آمریکای لاتین: مهد جنبش های در حال رهایی

آمریکای لاتین: مهد جنبش های در حال رهایی

 

20/09/2015

یونس پارسا بناب

رهائی

درآمد

 به موازات تشدید بحران عمیق ساختاری که نظام جهانی سرمایه را در بر گرفته ما در عین حال شاهد فراز امواج خروشان بیداری و رهائی در سراسر جهان بویژه در » مناطق توفانی »سه قاره علیه نظام هستیم . نظام جهانی به سرکردگی راس آن ( آمریکا ) برای برون رفت از این بحران دست به ایجاد یک نوع » امپراتوری آشوب » ( پر از جنگ ، بی خانمانی ، بی امنیتی ، بیکاری و دیگر بی عدالتی های اجتماعی و معیشتی در اکناف جهان ) زده است که در تاریخ پانصد ساله سرمایه داری واقعا موجود ، بی نظیر می باشد . و اما دیکتاتوری های حاکم و کمپرادور در سه قاره ( کشورهای دربند پیرامونی جنوب ) که جانشینان دولت های برخاسته از جنبش های رهائی بخش » عهد باندونگ » ( 1975 – 1955 ) در دوره بویژه بعد از پایان جنگ سرد ( از 1991 تاکنون 2015 ) ، گشته اند امروز با تشدید بحران عمیق ساختاری نظام دچار بی ربطی و بی ثباتی شده و موقعیت و مشروعیت شان با فراز امواج خروشان بیداری و رهائی در سه قاره جهان به زیر سئوال کشیده شده اند .

 بررسی اوضاع رو به رشد در پرتو قیام ها ، جنب و جوش ها و تظاهرات بویژه از سال 2011 به این سو در کشورهای دربند پیرامونی آفریقا ، آسیا ، و آمریکای لاتین و حتی در کشورهای نیمه پیرامونی نظام در کشورهای اروپای شرقی ( اوکرائین ، یونان و… ) به روشنی نشان می دهد که این دیکتاتوری ها در اکثر این کشورها فقط به زیر سئوال کشیده شده اند . به نظر این نگارنده این چالش ها و به زیر سئوال کشیدن ها زمانی منجر به یک دگردیسی واقعی و استقرار یک بدیل توده ای محور ( در خدمت کارگران ، دهقانان و دیگر تهیدستان ) در کشورهای دربند پیرامونی سه قاره خواهند گشت که چالشگران بتوانند بین سه هدف اصلی ( که توده های مردم بخاطر دستیابی به آنها به این جنب و جوش ها و قیام ها دست زده اند ) تلفیق و تلازم برقرار سازند .

این سه هدف عبارتند از :

 1  – استقرار و تثبیت حاکمیت ملی در روند گسست از محور نظام جهانی سرمایه ( استقلال)  

2 – دمکراتیزسیون جامعه و سیاست( آزادی ) 

3- رهائی از پروسه ها و مولفه های توسعه لومپنی – کمپرادوری در جهت گسترش برابری های اقتصادی – اجتماعی ( عدالت اجتماعی ) .

 در حال حاضر با اینکه توده های مردم ( طبقات توده ای ) به ستوه آمده علیرغم خواست بحق شان از موهبت احتمال استقرار آن بدیل توده محور ( رهائی بخش ) هنوز در کشورهای آسیا ، آفریقا ، اقیانوسیه ، دور هستند ولی جای خوشبختی و نیک بختی است که در بخشی از کشورهای دربند پیرامونی جهان ما شاهد بروز و شکل گیری علائم و آثار استقرار یک دگردیسی واقعی در جهت ایجاد و تثبیت یک بدیل توده محور هستیم و آن منطقه آمریکای لاتین است .

 در این نوشتار بعد از مروری کوتاه به ویژه گی های تاریخی ، فرهنگی و سیاسی آمریکای لاتین در مقام مقایسه با آفریقا و آسیا ، به چگونگی به چالش طلبیدن جدی نظام جهانی ( مالی تر ، عمومی تر و جهانی تر شده ) سرمایه داری از سوی خلق ها و دولت – ملت های بخشی از کشورهای آمریکای لاتین ( که جملگی از اعضای  " آلبا " هستند ) ، می پردازیم .

ویژگی های آمریکای لاتین

 آمریکای لاتین ( آمریکای مرکزی ، آمریکای جنوبی و جزایر کارائیب ) اولین خطه در جنوب جهان بود که مورد یورش و تاراج حرکت جهانی سرمایه ( جهانی گرائی ) قرار گرفته و پیش از قاره های آفریقا ، آسیا و اقیانوسیه ( در قرن    16  و 17 میلادی ) به اولین ناحیه بزرگ کشورهای دربند پیرامونی جنوب ، تبدیل گشت . این پروسه یورش و تاراج توسط استعمارگران اروپای آتلانتیک (کشورهای مسلط مرکز : انگلستان ، اسپانیا ، پرتغال و… ) با بربریت و خشونت جنایتباری به پیش برده شد که منجر به قتل عام 80 در صد بومیان ساکن قاره آمریکا در طول قرن شانزدهم گشت که بعدها به نام اولین ژنوساید ( نسل کشی ) در تاریخ 500 ساله سرمایه داری ، معروف گشت .

 استثمار مردمان آمریکای لاتین ( اولین خطه پیرامونی در بند در تاریخ جهانی گرائی سرمایه داری ) که اول با اعمال ژنوساید و سپس با رواج و گسترش برده داری در جریان قرون شانزدهم و هفدهم توسط استعمارگران اروپائی به پیش برده شد ، بر اساس یک هدف بنا شده بود :استقرار نظمی از تولید برای صدور مواد کشاورزی  ( عمدتا شکر و پنبه ) همراه با منابع و تولیدات معدنی به کشورهای مسلط مرکز در اروپای آتلانتیک . این سیستم های تولیدی در کشاورزی و منابع طبیعی در قرون بعد از » استقلال » نیز در این کشورها به قوت خود باقی ماندند .

 وقتی که در طول قرن نوزدهم تعداد قابل توجهی از کشورهای آمریکای لاتین به استقلال رسیدند نه تنها اعمال استثمار و گسترش نظم تولیدی از بین نرفت بلکه عمق و گسترش آنها افزایش یافت . از نظر تطبیقی و در مقام مقایسه با دگر قاره های استعمار شده ( آفریقا ، آسیا و اقیانوسیه ) کشورهای آمریکای لاتین اولین کشورهای دربند پیرامونی بخش نظام جهانی بودند که به اصطلاح به استقلال رسیدند و عل