پایان حاکمیت منطقه‌ای گروه تروریستی «داعش» در سوریه!
بهرام
رحمانی
پایان حاکمیت منطقه‌ای گروه
تروریستی «داعش» در سوریه!
روز پنج‌شنبه 21 مارس 2019- یکم فروردین
1398، نیروهای دموکراتیک سوریه، آخرین مواضع داعش را در
سوریه تسخیر کردند و به این ترتیب، دیگر داعش هیچ منطقه‌ای از روستاها و
شهرهای سوریه و هم چنین عراق را در اختیار ندارد.
روستای باغوز در شرق سوریه در مرزهای این کشور با
عراق، توسط نیروهای دموکراتیک سوریه از وجود نیروهای داعش پاک شدند. نیروهای
دموکراتیک سوریه از پیکارگران کرد و عرب به فرماندهی یگان‌های مدافع خلق زن و مرد
روژآوا(کردستان سوریه) تشکیل شده است.
نیروهای دموکراتیک سوریه حدود دو ماه
پیش، از «حمله نهایی» به مواضع داعش خبر داده بود اما بعدها گفتند با توجه به سپر
انسانی که داعش برای خود ایجاد کرده مجبور شده‌اند از سرعت حملات کم کنند.
کینو جبرائیل، سخنگوی نیروهای سوریه دمکراتیک پیش‌تر
و در این‌باره به خبرنگاران گفته بود از زمانی که نیروهای یگان‌های مدافع خلق کرد
روستای الباغوز و مناطق مجاور آن در کرانه رود فرات را به محاصره درآورده‌اند،
نزدیک به 29 هزار و 600 نفر که اغلب آن‌ها از خانواده‌های اعضای گروه
داعش هستند، خود را تسلیم کرده‌اند.
مظلوم کوبانی، فرمانده کل نیروهای سوریه
دموکراتیک سوریه، شنبه 3 فروردین – 23 مارس که در مراسم اعلام پیروزی بر گروه
تروریستی دولت اسلامی عراق و شام(داعش) سخنرانی می‌کرد در اظهاراتی با خطاب قرار دادن دولت مرکزی
سوریه عنوان کرد: از دولت مرکزی سوریه می‌خواهیم مناطق تحت کنترل نیروهای
دموکراتیک سوریه به‌صورت خودگردان اداره شود.
مظلوم کوبانی، در ادامه سخنان خود در پیامی به
ترکیه نیز گفت: ازحکومت ترکیه می‌خواهیم
تا در امور داخلی سوریه دخالت نکرده و نیروهای خود را از سوریه خارج کند. ما از
پیروزی پنج میلیون انسان با هویت‌ها و
اقلیت‌های مختلف در شمال و شرق سوریه و آزادسازی 52
هزار کلیومتر از سرزمین‌های سوریه مفتخر هستیم.
کوبانی با اشاره به اجن‌باختن 11 هزار
مبارز دموکراتیک سرویهدر پنج سال جنگ با نیروهای داعشی تصریح کرد: در
طول این روند 21 هزار نیروی دموکراتیک سوریه نیز زخمی شده‌اند. هم‌چنین از حمایت های نیروهای ائتلاف بین‌المللی علیه داعش در این روند نیز تشکر می‌کنیم.
از سویی دیدبان حقوق بشر سوریه نیز ویدیویی را از
ادامه درگیری‌ها در منطقه محاصره شده الباغوز منتشر کرده بود. در این ویدیو صحنه‌هایی
از خروج عناصر داعش از تونل‌های زیر زمینی به تصویر در آمده است که بعضی از این
افراد مسلح با «لباس زنانه» از این تونل‌ها خارج شده‌اند.
شایان ذکر است نیروهای
دمکراتیک سوریه، پیش‌تر اعلام کرده بودند که از زمان آغاز حمله نهایی
برای تسلط بر الباغوز که از دو ماه پیش آغاز شده تاکنون نزدیک به 60 هزار تن که
اغلب آن‌ها افراد غیرنظامی هستند از آخرین منطقه تحت تصرف داعش در شرق سوریه فرار
کرده‌اند.
افرادی از باغوز گریخته‌اند به
کمپ هوله انتقال داده شده‌اند. بعد از کمپ روژ، اردوگاه دیگر به نام هوله در منطقه‌ی جزیر تاسیس شد. این اردوگاه در سال
2016 برای اسکان پناهندگان عراقی ایجاد شد و از کمپ روژ بسیار بزرگ‌تر است. از آن‌جا که بخش خانواده‌های داعشیان در کمپ روژ پر شده است، در کمپ
هولهبخش دیگری ایجاد شده است اکنون غیر نظامیان و خانواده‌های داعش که از منطقه باغوز تسلیم شده‌اند، به این کمپ فرستاده می‌شوند. ظرفیت این اردوگاه 40 هزار نفر
بوده است، اما از 8 مارس شمار ساکنان این اردوگاه به 65 هزار نفر رسیده است.
