G۸؛ یک گروه ورشکسته

یک روزنامه آلمانی در گزارشی از انتقاد شدید و دلسردی مقامات سیاسی و اجتماعی آلمان به نتایج نشست اخیر هشت کشور صنعتی جهان در ژاپن خبر داد و G۸ را یک گروه ورشکسته توصیف کرد.
روزنامه “تاگس اشپیگل” در گزارشی در این باره نوشت: حامیان محیط زیست، اتحادیه ها و برخی احزاب آلمان با دلسردی به نتایج نشست سران جی هشت در ژاپن نگریستند و از نتایج کم و ناچیز سخن گفتند.
بنابر این گزارش “کلایدیا روت” و “راینهارد بوتیکوفر” روسای حزب سبزها در پارلمان آلمان توافق سران جی هشت مبنی بر کاهش به نصف تولید گازهای گلخانه ای تا سال ۲۰۵۰ را کافی ندانسته و با انتقاد به آن اظهار داشتند که به جای آن باید کشورهای صنعتی تولید گاز دی اکسید کربن خود را در این مدت زمانی تا هشتاد درصد کاهش دهند.
“دیتمار استافلت” یکی از نمایندگان حزب SPD آلمان نیز خواهان گسترش جی هشت به کشورهای توسعه یافته و همکاری آنها در زمینه محافظت از محیط زیست شد.
رئیس برنامه های محیط زیست آلمان در سازمان ملل “آشیم اشتاینر“Achim Steiner نیز در این میان هشدار داد که دنیا نمی تواند تا سال ۲۰۵۰ منتظر بماند چرا که یخهای کره زمین در حال ذوب شدن است.
“اولاف شیمکه “Olaf Tschimpke” رئیس اتحادیه حمایت از طبیعت آلمان (NABU) نیز اظهار داشت: بزرگترین گناهکاران جهان در بحران محیط زیست در نشست جی هشت به جای اینکه بر روی اقدامات ضروری برای حمایت از محیط زیست توافق کنند در تب مسئله اتمی غوطه ور شدند.
اتحادیه صنایع آلمان ( BDI ) نیز خواهان تصمیمات درست برای کاهش تولید دی اکسید کربن شد تا امنیت سرمایه گذاری برای شرکت ها ایجاد شود.
“اولریش پوست” از موسسه آلمانی کمک علیه بحران گرسنگی و فقردر جهان نیز تصمیمات جی هشت در مبارزه با بحران مواد غذایی و توسعه در آفریقا را مبهم، مایوس کننده و ناگهانی خواند.
“یورگن تریتن” و” باربل هوهن” از سیاستمداران حزب سبز آلمان نیز از اتحادیه اروپا و آمریکا خواهان برگشت در سیاستهای مربوط به کشاورزی شدند برای اینکه بتوان با بحران گرسنگی مبارزه کرد.
“میکائیل سومر” رئیس فدراسیون اتحادیه های کارگری آلمان نیز نتیجه نشست تویاکو را اعلام ورشکستگی در برابر مسائل اجتماعی و جهانی ارزیابی کرد.

