عربستان درمسیر ورشکستگی کامل، روسیه درمسیر استقلال کامل!

نوشته میخائیل اونوفرینکو

ترجمه امیرحسین پازوکی

هرجنگی حتی موفق‌ترین آنها، بالاخره زیان خواهد داد. تقریبا دو ماه از جنگ نفتی روسیه می‌گذرد و اطلاعاتی در مورد ضرر احتمالی درهمان ماه اول منتشر شده است.

بر اساس ادعای تارنمای بلومبرگ که اطلاعاتش را از کارشناسان بین المللی دریافت میکند، روسیه درهمان ماه اغازین«جنگ نفتی» شش میلیارد دلار متضرر شده است.اما عربستان سعودی ۲۷ میلیارد دلار ضرر داده است.

درعین حال ذخیره ارزی عربستان سعودی به کمترین حد خود در ۹ سال گذشته رسیده است، این ذخیره ارزی از دو بیلیون دلار به ۴۶۴ میلیون دلار کاهش یافته است. موقعیت دیکتاتور ریاض پرنس بن سلمان بدلیل بالا آوردن بدهکاریهای هنگفت در نظام توتالیتر عربستان سعودی به خطر افتاده است – بدهکاری عربستان از آغاز امسال حدود ۱۸۰ میلیارد دلار برآورده میشود و ۲۰ میلیارد دیگر که در سه ماهه آخر امسال به آن افزوده خواهد شد.

اضافه بر این مبالغ، شرکت نفتی آرامکو عربستان بزرگترین شرکت نفتی دنیا مبلغ ۲۰۰ میلیارد دلار بدهکار است.

در مجموع حجم بدهکاری عربستان از کل ذخایر طلا و بودجه دولتی این کشور که درآمدش معادل ۳۳۰ میلیارد دلار است پیشی گرفته است.

به راحتی میتوان پیش بینی کرد که زیان مالی این جنگ نفتی در طول یکسال تقریبا معادل درآمد (نه سود- مترجم) این کشور خواهد بود.

با توجه به اینکه ۹۰٪ درآمد عربستان از تولید نفت و سرویس‌های خدماتی کناری آن تامین می‌شود، می‌توان حدس زد که این منبع درآمد تک یاختی تا چه حد می‌تواند این کشور را در مقابل بحران‌های انرژی آسیب ‌پذیر کند و مملکت را برخلاف ادعاهای توخالی حاکمان کشور به زانو درآورد.

وزیر دارائی عربستان و«زیاد داوود» کارشناس موسسه‌ی مالی بلومبرگ پیش‌بینی می‌کنند که کسر بودجه‌ی عربستان بالغ بر ۳۲ میلیارد دلار خواهد بود.

البته این یک پیش بینی بسیار خوشبینانه است، که قابل درک هم هست، بهرحال وزیر دارائی عربستان در مقابل بن‌سلمان پاسخگویان ومیخواهد زنده و همچنان وزیر کابینه بماند و ولیعهد مشهور است که با مشت آهنین حکومت میکند !

پیش بینی صندوق بین‌المللی پول از وضعیت مالی عربستان سعودی بسیار بدبینانه تر است، صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده است که بودجه دولت عربستان تنها زمانی می‌تواند بدون ضرر بسته شود که قیمت هر بشکه نفت برنت معادل ۷۶.۱ دلار باشد در حالیکه درحال حاضر هر بشکه نفت ۵۰ دلار کمتر از قیمت پیش شرط بودجه عربستان معامله می‌شود.

«عربستان سعودی در شرایط بسیار بحرانی قرار دارد» مونیکا مالیک اقتصاددان ارشد بانک تجارت ابوظبی میگوید «ما پیش بینی می‌کنیم که عربستان مقادیر قابل توجهی از ذخایر ارزی‌اش را از دست بدهد، و در سه ماهه دوم امسال اثرات پائین بودن قیمت و کم شدن تولید نفت شدیدتر هم شود، ما اعتقاد داریم که ریاض سعی خواهد کرد از طریق اوراق قرضه کاهش ذخایر را محدود کند».

واقعا هم چنین شد، عربستان پرده از برنامه‌ای برداشت و اعلام کرد که در نظر دارد با گرفتن ۵۸ میلیارد دلار دیگر وام کسر بودجه‌ی خود را جبران کند. من فقط یادآوری میکنم این چرخه شیطانی در ۴ سال گذشته بیش از یک و نیم بیلیون دلار از ذخایر طلا و ارزی عربستان را نابود کرده است.

و هراتفاقی در آینده نزدیک بیفتد، قطعا در ماه مارس آل سعود ضرر بیشتری را متحمل خواهند شد.

شاهد هم از غیب رسید و در حالیکه مشغول انتشار مطلب فوق بودیم، موسسه رتبه بندی مالی موودیز در دوم ماه مه رتبه عربستان را از «پایدار» به «منفی» تغییر داد.

ماجرا از آنجا آغاز شد که ولیعهد سعودی بن سلمان تصمیم می‌گیرد بدلیل عدم مشارکت روسیه در توافق اوپک پلاس و ترک نمایشی جلسه توسط نواک رئیس هیئت روسی (که بعداً راضی شد ۲ روز دیگر هم بماند) آشی برای آنها بپزد که یک وجب روغن روی آن باشد و روسیه و پوتین شخصا به پایش بیفتند، پاسخ بن سلمان به رفتار روسیه این بود: «جهان را در نفت ارزان شناور میکنم».

این تهدید به همان اندازه که احساساتی بود، احمقانه هم بود.

