انتخابات چون تعیین سر نوشت در حیات  اجتماعی ، سیاسی واقتصادی جامعه رول سازنده دارد. هر فرد با احساس در رابطه به تعیین سرنوشت خود وملت خود بی توجه نبوده امید و آرزوی بهتر شدن آینده شانرا به دل می پرورانند. ومیکوشند با یافتن راهی بهتر به مقصد خود رسند.چگونه به  موفقیت دست یازیدن نیاز به بررسی وشناسایی از واقعات گذشته واجتناب از خطا های گذشته   است.

 مردم ما در آینده نزدیگ بار دیگر با اشتراک درانتخابات تعیین سرنوشت مینمایند،  از نحوه انتخابات گذشته وتاریخ انتخابات معلومات از زبان مورخ دقیق ،مبارز اگاه ،ژور نالست شهیر ومشروطه خواه جوان ومهربان انسان وطنپرست آقای آصف آهنگ برای شما اگاهی دهم .سلطان سخن داکتر صاب اکرم عثمان شخصیت استاد آهنگ را چنین تعریف نموده است.

(آصف آهنگ به خانوادۀ مبارز، دلیر و سر بر کفی تعلق دارد که در قرن اخیر چندین قربانی را نذر راه مشروطه خواهی و عدالت اجتماعی کرده است. او برلیان اصیلی بر انگشتر نهضت روشنفکری افغانستان ا ست).

سوال : استاد آهنگ  انتخابا ت چیست؟ وچه وقت بوجود امد؟

جواب : .( ویل دورانت) مورخ بزرگ امریکایی در تاریخ بزرگ خویش ،سرزمین شرق را گهواره تمدن جهان نامیده است .

اما در تاریخ شرق دوره های تاریخ مانند دوره های تاریخی اروپا واضح وروشن نیست. در تاریخ اروپا میتوان دوره های تاریخی را بروشنی ملاحظه نمود واز تحولاتیکه در جهان تا امروز رونما گردیده است مطلع شد.

 دوره های تاریخی که از دوره های آغازین یا کمون اولیه شروع  وبعد دوره های ارباب رعیتی یا دوره های غلامی یاد میشود پس از تحولاتیکه بوجود می آید دوره فیدالزم آغاز میگردد . در شرق اولترین جنبش شروع میگردد وامپراتوری هخامشی های آریایی تا شهر آتن ومصر پیش میرود .بعدآ دولت مقدونی تا سرزمین چین پیش میرود

پس از سقوط مقدونیه در غرب امپراتوری روم بوجود میاید وهمچنان در شرق در هند دولت موریا ودرفلات  ایران دولت اشکانیان قدرت را بدست میگریند.

سوال: اولین بار انتخابات در کجا وچگونه عملی گردید؟

جواب: در روم اولین مرتبه  انتخابات بوجود امد ، این انتخابات تنها به کسانی تعلق میگرفت که در وصف اشراف وصاحبان غلامان بودند .ولی مردم متوسط  وپایین حق کاندید شدن را نداشتند در پهلوی آن دو قیام هم در روم ومصر برای آزادی غلامان بوجود آمد: در روم قیام غلامان به رهبری اسپارتاکوس صورت گرفت که در اخر منجر به شکست غلامان شد. در مصر به رهبری مرشای عمرانی پیامبر یهود برپا گردید که غلامان توانستند تحت رهبری موسی پیامبر رود نیل را شکافته  وسر زمین مصر را ترک کند  ودر سر زمین خارج از سر زمین مصر که امروز بنام فلسطین میباشد جا گزین گردد.

سوال :استاد آهنگ شما از دوره ارباب رعیتی ودر ادامه از فیودالی نام بردید .ان دوره بعدآ به کدام دوره تغییر شکل نمود؟

جواب : بعد آ  طبقه بنام سر مایدار در میدان رقابت با فیودالها پا به میدان گذاشت وبه کمک کارگر وغیره توانستند که فیودالزم را سرنگون نموده وبجایش سر مایدار های بزرگ قدرت را بدست گیرند که در انگلستان بدون جنگ وخونریزی ودر فرانسه به جنگ خونین که بنام انقلاب کبیر فرانسه یاد میشود قدرت را بدست اوردند.

بنا بران قوانین بوجود امد که صلاحیت خوانین واشراف وهمچنان جدایی دولت از کلیسا ها را بوجود اوردند.

درین قوانین حاکمیت را حق مردم دانست، باین معنی حاکمت مردم توسط مردم بالای مردم نامیده شد.

بنآ انقلاب کبیر فرانسه و بیشتر از ان تغییرات که در افغانستان رونما گردید، تاثير ان اولتر در کشورهای اروپایی صورت گرفت وبعدآ در ترکیه ،مصر وقفقاز  از انها در ایران وهند هم سرایت نمود.