مهر

تعهدات جدید گروه هشت تا سال ۲۰۵۰

هشت کشور صنعتی جهان که این روزها در نشست گروه هشت در ژاپن شرکت کرده اند، دیروز از کاهش ۵۰ درصدی انتشار گازهای گلخانه یی تا سال ۲۰۵۰ حمایت کردند.
کشورهای ژاپن، روسیه، انگلیس، فرانسه، آلمان، کانادا، ایتالیا و امریکا در این نشست از قدرت های بزرگ اقتصادی جهان خواستند با مشارکت در تلاش برای کاهش انتشار گازهای گلخانه یی در چارچوب سازمان «تغییر آب و هوایی ملل متحد» با پدیده گرم شدن کره زمین مبارزه کنند. البته به نظر می رسد درخصوص چنین توافقی، برخی اختلاف نظرها نیز وجود داشته باشد. اتحادیه اروپا و ژاپن به عنوان دو قدرت صنعتی شرکت کننده در این اجلاس به شدت با اعمال تدابیر قاطع در کاهش گازهای گلخانه یی موافقند. از سوی دیگر امریکا که چندان میلی به اجرا کردن این تدابیر ندارد معتقد است تا زمانی که کشورهای صنعتی نظیر چین و هند انتشار گازهای گلخانه یی خود را کاهش ندهند، پیشرفتی حاصل نخواهد شد.
پیمان کیوتو که پیشتر به عنوان پیمانی برای متعهد شدن کشورهای صنعتی به کاهش گازهای گلخانه یی مطرح بود تا سال ۲۰۱۲ منتفی خواهد شد و سازمان ملل نیز به منظور گفت وگو درباره پیمانی جدید از سران ۲۰۰ کشور جهان خواسته است در اجلاسی که اواخر سال ۲۰۰۹ برگزار می شود، شرکت کنند. در اجلاس پیشین گروه هشت که در آلمان برگزار شد سران هشت کشور ثروتمند جهان توافق کردند موضوع کاهش انتشار گازهای گلخانه یی را حداقل ۵۰ درصد تا سال ۲۰۵۰ مورد بررسی قرار دهند. به نظر می رسد رویکرد هشت کشور در نشست ژاپن درخصوص کاهش انتشار گازهای گلخانه یی بسیار جدی تر است. ایالات متحده امریکا نیز تمایل خود را نسبت به امضای توافقنامه آب و هوایی نشان داده است.
امریکا ضمن استقبال از این توافقنامه اعلام کرد؛ «برای کاهش میزان گازهای گلخانه یی به همکاری تمامی اقتصادهای بزرگ جهان نظیر چین و هند نیز نیاز است.» از سوی دیگر بیانیه روز سه شنبه گروه هشت که درخصوص انتشار گازهای گلخانه یی منتشر شد بیش از آنکه به تولید گازهای گلخانه یی در داخل هشت کشور ثروتمند جهان اشاره کند به انتشار این گازها در سراسر جهان اشاره می کرد. از دیگر اتفاقات مهم اجلاس گروه هشت در ژاپن، دیدار آنگلا مرکل صدراعظم آلمان با جرج بوش رئیس جمهوری امریکا بود. آنگلا مرکل پس از دیدار با جرج بوش، در گفت وگویی با خبرنگاران نسبت به حل مشکلات مطرح شده در اجلاس گروه هشت ابراز خوشبینی کرد. مرکل ضمن اشاره به مشکلاتی نظیر تغییرات آب و هوایی، مشکل افزایش بی سابقه قیمت نفت و مواد غذایی نسبت به حل این مشکلات ابراز خوشبینی و از روند کاری اجلاس گروه هشت برای پرداختن به این مسائل ابراز خرسندی کرد. جرج بوش رئیس جمهور امریکا نیز پس از گفت وگو با مرکل در سخنانی کوتاه و مختصر گفت؛«ما در مورد مشکلات و مسائل مشترک و بسیاری از فرصت های مشترک صحبت کردیم.» بوش همچنین مساله هسته یی ایران را نیز موضوع دیگر گفت وگوهای خود با مرکل عنوان کرد. بوش مرکل را یک نیروی سازنده برای تحقق اهداف خواند و گفت برای دوستی با وی ارزش زیادی قائل است. دیدار بوش و مرکل البته پیش از شروع جلسه دیروز گروه هشت برگزار شد.

اعتماد

اعتراض گروه ۸ به آمریکا برای گرم شدن زمین

مهدی بخشی*:

با آغاز انقلاب صنعتی در نیمه قرن نوزدهم و افزایش روز به روز نیاز بشر به انرژی و مصرف سوخت های فسیلی نظیر زغال سنگ، نفت و گازهای طبیعی، کره زمین شاهد افزایش گازهای آلاینده ای همچون دی اکسید کربن و متان در جو خود بوده است. بطوریکه در این فاصله زمانی میزان دی اکسید کربن (۳۱ درصد) و متان (۱۵۱ درصد) موجود در جو زمین به میزان قابل توجه ای افزایش یافته است.

بر اساس تحقیقات انجام شده، افزایش انتشار گازهای گلخانه ای همچون دی اکسید کربن، متان، بخار آب و اکسید نیتروژن عواقبی را که مهمترین آن، افزایش دمای کره زمین است را به دنبال خواهد داشت. در این یادداشت سعی داریم به مساله گرم شدن زمین و نقش و عملکرد آمریکا به عنوان بزرگترین تولیدکننده گازهای گلخانه جهان بپردازیم.

