دیوار دو برلین فرو ریخت

نوبت فرو ریختن دیوار توهمات است

روزنامه سویتسکایا راسیا

"آزاده اسفندیاری"

   هفتم اکتبر سال 1949، چهار سال پس از پایان جنگ جهانی دوم، جمهوری دمکراتیک آلمان بنیان‌ گذاری شد.

هم اینک حدود سی سال از سقوط جمهوری دمکراتیک آلمان و ادغام در سیستم سرمایه داری جمهوری فدرال آلمان می گذرد. در سال های اخیر، انتشار کتاب‌ های گوناگون، برگزاری سمینارهای متعدد در آلمان توسط علاقمندان به سوسیالیسم، رو به فزونی گذاشته است و اطلاعات روشنی از چگونگی زندگی در سوسیالیسم بخش شرقی آلمان به دست می دهد به  ویژه برای جوانانی که در سیستم سرمایه داری متولد شده اند و زندگی کرده اند.

با عیان شدن « بهشت خیالی» سرمایه داری و بحران های ناشی از زندگی طبقاتی، بیکاری، تبعیض و … در سال‌های اخیر، برای جوانان و میان سال‌ ها، یک سئوال اساسی مطرح شده است: چگونگی زندگی در جمهوری دمکراتیک آلمان.

پی جویی زندگی گذشته در شرق آلمان توسط نسل های جدید و مقایسه با نظام سرمایه داری حاکم امروزی، منجر به روی آوری و جستجوی کتاب‌ ها و یادمانده های گذشته دراین کشور شده است. براین اساس به مناسبت‌ های گوناگون مراسم و بزرگداشت هایی درباره گذشته سوسیالیسم درشرق برگزارشده است. به مناسبت هفتاد سالگی بنیان‌گذاری جمهوری دمکراتیک آلمان با کوشش «سازمان کابینه جمهوری دمکراتیک آلمان» سمیناری با موضوع «درباره روز های ما» در شهر بوخوم در غرب این کشور برگزار خواهد شد.

 هیات رهبری حزب کمونیست آلمان نیز قرار است روز 9 ماه نوامبر در شهر استراسبورگ، به مناسبت بزرگداشت هفتاد سالگی جمهوری دمکراتیک آلمان مراسم جشن وسخنرانی برگزار کند.

از3 تا 8 سپتامبر نمایشگاهی درمیدان الکساندر پلاتس – معروف ترین میدان برلین، برگزار شد. در این نمایشگاه تاریخ تاسیس جمهوری دمکراتیک آلمان، توسعه اقتصادی، سیاست، مسکن و آموزش و پرورش همراه با تاریخ آن کشور در معرض بازدید کنندگان قرار گرفت.

در برنامه دیگر، انجمن جوانان آزاد آلمان از 20 تا 22 سپتامبر نمایشگاهی در برخی از مناطق آلمان با شعار: 30 سال حاکمیت ضد انقلاب، 30 سالگی تسلط سرمایه داری بر جمهوری دمکراتیک آلمان برگزار شد.

این اخبار یعنی آن که پس از هیجان های ناشی از فرو ریختن دیوار میان دو برلین که دولت آلمان فدرال هنوز دست از تبلیغ آن به عنوان یک پیروزی بر نمیدارد، حقایق از زیر خاکستر زمان بیرون می آید.

برای روشن شدن واقعیت‌ های تقسیم آلمان به دو قسمت، باید به وقایع تاریخی برگشت.

 پس از شکست فاشیسم هیتلری توسط ارتش سرخ اتحاد شوروی، روزدوم ماه اوت   1945 در کنفرانس شهر پتسدام آلمان، توافقنامه ای جهت نوع حکومت این کشور توسط  نمایندگان اتحاد شوروی، انگلستان، ایالات متحده آمریکا و فرانسه به امضا رسید. اصول اساسی توافقنامه بر سر نوع حکومت آلمان پس از جنگ عبارت بود از: تغییر ساختار سیاسی، عدم تمرکز، و دموکراتیک سازی حکومت که البته با منافع متحدین غربی اتحاد شوروی در جنگ، مطابقت نداشت.

از اول ژانویه سال 1947 مناطق اشغالی دولت های انگلستان و آمریکا عملاً با یکدیگر متحد شدند. از 23 فوریه تا دوم ژوئن سال 1948 کنفرانسی شامل انگلستان، آمریکا، فرانسه، بلژیک، لوکزامبورک و هلند در شهر لندن تشکیل شد. در این کنفرانس قرار شد غرب آلمان به عنوان یک کشور در محور کشور های سرمایه داری سازماندهی شود.

روز 20 ژوئن سال 1948عملاً سه بخش تحت اشغال آمریکا، انگلستان و فرانسه "جمهوری فدرال آلمان" اعلام شد و تقسیم آن رسمیت پیدا کرد. واحد  پول کشور آلمان فدرال نیز – مارک که یک سال قبل از آن  در ایالات متحده آمریکا و با هزینه آن کشور چاپ شده بود به بازار عرضه شد.

