عبدالحي « مرام »

 

معرفی کتاب پرمحتوا و خواندنی :

ادبیات فارسی دری، در دورۀ های غزنویان

و حکومت های معاصر آن

 

  نوشتن کتاب، رساله و دیگر آثار قلمی یکی از کارهای پرحوصله ی پژو هشگران هوشمند، پرتلاش و زحمتکشی است که درطول تاریخ زندگی بشریت صورت گرفته است و این بخاطری بوده که آدمی بداند که کیست، از کجا آمده و برای چه هدفی زندگی داشته و در تکاپوی چه چیزی بخاطر آسایش خود، همنوعان حاضر و گذشته اش بوده است و همینکه گفت اند، :خودشناسی ، خدا شناسی است، حقیقت پیدا می کند .

  دانشمندان بدین باوراند که انسان ها به خواندن ، نوشتن نیاز حیاتی دارند و باید که هرانسان دانشمند، چیز فهم و آگاه از خود و تجریه های علمی و حتا تجربه های کاری، دوران تحصیل و تجربه ی زندگی خود دارند که باید آنرا جهت آگاهی دهی یا راهنمایی به آینده  های جامعه و حتا جهان خود به میراث بگذارند، میراث گران بها، میراثی كه انبیا ، رسل و پیامبران الهی  به بشريت  گذاشتند که آن « معنویت » است.

  دکتور حصار یان هم نتیجه و ثمره ی دوران تحصیل ، آموزش و تجربه های زندگی پربارش را با نوشتن کتاب ها کوتاه ساخته و تمرکز بخشیده است که از جمله کتابی پر محتوا و غنی زیر عنوان : ادبیات فارسی دری، در دوره ی غزنویان و حکومت های معاصر آن .»

  این اثر گران مایه و پر ارزش بدسترسم رسید که از خواندن آن لذت بردم، زیرا پیرامون زبان فارسی دری پژوهش و کارزیادی نموده است ، تا بتواند برای دیگر پژو هشگران و دانش جویان دانش گاه های کشور ما، ماخذ و آموزنده باشد و  این یک نیاز بزرگ مردم و جامعه ی ما بشمار میرود. چنانکه سعید نفیسی در پیشگفتارفرهنگ عميد، حتا نياز جامعه ي خود چنین یاد آوری مینماید: « ... اما در مورد زبان فارسی دری، نوشتن فرهنگ ، تقریباً  معاصر با فرهنگ نویسی برای زبان عربی به وسیله ی ایرانیان است. همانگونه که روز بروز ، زبان دری گسترش یافته و مردم پهلوی ، زبان خود را نیازمند به فراگیری زبان دری میدانستند.انتشارفرهنگ به زبان فارسی دری نیز آغاز شده است.

  دکتور حصاریان درین اثر پرمحتوای خود: ادبیات فارسی دری در دوره ی غزنویان و حکومت های معاصر آن « مینویسد که : « ... همزمان با ورود غزنویان، امارت نشین های تابع با امپراتوری سامانی وجود داشتند که درحمایت از علم و ادب مشهوربودند. بحیث مثال امرای « آل محتاج » در چغانیان به ساحل راست دریای آموشامل « ختلان » و نواحی آن فرمان روایی داشت که موسس آن ابوبکر محمد بن مطفر « محتاج » نام داشت. امرای این دیار چون خود اهل علم و ادب بودند،  عده ی از دانشمندان و شعرای چون : منجیک ، ترمذی، دقیقی بلخی و مدتی فرخي سيستاني از حمايت انان بهره وربوده است.