جمعیت این کمپ روزها بیش‌تر
است، مسئولان کمپ و هلال احمر کردستان همراه با برخی از سازمان‌های دیگر بسیج شده‌اند؛ شمار تبه‌کاران داعش در این کمپ
به 6 هزار نفر می‌رسد.
البغدادی رهبر داعش
به‌گزارش اسپوتنیک روسیه، یک منبع
امنیتی عراقی اعلام کرد: ابوبکر البغدادی رییس گروه داعش(گروه تروریستی ممنوعه در
روسیه) پس از ترور نافرجام در منطقه الباغوز سوریه از این منطقه فرار کرده
است.
این منبع بیان کرد: یکی از سرکرده‌های
داعش که عراقی است به نیروهای سوریه دموکراتیک گفت که یک بمب در مسیر حرکت ابوبکر
البغدادی در اطراف الباغوز کار گذاشته شده بود که تا وی ترور شود اما البغدادی
متوجه شد و به‌دنبال آن فورا از منطقه الباغوز گریخت. البغدادی به‌شدت احساس خطر
می‌کند به‌ویژه که مشکلات داخلی داعش افزایش یافته و برخی به‌دنبال کشتن وی و
جانشینی‌اش هستند.
بسیاری از کسانی که طی روزهای گذشته
از منطقه الباغوز سوریه خارج شده‌اند به‌طور رسمی و غیررسمی، بیعت خود را با
ابوبکر البغدادی شکسته‌اند.
پیش از این در خبرها آمده بود که
روزنامه گاردین در مقاله‌ای اعلام نمود که برخی منابع در دستگاه‌های اطلاعات غربی
گفتد که تلاش برای کودتا علیه البغدادی دهم ماه ژانویه گذشته در شهرکی در نزدیک
منطقه هجین در استان دیرالزور سوریه اتفاق افتاد.
در جریان این کودتا، جنگ‌جویان خارجی
داعش به‌طور عمدی به تبادل آتش با محافظان شخصی البغدادی پرداختند، اما او توانست
از این عملیات جان سالم بدر برده و به منطقه‌ای در مجاورت صحراء منتقل شود.
در این درگیری دو نفر کشته شدند که یک
منبع اطلاعاتی گفت: یکی از این دو نفر، نزدیک البغدادی قرار داشت. داعش برای کشتن
ابو معاذ الجزائری که به احتمال زیاد یکی از 500 جنگ‌جوی گروه تروریستی داعش است،
پاداش تعیین کرد.
نام واقعی«ابوبکر البغدادی»، «ابراهیم
عواد ابراهیم البدری» است. او به‌عنوان واعظ و امام جماعت مسجد در شهرهای سامرا،
بغداد و فلوجه عراق فعالیت می‌کرد.
نیروهای نظامی آمریکا در سال 2004، او
را بازداشت کردند و او برای سه سال در زندان بود. پس از این او از زندان خارج و سازمانی
تحت نام ارتش اهل سنت را بنیان گذاشت و بعد از آن به القاعده پیوست.
پس از حوادث سوریه، جبهه النصره در
اواخر سال 2011 ميلادى اعلام موجودیت کرد و طولی نکشید که توانمندی این گروه
تروریستی با توجه به حمایت‌های گسترده برخی کشورهای منطقه‌ای به‌طور چشم‌گیری
افزایش یافت تا در طی چند ماه به یکی از مهم‌ترین و قدرتمندترین گروه‌های مسلح در
سوریه تبدیل شد. در روز نهم آوریل 2013 میلادی، در یک پیام صوتی که از طریق شبکه
موسوم به شموخ الاسلام پخش شد، ابوبکر البغدادی ادغام آن را با دولت اسلامی عراق
تحت عنوان دولت اسلامی عراق و شام اعلام کرد و نفوذ این گروه تروریستی به سبب
حمایت‌های گسترده حامیان منطقه‌ایش روز‌به‌روز در سوریه بیش‌تر شد.
در سال 2004 میلادی، تشکیل
گروه «جماعه توحید و جهاد» به رهبری «ابومصعب الزرقاوی» در عراق اعلام شد و بیعت
آن با «اسامه بن لادن» رهبرسابق «القاعده»، این گروه را به شاخه سازمان
القاعده در عراق تبدیل نمود. این گروه با گسترش عملیات خود به یکی از قدرتمندترین
گروه‌های تروریستی در عراق تبدیل شد، تا این‌که الزرقاوی در
سال 2006، در اظهاراتی ضبط شده به‌صورت مصور از تشکیل «شورای مجاهدین»
به رهبری «عبدالله رشید البغدادی» خبر داد. پس از مرگ زرقاوی در سال 2006،
«ابوحمزه المهاجر» به‌عنوان رهبر این گروه تعیین شد.