استاد اهنگ : قوانین نو  بوجود امده در انگلستان وفرانسه که شما  یاد اور شدید کدام الهام ویا تاثير در حیات سیاسی افغانستان داد؟

. جواب: مشروطه خواهان در دوران امیر حبیب الله خان تقاضا نمودند که در سلطنت خویش به وکلا مردم هم حق داده شودکه متفقآ همکاری نمایند.

امیر حبیب الله  مرد هوشیار و نوکر با وفا استعمار انگلیس بود،او میدانست هر گاه به مشروطه خواهان همکاری شود ، تقاضاهای اول انها استقلال کشور شان خواهد بود. بنا برآن نمیتوانست که با انگلیس ها مخالفت گردد.

بنآ چند نفر از سران مشروطه خواه را بخوشی انگلیسها ودوام سلطنت خودش از بین برد وتعدادی را هم به زندان انداخت و مشوطه اول را به  این صورت از بین برد ونفس ها را در سینه بند نمود.

سوال  : اهنگ صاحب: ازدربار شاه و فعالیت مشروطه خواها ن ومبازره انان کمی روشنی اندازید؟

جواب : جوانان مشروطه خواه در خود در بار هم تعدادی متعقد بودند که تحولی صورت بگیرد. این جوانان در باری از اخبار واماریکه  بزبان فارسی در هند، ایران وترکیه وماورالنهر نشر میگردید، نماینده کشور بخاطر معلومات امیردو نسخه به در بار می فرستادند، جوانان مربوط به در بار از ان استفاده میکردند وحتی سردار محمد کبیر جان با رفیقای غیر درباری اش این جراید را بدسترس شان قرار میداد.

سوال : شاه امان الله خان در رابطه با قانون وانتخابات ومبارزه مشروطه خواهان چه مناسبت داشت؟

جواب: با روی کار امدن غازی امان الله خان که با همکاری جوانان درباری وبیرون از در بار هم فکر وهمنوا بودند  وطرفدار جدی مشروطه خواهی بودند . بخصوص که محمود بیگ طرزی سالیان که به سرزمین ترکیه تعلق  داشته زندگی میکرد  و بیشتر تقاضای مشروطه خواهان ترکیه را میدانست،  امان الله خان بیشتر از خواسته های روشنفکران ترکیه اگهی پیدا کرده بودند.

سوال:  آقای آهنگ صاحب پرابلم های رسانه ها در ان وقت  و رول روشنفکران چه بود؟

جواب:  در ان وقت در زبان فارسی  دو جریده  بدسترس جوانان افغان قرار داشت، بنآ برآن مشروطه خواهان دوم کشور، زبان ترکی یا لسان فرانسوی را فرا میگرفتند وبیشتر کوشش شان فهمیدن زبان فرانسوی وترکی بود که انرا می اموختند. زمانیکه در مشرقی امیر حبیب الله خان هدف گلوله قرار گرفت وانگلیس ها نتوانستند که جانشین دیگری مطابق میل خود شان تعین کنند . بنآ مشروطه خواهان توانستند که علی رغم انگلیسها شهزاده امان الله خان را بجای پدرش بنشانند.

سوال : با آمدن شاه امان الله خان مناسبت شاه با مردم چگونه شد؟

جواب : شاه امان الله بدون مبالغه به فرد فرد مردم افغانستان بدون کوچکترین امتیاز و تبعیض، عشق وعلاقه داشت وبیشتر علاقه به معارف داشت.

امان الله خان در بارۀ معارف ودیگر اصلاحات، فرامین به ولایات کشور فرستاد و پس از مدتی شخصآ خودش با هيأتی به قندهار رفت تا بیبیند که فرامینش تطبیق شده است ویانه؟ به قندهار رفت واول به مکتب تشریف برد . دید که درس شروع میباشد ولی چند نفر بچه ها در صحن مکتب به بازی مشغول میباشند . از مدیر مکتب پرسید چرا این بچه ها درس نمیخوانند؟. مدیر عرض کرد که ساعت درس دينیات میباشد واین بچه ها از اهل هنود هستند .

شاه امان الله گفت (:انها اقلیت هستند  وما باید اقلیت خود را بیشتر توجه داشته باشیم شما دينیات خودشانرا برایشان درس بدهید که افغان اصیل باشند).