بر طبق آخرین گزارشهای هیات بین المللی بررسی تغییرات آب و هوایی ( IPCC ) دمای کره زمین در طول ۱۰۰ سال گذشته حدود ۷ دهم درجه سانتیگراد افزایش یافته است. این گزارش همچنین اشاره می کند که این روند هر روز سرعت بیشتری به خود گرفته به طوریکه دمای زمین طی سالهای ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۷ با رشد ۲ دهم درجه سانتیگراد مواجه بوده است و پیش بینی می شود دمای زمین تا پایان قرن حاضر شاهد افزایش ۱/۴ تا ۵/۸ درجه ای باشد.

دلایل گرم شدن زمین

دانشمندان مهمترین عامل گرم شدن کره زمین را افزایش انتشار گازهای گلخانه ای می دانند که با تاثیر بر روند انعکاس مقداری از انرژی گرمایی تابید شده از سوی خورشید، باعث محبوس شدن گرمای زمین در درون خود می شود.

در این میان ایالات متحده با تولید ۲۵ درصد گازهای گلخانه ای در رتبه اول کشورهای جهان قرار دارد. پس از آمریکا کشور چین با تولید ۱۳ درصد گازهای گلخانه ای در رتبه دوم قرار دارد. مقدار زیادی از این گازها از مصرف انواع سوختهای فسیلی در خودروها، کارخانه ها و نیروگاههای تولید برق تولید می شود. در کنار آن نابودی جنگلها نیز به وخامت این موضوع کمک می کند.

پیامدهای گرم شدن زمین

بسیاری از کارشناسان محیط زیست، افزایش طوفان ها و گردبادهای شدید در شهر های ساحلی آمریکا و آتش سوزی جنگلها در نواحی غرب آمریکا را مهمترین پیامدهای گرم شدن زمین می دانند. وقوع طوفان سهمگین کاترینا در سال ۲۰۰۵، آتش سوزی بزرگ کالیفرنیا در سال ۲۰۰۷ و وقوع سیل آیوا در ماه گذشته نمونه کوچکی از تاثیرات گرم شدن زمین بر تغییرات آب و هوایی در آمریکا است.

در کنار وقوع این حوادث، ذوب شدن تدریجی بسیاری از یخچالهای طبیعی جهان از جمله یخچالهای کوههای راکی در آمریکا کاهش ذخایر آب آشامیدنی و به تبع آن افزایش بیماریهایی همچون مالاریا، وبا و سالک را در این کشور به همراه خواهد داشت.

اما اگر این روند باز هم ادامه داشته باشد می توان نتیجه گرفت که با ذوب شدن یخهای قطب شمال و جنوب و به دنبال آن بالا رفتن سطح آب دریاها، در پایان قرن ۲۱ بسیاری از مناطق جهان از جمله شهر نیویورک به زیر آب فرو خواهد رفت.

از طرفی دیگر با افزایش غلظت دی اکسید کربن، محصولات کشاورزی با کاهش ۱۰ تا ۳۰ درصدی مواجه خواهند بود به طوریکه مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مرکز و غرب آمریکا شاهد خشکسالی های طولانی و به تبع آن کاهش ۵۰ درصدی در تولیدات دیم خود خواهند بود.

راههای مقابله با گرم شدن زمین

در پی هشدارهای مکرر کارشناسان محیط زیست مبنی بر تاثیر گازهای گلخانه ای در گرم شدن زمین نمایندگان بیش از ۱۶۰ کشور جهان در دسامبر ۱۹۹۷″پیمان کیوتو” را با هدف موظف ساختن کشورها در کاهش تولید این گازها و به تبع آن متوقف کردن روند گرم شدن زمین به تصویب رساندند.
بر اساس این معاهده، ۳۶ کشور صنعتی جهان موظف شده اند که تا سال ۲۰۱۲ میزان تولد گازهای گلخانه ای خود را به طور میانگین به ۵ در صد پایین تر از میزان تولید شده در سال ۱۹۹۰ برسانند.

اما اجرای این پیمان در فوریه ۲۰۰۵ و پس از پیوستن روسیه به آن شروع شد. چرا که طبق توافق های صورت گرفته، اجرای این پیمان از زمانی آغاز می شد که اعضای ان به اندازه ای برسد که حداقل ۵۵ درصد تولید گازهای گلخانه ای را شامل شود.

در چند سال اخیر در جهت کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه ای، راه حلهایی در این زمینه پیشنهاد شده است که می توان به استفاده از انرژی های خورشیدی، بادی و هسته ای اشاره کرد. صرفه جویی در مصرف سوخت و اجرای طرحهای جنگل کاری از دیگر راههای کاهش گازهای گلخانه ای به شمار می آید.