سپس در پایان همین سال نیز گروه «دولت
اسلامی عراق» به ریاست «ابوعمر البغدادی» تشکیل شد.
تشکیل دولت اسلامی عراق
در 15 اکتبر 2006، در پی نشست چندین گروه مسلح اعلام شد که در
چارچوب معاهده موسوم به «حلف المطیبین»، ابوعمر البغدادی را به‌عنوان رهبر این
گروه جدید انتخاب کردند. این گروه از زمان تشکیل حملات تروریستی بسیاری را در عراق
برعهده گرفت.
دوران رهبری ابوعمر، عملیات‌های
تروریستی همانند حمله به بانک مرکزی، وزارت دادگستری، یورش به زندان‌های
ابوغریب و الحوت شدت گرفت.
سرانجام در تاریخ
دوشنبه 19 آوریل 210 میلادی، نظامیان آمریکایی و عراقی طی یک
عملیات نظامی در منطقه الثرثار، محلی را هدف قرار دادند که ابوعمر البغدادی و
ابوحمزه المهاجر در آن حضور داشتند، پس از درگیری‌های شدید میان دو طرف، در آن
محل هر دو رهبر این گروه کشته شدند و تصویر اجساد آن‌ها
در رسانه‌ها منتشر شد، یک هفته بعد، این گروه
تروریستی در بیانیه‌ای هلاکت البغدادی و المهاجر را رسما اعلام کرد و پس از
حدود 10روز، مجلس شورای دولت اسلامی عراق و شام ابوبکر البغدادی را به‌عنوان
جانشین ابوعمر البغدادی و الناصرالدین الله سلیمان را به‌عنوان وزیر جنگ خود انتخاب کرد. با
روی کار آمدن ابوبکر البغدادی، دامنه عملیات و حملات این گروه تروریستی مجددا وسعت
گرفت و هم‌زمان با آغاز بحران در سوریه، عناصر این گروه در سوریه نیز فعال شدند.
داعش چکونه تشکیل شد؟
داعش چگونه و در کجا تشکیل شد؟ گفته
می‌شود وقتی آمریکا «کمپ بوکا» را تاسیس کرد، دست‌کم در ابتدا، بعثی‌ها و اعضای
القاعده را در این کمپ کنار هم نگه می‌داشتند. در آن زمان، آمریکا تمام
ارتش 500 هزار نفری بعث را برکنار کرده بود. حتی با عده‌ای از این افراد
که تحصیل‌کرده بودند و در جامعه جایگاه بالایی داشتند کسانی که با آن‌ها گفتگوکرده
اند شنیده‌اند که « مادران و خواهرانشان وادار به تن‌فروشی شده‌اند،
چون هیچ‌کس کاری به آن‌ها نمی‌دهد.»
صدام فرماندهان ارشد خود را از یک
فرایند عربی‌سازی و اسلامی‌سازی گذرانده بود و وقتی این افراد به دست آمریکایی‌ها
برکنار شدند و همراه با اعضای القاعده در یک زندان نگه‌داری شدند، از دل همین
زندان بود که داعش متولد شد. آمریکایی‌ها حتی نمی‌دانستند چه کسی در این زندان‌ها
نگه‌داری می‌شود.
اغلب داعشی‌های عراقی می‌گویند از
زمان سرنگونی صدام، دومین نسلی هستند که تحت اشغال آمریکا بزرگ شده‌اند. می‌گویند
وقتی آمریکایی‌ها به عراق آمدند و یک دولت شیعه را روی کار آوردند، اقلیت سنی در
عراق، گاه ماه‌ها در خانه حبس و یا حتی کشته می‌شدند. بعدها داعش می‌آید و به آن‌ها
می‌گوید: «شیعیان، شرور هستند و آمریکایی‌ها هم افراد شرور را روی کار آورده‌اند،
اما ما می‌توانیم به شما کمک کنیم.» الان هم همین اعتقاد را دارند.
یک کارشناس گفته است با ژنرال «داگلاس
استون» معاون فرماندهی نیروهای آمریکایی در مراکز بازداشت عراق به این کشور
برگشتم. او به من گفت: «ما حتی ابزار شناسایی بیومتریک هم برای زندانیان نداشتیم.
