آیا رجب‌طیب اردوغان عامل جنگ جدیدی در مدیترانه و منطقه خواهد شد؟!
بهرام رحمانی
آیا
رجب‌طیب اردوغان عامل جنگ جدیدی در مدیترانه و منطقه خواهد شد؟!
رجب‌طیب اردوغان با اهداف مختلف و با افکار پوسیده و قرون‌وسطایی نو‌عثمانی‌گری
مدیترانه را به دو بخش شمال و جنوب تقسیم کرده و تا شاخ آفریقا، یعنی لیبی، دست درازی کرده است.
روابط یونان و ترکیه
در چند هفته گذشته آشکارا و به‌شدت رو به وخامت گذاشته است. دلیل آن اختلاف‌های
فزاینده بر سر ذخایر گاز در دریای مدیترانه است. دولت ترکیه به‌تازگی گفته اگر
یونان قلمرو آبی خود را توسعه بدهد، با پیامدهای نظامی مواجه خواهد شد.
رجب طیب اردوغان،
رییس جمهوری پریشان حال ترکیه، یک‌شنبه ۹ شهریور - ۳۰ اوت در آنکارا لحن خود را علیه یونان و فرانسه
شدت بخشید. او مسئولان سیاسی آتن و پاریس را «جاه‌طلب» و «بی‌کفایت» خواند و گفت:
«اگر جنگی فرابرسد ما
آماده شهادت هستیم. آیا کسانی که در مدیترانه علیه ما قیام می‌کنند آماده چنین
فداکاری‌هایی هستند؟ آیا آن‌هایی که در مدیترانه شرقی با ما مقابله می‌کنند و
همسایگانشان، هزینه‌های مشابهی پرداخت می‌کنند؟ آیا یونانی‌ها می‌توانند آن‌چه را
که ممکن است حاکمان جاه‌طلب و ناکارآمدشان بر آن‌ها تحمیل کنند، بپذیرند؟ آیا
فرانسوی‌ها از هزینه‌ای که باید بابت اقدامات حاکمان ناکارآمد خود بپردازند، اطلاع
دارند؟»
او «تهدیدها علیه
منافع و حقوق کشور ترکیه در مدیترانه و اژه» را از نگرانی‌های اصلی آنکارا خواند و
افزود:
«می‌توان صبر، تصمیم و شجاعت آنکارا را در بوته آزمون قرار داد.»
از سویی نیروهای نظامی ارتش ترکیه و
هم‌چنین بخشی از گروه‌های تروریستی که در جنگ داخلی سوریه ترکیه از آن‌ها حمایت می‌کند
را نیز به لیبی فرستاده است. دولت ترکیه از سوریه تا لیبی، از یک جناح جنگ‌طلبان
حمایت می‌کند. به این ترتیب، اکنون این سئوال مطرح است که آیا اردوغان عامل یک جنگ
خانمانسوز در مدیترانه خواهد شد؟!
البته لشکرکشی اردوغان محدود به مدیترانه نیست و در منطقه نیز هم‌چنان جنایت
می‌آفریند. جنگنده‌های ترکیه
برای چندمین بار در طول هفته گذشته مناطق کوهستانی شمال عراق را بمباران کردند.
به‌گزارش رسانه‌های
عراقی، هواپیماهای ترکیه صبح روز یک‌شنبه ۳۰ اوت ۲۰۲۰، کوهستان‌های «زاران» و
«کایرشک» در منطقه سیدکان واقع در استان اربیل را بمباران کردند که این اقدام منجر
به آتش‌سوزی در مراتع طبیعی این مناطق شد.
در ادامه این گزارش
آمده است «چوپان‌های منطقه از ترس بمباران مجدد، این مناطق را ترک کردند.» به‌گفته
یک مقام امنیتی، هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه هم‌چنان مشغول گشت‌زنی در آسمان
شمال عراق هستند.
گفتنی است که ترکیه،
عملیاتی را با نام «پنجه ببر» از زمین و هوا در شمال عراق علیه نیروهای PKK آغاز کرده است که ارتش ترکیه، هدف از این عملیات
را پاک‌سازی این مناطق از حضور عناصر «حزب کارگران کردستان ترکیه» اعلام کرده است.
اردوغان در میان تنش‌ها با یونان و ارسال ناو فرانسوی به دریای مدیترانه،
اعلام کرد حمله‌ای به کشتی اکتشاف نفت و گاز «اوروج رییس» انجام شده و ترکیه پاسخ
داده است.
او توضیحی درباره جزئیات این حمله و پاسخ ترکیه نداد، اما کشتی یاد شده طی چند
روز گذشته عملیات اکتشاف نفت و گاز در دریای مدیترانه و نزدیک جزایر یونان را آغاز
کرده و به تنش‌ها میان ترکیه و یونان دامن زده است.
اردوغان روز پنج‌شنبه و در پی دستور امانوئل مکرون رییس‌جمهوری فرانسه به
اعزام ناو جنگی به دریای مدیترانه برای «کنترل وضعیت منطقه» گفت، ترکیه نه طمعی به
منابع یونان دارد و نه حق خود را به یونان واگذار خواهد کرد.