 وي تاييد مي ورزد که : عهد غزنویان که از البتگین آغاز و تا خسرو ملک غزنوی جمعا ًمدت 233 سال یا به عبارت دیگر بیش از دو قرن حکومت کرده اند، دورۀ بوده که از نگاه فرهنگی و ادبی، از غنی ترین و با شکوه ترین دوره های تاریخی  و فرهنگی  تاریخ افغانستان شمرده میشود. زیرا با آنکه شاهان غزنوی ترکتبار  بودند و در وهله ی اول بضاعت علمی و ادبی از خودنداشتند  و به زبان و ادب عربی و خط و کتابت آن هم چندان توجهی نمیکردند، ولی به ناچار زبان و ادب فارسی را پذیرفتند و این زبان را به حیث زبان رسمی خویش برگزیدند و سرانجام در ادب و فرهنگ  خراسان ( فارسی دری ) منحل گردیدند و سپس موجبات نضج ، ترقی و انکشاف زبان فارسی در قلمرو و سیع و گســترده ی خراسـان ، و رارود و هندوستان فراهم کردند. » و بگفته ی پژو هشگران، این مرحله ی تاریخ خراسان و(افغانستان ) را به نام « دوره ی طلای » یاد نموده اند و آنرا ستوده اند. زیرا اکثریت شاهان غزنوی و وزرای آنان اشخاص عالم و دانشمند بوده و هریکی به سهم خویش دربسط و توسعه ی علم و دانش و ارتقای فرهنگ مدنی و شهری مردم تلاش زیاد و مستمری را انجام داده اند، چنانکه از دربار های سبتگین تا بهرام شاه، همواره مرجع علمأ و محل تجمع شعرا و دانشمندان معروف بوده و از درخشنده ترین دوره های فرمان روایی غزنویان بشمار می رفته است.»

  نویسندۀ این اثر خیلی ارزشمند یعنی کتاب « ادبیات فارسی دری ، دردوره ی غزنویان و حکومت های معاصر آن » جناب دکتور سید اکرام الدین حصاریان، یکی از فرزندان دانش پرور، سرزمین بلندا های پامیر یا بام دنیا و سرزمین مرد خیز و با فرهنگ ولایت بدخشان بوده که در خانواده ی پرفیض روحانیت پرورش یافته و تحصیلاتش را در مکتب تعلیمات ثانوی، در لیسه ی غیاثی جرم،  آغاز و تا درجه ی ماستری در دانشگاه کابل – دانشکده ی زبان و ادبیات ادامه داده و دیپلوم دکتورای خود را ، دربخش ادبیات فارسی دری ( فلالوژی ) از انستیتوت رودکی، اکادمی علوم کشور دوست برادر و هم زبان ، جمهوری تاجکستان بدست آورده است.

   دکتور حصاریان که شخصیت پرتلاش و پژوهشگری با آرمان است، از سال 1381 بدینسو به حیث استاد و آمر دیپارتمنت  فارسی دری در دوره های لیسانس و ماستري در دانشکده  ی زبان و ادبیات دانشگاه کابل مصروف تدريس و آموزش فرزندان جوان میهن خویش می باشد.

   ما چاپ این کتاب ارزشمند را که از سوی ایشان تالیف و به جامعه ی جنگ زده و جوانان سرگردان ما، پیشکش گردیده است، یک گام و کار خیلی بزرگ میدانیم و باورمندیم که پژوهشگران ما بحیث یک مأخذ خوب از آن بهره بگیرند و جوانان و اهل مطالعه در جامعه علمی و آموزشي کشور ما از محتوای آن مستفید گردند و از سوی دیگر چاپ این کتاب در شرایطی صورت گرفته است که وزارت اطلاعات و فرهنگ دولت جمهوری اسلامی افغانستان باثر فیصله ی سازمان علمی ملل متحد(يونسكو) غزنی را در سالروان در چند هفته ي آينده  بحیث پایتخت « فرهنگ و تمدن اسلامی » معرفی نموده که درین راستا کار های بازسازی برخی از ساختمان ها آغاز شده است و امید که امنیت هم از سوی قوای مسلح افغانستان تأمین گردد، تا شهروندان غزني از مهمانان خارجي وداخلي خويش

پذيرايي شايسته ي نمايند  و این مساله دلیلی شود برای تأمین صلح و ثبات و بازسازی و نوسازی ولایت باستاني غزنی ، و غزنی عظمت وبزرگي تاریخی و فرهنگی خود را بازیابد تا سمعرف تمدن و فرهنگ اسلامی در کشور ما و منطقه و جهان اسلام باشد!

عبدالحي « مرام »