چندین نفر با فامیلی «البغدادی» داشتیم، اما نمی‌دانستیم رهبر داعش کدام‌یک از آن‌هاست:
عمر البغدادی، ابوبکر البغدادی یا افراد دیگر.» همین جا بود که هسته مرکزی داعش
شکل گرفت.
گروه داعش در نزدیکی مرز عربستان
سعودی، در صحرای استان الانبار عراق که مرز وسیعی با عربستان دارد شروع به شکل‌گیری
نمود. بدلیل شرایط صحرایی و دور افتاده استان الانبار، این منطقه کم جمعیت، تقریبا
خالی از سکنه و بدور از کنترل کامل نظامی است.
این
گروه در اوایل سال‌های جنگ عراق تاسیس شد. در سال 2004، متعهد به
وفاداری و حمایت از القاعده شده و به عنوان القاعده عراق مشهور شد.
در 15 اکتبر 2006 این گروه، به یک سازمان فراگیر برای گروه‌های
شورشی عراق تحت عنوان حکومت اسلامی عراق تبدیل شد. تحلیل‌گران گروه داعش را بازوی
اصلی القاعده در منطقه می‌دانند، اما به‌دلیل اختلافات، جنایات و وحشی‌گری‌های
علنی آن، القاعده به‌طور رسمی ادعای داعش را مبنی بر وابستگی به آن در سال‌های بعد
رد کرد. گروه داعش از حمایت عربستان و قطر و یک‌سری کشورهای خلیج فارس و غربی که
منافع مشترکی دارند برخوردار است. گروه داعش با استفاده از مرز مشترک با عربستان و
سوریه و دریافت تسلیحات و کمک‌های نظامی از طریق این مرزها فعالیت‌های خود را در
این چند سال در سوریه با تمام قوا پیش برده است. این گروه تروریستی به آسودگی
ازمرز بی در وپیکر عربستان با صحرای الانبار، هرچه را می‌خواستند به عراق و سپس از
مرزهای مشابه با سوریه، به مناطق درگیری می‌رساندند. پس از فعال شدن دستگاه امنیتی
عراق و مسدود شدن راه عبور تسلیحات داعش از طریق مرزهای عراق به سوریه گروه داعش
در تقابل با ارتش عراق فعالیت‌هایش در عراق نیز شدت گرفت و درطول یک سال جنگ
و درگیری، یک‌سری شهرهای عراق را تصرف کرد و بخش‌هایی از استان‌های
مرزی عراق را به تصرف خویش درآورد.
گروه موسوم به دولت اسلامی عراق و شام
با نام اختصاری داعش، یک گروه تروریستی مسلح با اندیشه و شیوه سلفی جهادی است و
اعضای آن تشکیل خلافت اسلامی و اجرای شریعت در عراق و سوریه را هدف نهایی‌شان
انتخاب کرده بودند.
پس از آغاز بحران سوریه و درگیری گروه‌های
تروریستی و مسلح مختلف با ارتش سوریه، گروه‌های تروریستی نیز در بین خود دچار
اختلافات متعددی شدند و به چند گروه با عناوین گروه ارتش ازاد و … تقسیم شدند که
علاوه بر جنگ با ارتش سوریه با همدیگر نیز به جنگ و نبرد می‌پردازند. در اواخر
سال 2011، گروه موسوم به جبهه النصره به رهبری ابومحمد الجولانی اعلام
موجودیت کرد و طولی نکشید که توانمندی این گروه تروریستی با توجه به حمایت‌های
گسترده برخی کشورهای منطقه‌ای به‌طور چشم‌گیری افزایش یافت تا در طی
چند ماه به یکی از مهم‌ترین و قدرتمندترین گروه‌های مسلح در سوریه تبدیل شود.
در روز نهم
آوریل 2013 میلادی، یک پیام صوتی از طریق شبکه شیوخ الاسلام منتسب به
ابوبکر البغدادی پخش شد که در آن اعلام می‌کند که جبهه النصره امتداد دولت اسلامی
عراق است و در این نوار، تشکیل «گروه دولت اسلامی عراق و شام»(داعش) را با ادغام
جبهه النصره و دولت اسلامی عراق اعلام کرد.
با آغاز اختلافات و درگیری‌ها بین
عناصر دو جبهه النصره و داعش در سوریه، طولی نکشید که یک نوار صوتی منتسب به
ابومحمد الجولانی پخش شد که در این نوار از رابطه خود با دولت اسلامی عراق سخن می‌گوید،
اما وی ایده ادغام با این گروه را نپذیرفته و بیعت خود را با شبکه القاعده اعلام
می‌کند.
سرانجام «ایمن الظواهری» رهبر القاعده
تصمیم «ابوبکر البغدادی» رهبر گروه دولت اسلامی در عراق برای ادغام گروه
خود با جبهه النصره را لغو می کند.