مکرون به‌شدت از آغاز عملیات اکتشاف نفت و گاز ترکیه در دریای مدیترانه انتقاد
کرده است.
ترکیه هم‌چنین با قبرس نیز بر سر اکتشاف و حفاری‌های نفتی دریایی در تنش است. ترکیه طی سال‌های گذشته عملیات اکتشاف و حفاری‌های نفت و
گاز در آب‌های مدیترانه و دریای سیاه را آغاز کرده است.
روابط ترکیه و فرانسه نیز طی ماه‌های گذشته به شدت پرتنش شده است. فرانسه حامی
نیروهای ژنرال خلیفه حفتر در لیبی است که علیه دولت مورد حمایت سازمان ملل در نبرد
هستند، اما ترکیه با ارسال نیروهای نظامی به لیبی، دولت این کشور را حمایت می‌کند.
از زمان کشف ذخایر گازی
غنی در شرق مدیترانه، بحث‌های زیادی در مورد بهره‌برداری از این منابع میان ترکیه
و یونان صورت گرفته است. یونان و قبرس و هم‌چنین ترکیه ادعا می‌کنند که منابع کشف
شده در محدوده دریایی آن‌ها قرار گرفته است و کشتی‌های جنگی بیش‌تری به شرق مدیترانه
ارسال کردند.
کشف گاز در مدیترانه ترکیه را
حریص و تنش میان آنکارا و آتن را تشدید کرده است
دولت آنکارا امروز پنج‌شنبه بیست و هفتم ماه اوت از رزمایش‌های جدید خود در
آب های مدیترانه شرقی خبر داد و افزود که به جست‌و‌جوهایش برای کشف منابع
گازی در مناطقی از این آب‌ها ادامه می‌دهد، هر چند دولت آتن صریحا این مناطق را
بخشی از قلمرو سرزمینی خود اعلام کرده است.
آنکارا هم‌چنین فرانسه را به قلدری و تشدید تنش‌ها میان ترکیه و یونان متهم
کرد. در واکنش به این تنش‌ها و ادامه رزمایش‌های ترکیه و یونان، هایکو ماس، وزیر
امور خارجه آلمان، در آغاز نشست دو روزه وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی در
برلن، آنکارا و آتن را به آرامش و جست‌و‌جوی یک راه‌حل دیپلماتیک فراخواند. وزیر
امور خارجۀ آلمان گفت که دو کشور به گفتوگو روی نمی‌آورند مادام که در رقابت با
یکدیگر سرگرم رزمایش در مدیترانه هستند.
با این حال، نیروی دریایی ترکیه امروز اعلام کرد که به عملیات خود برای کشف
منابع گاز طبیعی در مناطقی که از نظر یونان جزئی از قلمرو این کشور است، تا اول
سپتامبر ادامه می‌دهد.
وزیر دفاع ترکیه از این نیز فراتر رفت و گفت که عملیات اکتشاف گاز در مدیترانه
بدون محدودیت زمانی ادامه خواهد یافت. نیروی دریایی ترکیه هم‌چنین اعلام کرد که در
اوایل ماه آینده رزمایش خود را در اسکندرون واقع در شمال - شرق جزیره قبرس ادامه
خواهد داد و در این رزمایش به پرتاب موشک نیز مبادرت خواهد کرد.
اختلافات مرزی میان ترکیه و یونان قدیمی است، اما، این‌بار به‌دلیل کشف منابع
عظیم گاز در مدیترانه شرقی ابعاد تازه‌ای به‌خود گرفته است. وزیر دفاع ترکیه هم‌چنین
فرانسه را متهم کرد که با استقرار هواپیماهای جنگی خود در قبرس به‌منظور حمایت از
یونان بر دامنه و شدت تنش‌ها افزوده است.
وزیر دفاع ترکیه خطاب به رهبران فرانسه گفت: «دوره قلدری به پایان رسیده و شما
هیچ شانسی ندارید که با این رفتارها به نتیجه برسید.»
او هم‌چنین از یونان خواست که به‌جای طلب یاری از فرانسه به گفت‌و‌گوی مستقیم
با آنکارا روی آورد. آتن تاکنون چند بار خواستار مجازات ترکیه از سوی اروپا شده
است.
جوزپ بورل مسئول
سیاست خارجی اتحادیه اروپا جمعه ۲۸ اوت عنوان کرد که این اتحادیه مصمم به همبستگی
با یونان و قبرس در مقابله با آن‌چه که «یک جانبه‌گرایی ترکیه» نامید، است و
کشورهای این اتحادیه چه بسا در مورد اجرای اقدامات بازدارنده بیش‌تر علیه ترکیه
برآیند و اموالی نظیر کشتی‌ها را مصادره کنند.
بورل در جریان نشست
وزاری خارجه اتحادیه اروپا افزود که اتخاذ این تدابیر احتمالی در جریان نشست آتی
در سپتامبر آینده خواهد بود.