پالایشگاه‌هائی که برای نفت سنگین ناحیه اورال روسیه تنظیم شده بودند نمی توانستند برای نفت سبک خاورمیانه که عربستان تولید می‌کند، مورد استفاده قراربگیرند، بخصوص در این دوران بحرانی که این پالایشگاه‌ها قرار داده‌های دراز مدت با روسیه منعقد کرده اند و در شرایطی قرار ندارند این قرار داد ها را براحتی و بدون ضرر و زیان فسخ کنند.

در نتیجه عملا بازاری که عربستان میتواند نفت خود را در آنجا عرضه کند به لحاظ ظرفیت و حجم محدود است و حتی بدلیل شرایط بحران بین‌المللی مصرف انرژی در وضعیت نزولی بسر می‌برد.

و از آنجا که آل سعود اطلاعی از نقشه های روسیه برای مقابله با وضعیت بحرانی نداشتند و به عقل‌شان هم نرسیده بود قبل از به اجرای گذاشتن تهدیدهای خود مقدمات اجرای آنرا فراهم آورند، بسرعت دچار کمبود انبار نفتی برای ذخیره نفت ارزان تولید شده خود شدند، چراکه نه مخازنی و نه نفت کشی برای ذخیره نفت تولید شده خود از قبل کرایه کرده بودند.

در نتیجه این بی تدبیری مخارج تولید، حفاظت و نگهداری نفتی که قرار بود جهان را درنوردد و با قیمت ارزان خود روسیه را به زانو زدن مجبور سازد در عرض چند روز سر به آسمان زد!

امکانی برای نگهداری نفت تولید شده نبود و تانکرها به انبارهای گران‌قیمت نفت ارزان سعودی تبدیل شدند و نفت عربستان در بازارهای اروپایی شرقی حتی با قیمت بشکه ۵ دلار هم بسختی بفروش می‌رفت.

سعودی ها حاضر شدند به کشورهای اتحادیه اروپا نفت را با تخفیف ۱۰.۲۵ دلار نسبت به نفت برنت به فروش می رساندند و کار بجائی کشید که سعودی ها نفت خود را در مناطقی حتی برای یک دلار هم فروختند.

با وجود تمام این راه‌کارها تانکرهای نفتی سعودی تمام خریداران بالقوه را محاصره کرده بودند اما از خرید خبری نبود.

حدودا ۱۰۰۰ تانکر نفتی هر یک با حجم ۵۰۰۰۰ تن تا ابرتانکرهای نفتی با حجم نیم میلیون تن به امید فروش محموله‌هایشان به خریداران انتظار می‌کشند. صف های انتظار تانکرها در گذرگاه‌های آبی مانند کانال پاناما و جبل طارق بوجود آمده است، همچنین بیش از صد تانکر در گذرگاه آبی سنگاپور و ۱۵۰ تانکر در بنادر هلند و چندین تانکر در بنادر مالت، یونان و دیگر کشورهای اروپائی در انتظار خریداران هستند.

گارد ساحلی ایالات متحده مجبور است از ده‌ها تانکر نفت سعودی در ساحل آمریکا محافظت کند و بیش از ۵۰ تانکر هم اکنون نه تنها در سواحل عربستان سعودی بلکه در بنادر قطر و امارات متحده عربی بارگیری میشوند.

در نتیجه این بی تدبیری‌ها ریاض تصمیم گرفت بدون آنکه منتظر رسیدن تاریخ مورد توافق اوپک پلاس برای کاهش تولید یعنی اول ماه مه شود یک طرفه تولید نفت خود را کاهش دهد.

چشم انداز در ایالات متحده هم چندان روشنتر نیست، بر اساس گزارش رویترز عربستان ۵۰ میلیون بشکه نفت را راهی سواحل آمریکای شمالی کرده‌اند و یا در همین روزها به آنجا میرسند، «کیل بیس» کارشناس اقتصادی در تویتر خود مینویسد:

سعودی‌ها و روس‌ها علیه صنایع استخراج نفت شنی شیل آمریکا اعلام جنگ کرده‌اند. اینطور بنظر می‌رسد که آنها رضایتی از مستقل شدن آمریکا در زمینه انرژی ندارند. انبارها پر هستند، و ابر تانکرها به سوی آمریکا روانند، عربستان یک بمب نفتی با قدرت ۵۰ میلیون بشکه برایمان ارسال کرده. این کار چه تاثیری منفی بر قراردادهای نفت خام در ماه ژوئن خواهد گذاشت؟

در تاریخ پنجم ماه مهر تولید کنندگان نفت در تگزاس آمریکا که ۴۸ درصد نفت این کشور را تولید می کنند احتمالاً به این تصمیم تن خواهند داد که تولید خود را کاهش دهند و از کاخ سفید خواهند خواست که تصمیماتی بگیرد تا این شاخه اقتصاد را از وضعیت فعلی نجات دهد.

سقوط قیمت ها و انباشت ذخایر نفتی در مخازن هزینه بالائی را رقم زده و موجب ورشکستگی شرکت‌های نفتی و حتی بازپرداخت مبالغی به خریداران شده است. واردات نفت از کانادا کاهش یافته است از سوی دیگر لایحه ای روی میز ترامپ آماده امضا می باشد که قرار است واردات نفت به آمریکا را ممنوع کند.

اما با وجود تمام این تلاش‌ها برای کارشناسان امری قطعی است که تمامی این پیشگیری ها نمی تواند قیمت نفت را به سطح ۴۰ دلار که قبلاً بود برگرداند و به این ترتیب نجات صنایع نفت شیل آمریکا (که هزینه بالائی در هنگام استخراج دارند- مترجم) از ورشکستگی ممکن نخواهد بود