عملکرد آمریکا

پس از موافقت اخیر استرالیا با پیمان کیوتو، ایالات متحده تنها کشور صنعتی جهان است که پیمان کیوتو را نپذیرفته است. دولتمردان آمریکا معتقدند که کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در قالب پیمان کیوتو منجر به کاهش رشد اقتصادی این کشور و درنتیجه منجر به از دست دادن جایگاه خود در رقابت با سایر کشورها خواهد شد. بطوریکه بوش در تازه ترین اظهار نظر خود استدلال کرده است که تبعیت از پیمان کیوتو منجر به خسارت ۴۰۰ میلیارد دلاری به اقتصاد این کشور و از طرفی بیکاری حدود ۵ میلیون نفر خواهد شد.

اما عدم امضای این پیمان از سوی آمریکا، سرزنش و انتقاد بسیاری از سازمانهای بین المللی و انزوای ایالات متحده را در مذاکرات زیست محیطی اجلاس سران گروه هشت به همراه داشته است. اما آمریکا با تشکیل اجلاس موسوم به “مشارکت آسیا و حوزه اقیانوس آرام در مورد توسعه آب و هوای پاک” با حضور کشورهای چین، استرالیا، کره جنوبی، ژاپن و هند در ژانویه ۲۰۰۶ سعی در خارج شدن از این وضعیت و از طرفی خودداری از اجرای پیمان کیوتو دارد. اما این پیمان که عضو شدن در آن هیچ تعهدی را برای این کشورها قائل نشده است مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان محیط زیست در جهان شده است.

در این رابطه ” الگور” معاون سابق رئیس جمهور آمریکا و رئیس “ائتلاف برای حفاظت از آب و هوا” می گوید: “باورم این است که پیمان کیوتو چنان در ایالات متحده تقبیح شده است که بعید می دانم به تصویب برسد.”

آخرین نظرسنجی ها در آمریکا نشان می دهد بسیاری از مردم معتقدند بحران تغییرات جوی، به وخامتی که سازمانهای بین المللی از آن سخن به میان می آورند نیست.

این سیاستها باعث شده است که ایالات متحده نه تنها در زمینه کاهش گازهای گلخانه ای موفق نبوده بلکه بر طبق آخرین گزارشات هیات بین المللی بررسی تغییرات آب و هوایی ( IPCC ) میزان تولید این گازها در این کشور نسبت به سال ۱۹۹۰ دو درصد افزایش یافته است.

این درحالیست که بسیاری از دانشمندان، کاهش ۵ درصدی تولید گازهای گلخانه ای که هدف پیمان کیوتو است را کافی ندانسته و برای داشتن حداقل شرایط قابل قبول زیست محیطی کاهش ۶۰ درصدی گازهای گلخانه ای را خواستار شده اند.

هم اکنون براساس قوانین فدرال، گاز دی اکسید کربن که عمده ترین گاز گلخانه ای به شمار می آید به عنوان یک آلاینده محسوب نمی شود.

نتیجه گیری

با ادامه افزایش انتشار گازهای گلخانه ای که آمریکا سهم بسزایی در آن دارد ایالات متحده همچون چند سال اخیر شاهد وقوع پیامدهای اولیه ناشی از گرم شدن زمین از جمله طوفانها و سیلابهای سهمگین و درکنار آن آتش سوزی های بزرگ در مناطق گرمسیری خواهد بود. در کنار خسارتهای اقتصادی و اجتماعی فراوانی که این پیامدها در درون آمریکا به دنبال خواهد داشت می توان به تاثیر عملکرد این کشور بر سایر کشورهای جهان به خصوص کشورهای آفریقایی و آسیایی اشاره کرد.

در پایان باید امیدوار بود که پیش از تکرار شدیدتر فجایع جوی که مردم آمریکا نیز از آنها در امان نخواهند بود حساسیت عمومی به مسائی مربوط به محیط زیست در این کشور به حدی برسد که رهبران آن را نیز، در ورای منافع خود به قبول تعهدات بین المللی واداشته و تلاش برای بهینه سازی و اصلاح وضعیت آب و هوایی جهان، عمومیت و کیفیتی فراتر بیابد.

برگرفته شده از تارنما دنیای ما

*کارشناس گروه مطالعات امریکا