به‌گفته بورل، توقف
حفاری‌های نفتی و گازی و بیرون بردن کشتی‌های ترکیه، اموری فوری هستند و اجماعی
میان کشورهای اروپایی در خصوص تصویب فهرست تنظیم شده از سوی قبرس برای تحریم‌ها وجود
دارد.
وی افزود: «توقف
فعالیت‌های ترکیه و اقدامات تحریک‌آمیز، پیش شرط مذاکرات است و نارضایتی در قبال
رفتار ترکیه دراتحادیه اروپا رو به افزایش است.»
خبرگزاری ایتالیایی
«اکی» به نقل از بلوک نوشته‌است که هلند نسبت به اعمال تحریم علیه ترکیه در صورت
ضروری بودن آن، برخوردی بازدارد و بر لزوم پیوستن همه اطراف به این موضوع تاکید می‌کند.
این در حالی است که
نیکوس داندیاس وزیر خارجه یونان جمعه ۲۸ اوت گفت که در انتظار موضع بورل در خصوص
گزینه تحریم‌های اروپا علیه ترکیه خواهد ماند.
دندیاس پیش از مشارکت
در نشست‌های دو روزه وزرای خارجه اتحادیه اروپا در برلین افزود: «تکیه ما بر روح
همبستگی اروپایی» در موافقت با اعمال تحریم‌ها است که برای کاستن از تنش در آب‌های
شرق مدایترانه، «ضرورت دارد.»
وزرای خارجه اتحادیه
اروپا به نشست‌های خود در برلین به هدف یافتن برون رفت از تنش‌های شرق دریای
مدیترانه ادامه می‌دهند.
بر اساس آخرین گزارش‌ها،
سطح این تنش‌ها روز به روز درحال افزایش است و نگرانی‌هایی نیز در مورد در غلطیدن
امور به‌سوی بروز برخوردی مستقیم وجود دارد؛ بویژه که ترکیه نسبت به تحمیل وضعیت
«کار انجام شده» در این منطقه از طریق ادامه حفاری‌های نفتی و گازی با وجود اعتراض
شماری از کشورهای همسایه به‌ویژه قبرس و یونان اصرار دارد.
به‌دنبال ناکامی
میانجی‌گری اسپانیا، به‌نظر می‌رسد که تلاش‌های میانجی‌گرانه آلمان نیز برای کاستن
از دامنه تنش‌ها، سرنوشتی مشابه تلاش اسپانیا داشته باشد؛ به‌ویژه که اردوغان،
زبان تهدید‌آمیزی را در پیش گرفته و آنکارا به حفاری‌های نفتی و گازی خود در این
آب‌ها ادامه می‌دهد.
آنگلا مرکل صدر اعظم
المان با تاکید بر این که با دبیرکل پیمان ناتو در خصوص این تنش‌ها صحبت کرده،
گفت: «اوضاع در شرق مدیترانه نگران‌کننده است و ما خواهان متوقف شدن این تنش
آفرینی‌ها هستیم.»
شایان توجه است که
کشورهای اروپایی در ابراز همبستگی با یونان و قبرس به گونه‌ای وحدت دست یافته و
هشدارهای جدی‌تری را متوجه ترکیه کرده‌اند.
بورل مسئول روابط
خارجی اتحادیه اروپا در این رابطه گفت: «آنکارا حاکمیت قبرس و یونان در فلات قاره
را نقض کرده است.»
از سوی دیگر فلورانس
بارلی وزیر دفاع فرانسه هشدار داده که آب‌های شرق مدیترانه عرصه‌ای برای زیاده
خواهی‌های برخی جهات نیست.»
ترکیه به اسرائیل،
یونان، قبرس و مصر که برای استخراج گاز قرارداد امضاء کرده‌اند بارها هشدار
داده است که پروژه‌‌هایی که ترکیه و ترک‌های قبرس را نادیده می‌گیرند با شکست
مواجه خواهند شد و هدفی جز منزوی کردن ترکیه ندارند.
تنش میان یونان و ترکیه
اروپایی‌ها را به‌شدت نگران کرده است. آلمان به‌عنوان یکی از قدرتمندترین کشورهای
اتحادیه اروپا که ریاست ادواری این اتحادیه را نیز برعهده دارد تلاش می‌کند
بین یونان و ترکیه، دو کشور همسایه و عضو ناتو میانجی‌گری کند.
اما این نخنستین بار
نیست که مرکل بین یونان و ترکیه واسطه شده است. وزیر دفاع آلمان هفته پیش گفت مرکل
با وساطت میان یونان و ترکیه جلوی بروز یک جنگ در اروپا را بگیرد.
او در جمع خبرنگاران در
برلین ابراز داشت یک مزیت مهم آنگلا مرکل این بوده که می‌توانسته با دو طرف
وارد گفتوگو شود.
برای آلمان جلوگیری از
بروز تنش بین یونان و ترکیه به یکی از چالش‌های اصلی سیاست این کشور در این دوره
از ریاست اتحادیه اروپا تبدیل شده است.
یکی از سخن‌گویان دولت
آلمان تایید كرد كه مرکل روز پنج‌شنبه