چهارم آوریل سال 1949 قرارداد پیمان نظامی آتلانتیک شمالی (ناتو) توسط کشورهای غربی  به امضا رسید. متعاقب صف بندی جدید علیه اتحاد شوروی، در سال 1948 رینهارد گیلن، سر لشگر ارتش فاشیست آلمان که ریاست اداره دوازدهم ستاد کل نازی های ارتش های خارجی آلمان هیتلری را به عهده داشت و در سال 1946 از ایالات متحده برگشته بود، به مسئولیت سازمان دهی سرویس اطلاعاتی «هلن» آلمان فدرال گمارده شد. کارمندان استخدام شده برای تشکیلات اطلاعاتی جدید، عمدتا از نخبگان سرویس های اطلاعاتی نازی ها و اس اس ارتش هیتلر بودند. سرویس اطلاعاتی جدید تحت تعلیم و با بودجه سازمان سیا، شکل گرفت و در غرب برلین برای جاسوسی از اتحاد شوروی مستقر گردید. سال 1956 سازمان گلین، به سرویس اطلاعاتی جدید آلمان فدرال به BND تغییر نام داد.

در واکنش به عدم اجرای توافقنامه های مصوب طرفین توسط غرب و پی‌ گیری سیاست‌ های ضد کمونیستی، احیای نظامی گری، میدان دادن گسترده به نازی ها و جنایتکاران جنگی، روز 7 نوامبر 1949 کشور جمهوری دمکراتیک آلمان بنیانگذاری شد. نادیده گرفتن حقوق دمکراتیک مردم غرب آلمان تا بدان جا کشید که  روز 20 اوت سال 1956 فعالیت حزب کمونیست آلمان ممنوع اعلام شد.

در عین حال به منظور رفع تنش‌ها بین اتحاد شوروی و دولت های غربی، دهم ماه مارس سال  1952 دولت اتحاد شوروی طی یادداشتی، طرح اتحاد و یکپارچگی کشور آلمان را برای یک کشور دموکراتیک و صلح جو، به دولت های ایالات متحده آمریکا، انگلستان و فرانسه ارسال کرد. با این حال پیشنهاد اتحاد شوروی از طرف هر سه کشور رد شد و شکاف طرفین روز بروز عمق بیشتری پیدا کرد.

پیروزی اتحاد شوروی، به ائتلاف ضد هیتلری امکان تغییر ساختاری آلمان را به وجود آورد اما فقط برای بخش شرقی این کشور مجال پاک سازی از فاشیسم و رعایت حقوق دمکراتیک مردم، مصوب کنفرانس پتسدام را فراهم کرد. اساس سیاست جمهوری دمکراتیک آلمان، حفظ صلح و تلاش برای دوستی و حسن همجواری بود. هر چند با در پیش گرفتن سوسیالیسم در این کشور دشمنی جمهوری فدرال آلمان هر روز آشکار تر گشت.

سرانجام، ستیز سرمایه داری غرب با سوسیالیسم شرق آلمان منجر به شکستن مرزهای این کشور در روز 9 ماه نوامبر 1989 شد.

امروزه تجربه سوسیالسم در شرق آلمان همچنان بر جای خود باقی است. با ملی کردن وسایل تولید و زمین، دست سرمایه داران از ثروت ملی کوتاه شده بود و استثمار سرمایه داری از این کشور رخت بربسته بود. در آلمان دمکراتیک کسی دغدغه شغل و بیکاری نداشت. همه شهروندان صاحب منزل، استفاده رایگان از تحصیل تا بالاترین درجات آموزش و پرورش و برخورداری از امکانات پزشگی را داشتند. زن و مرد از حقوق مساوی برخوردار بودند و زمینه فعالیت خلاقانه علمی و فرهنگی برای عموم امکان‌ پذیر بود.

با یکی شدن دو آلمان مشارکت ارتش آلمان در عملیات نظامی خارج از مرزها، اعم از پرسنلی، لژستیکی، ، تسلیحاتی و منابع مالی و دانش فنی به یک هنجار تبدیل شد. در یک کلام، نظامیان آلمان در کشتارهای جهانی همپای تشکیلات سازمان نظامی ناتو جهت توسعه طلبی و آزمندی امپریالیسم جهانی سهیم شدند.

 باید توجه داشت که نظامیان آلمانی به عنوان بخشی از سازمان ناتو مستقر در کشورهای بالتیک تا شهر پیترزبورگ - لنینگراد سابق- 150 کیلومتر فاصله دارند.

لازم به تذکر است، در آستانه هفتادمین سال تاسیس جمهوری دمکراتیک آلمان، 85 درصد از دارایی‌ های ملی این جمهوری متعلق به شرکت های غربی است. قلمرو آلمان شرقی عموما صنعتی بود که با بوجود آمدن بحران های جمعیتی و نبود شغل با فاجعه همراه شده است.

 اگر چه در حال حاضر از وجود کشور جمهوری دمکراتیک آلمان خبری نیست اما ایده‌ ها و تجربیات این کشور همچنان زنده و پویا هستند.