 شاه امان الله انقدر مرد وطنپرست ومردم دوست بود که به فرد فرد کشورش علاقه داشت  وهمچنان به ترقی وتعالی کشورش قدم های بزرگ برداشت و و و

سوال : استاد محترم. غازی امان الله خان کدام نقصی در کارش نداشت؟ او درزمانش انتخابات را تشکیل میداد؟

جواب : نقص بزرگ او این بود که جواب سوال عبدالرحمن خان لودین مشرطه خواه بزرگ ما را چنین داد زیرا که او در لویه جرگه از شاه سوال کرد( که اعلاحضرت شما  یک صدر اعظم از بین مردم تعین کنید که پیش شورا مسوول باشد) شاه حرفهای او را شنید ولی پاسخش را در نبشته چند روز بعد داد که ( من نمی خواهم که بین من ومردم من صدراعظم حایل گردد.)

بنابران اعلی حضرت پاسخ نا امید کننده را به مشروطه خواه بزرگ ما داد؛ ولی نادر خان همین مشروطه خواه بزرک را مقابل چشم خود در ارگ زیر قنداق تفنگ شهید نمود.

 سوال : قانون اساسی در افغانستان چه وقت بوجود امد؟

جواب:  در کشور ما قانون اساسی مرتبه اول توسط غازی امان الله خان بوجود امد .

سوال چرا اصلاحات امان الله خان زیاد دوام نکرد؟

جواب : همراه با امان الله خان مشروطه خواهان بیشتر به راه اصلاح وترقی کشور بود وکار های کرد که دشمن خود، انگلیسها را چنان بر افروخته ساخت که تحمل آن مرد آزادی خواه را نداشتند وبروی یک دسیسه، حبیب الله کلکانی را قربانی داده وکاندید شانرا جنرال محمد نادر خان را به تخت وتاج کابل نشاندند.

سوال: نادرشاه چگونه وبه کمک کی ها بقدرت رسید؟

جواب: نادر شاه به کمک انگلیس ها با برادرانش ومحمد گل خان مهمند قدرت را بدست گرفتند.

سوال در زمان نادر شاه قانون اساسی بود؟

جواب : نادرشاه  هم قانون اساسی را اورد وروز تاسیس شورای ملی را هم رخصتی عمومی اعلان کرد.شورای ملی/ اعیان وبلدیه ملی هم داشتیم . اما در تاق بلند گذاشته شده بود ودو لب شخص محمد نادرشاه قانون بود.

سوال :اهنگ صاحب.در زمان نادرشاه اعضای شورای ملی ویا بلدیه چگونه تعیين میشد؟

جواب: اعضای شورای ملی به نظر شخص شاه وبه مسوولیت نایب الحکومه وحاکمان به حیث وکیل بمرکز معرفی میشد ند این وکلا تضمین شده بودند و  کوچکترین عملی بدون نظر حکومت به نفع مردم خویش انجام داده نمیتوانستند .

.سوال: چرا؟

جواب : قانون دو لب شاه بود .

محمد نادر شاه به نظر خودش وسفارش سفیر انگلیس دست به تصفیه مشروطه خواهان و امانیست زد ، تعدادی را به قتل رسانید بدون تحقیقات ومحاکمه عده را زندانی نمود، اما خودش هم به سرنوشت خود رسید؛ بجایش پسرش  محمد ظاهر شاه شد اما او بسیار جوان بود همه کار ها راشخص محمد هاشم خان برادرش [برادرنادرخان] اجرا میکرد؛ ولی یک مدیر را هم بدون نظر سفیر انگلیس مقرر

 نمی توانست .

بنآ دوره صدارت او شکنجه ، قتل وانداختن اختلافات قومی بین مردمان با هم برادر کشور افغانستان بود . محمد هاشم خان نسبت قتل برادرش محمد عزیز خان، پدر محمد داود خان ونعیم خان در المان کینه ودشمنی زیاد بمقابل طبقه جوان وطن بخصوص مردم کابل داشت. قصه فیل مرغ های او کینه او را نشان میدهد و دو برادر زاده خود را هم بر ضد شاه امان الله وروشنفکران تربیت کرده بود.

بنا بران تا ختم جنگ جهانی دوم هر ظلمیکه توسط محمد نادر خان و هاشم خان بالای مردم افغانستان به دستور انگلیسها  وبر علاوه دشمنی محمد هاشم خان آمد ومردم تحمل کردند.

اما پس از عزل محمد هاشم خان وتقرر سپهسالار  شاه محمود خان بحیث صدر اعظم وکمی به جرأت آمدن ظاهر شاه  واعلامیه حقوق بشر ملل متحد وصدا های مشروطه خواهی داکتر محمودی وعده ای از جوانان دیگر بلند شد . شاه محمود خان سپهسالار  سران قوم هزره، تاجک،ازبیک ، قزلباش را خواسته واز ظلم وستمیکه توسط سردار محمد هاشم خان  ومحمد گل مهمند وارد شده بود عفو خواسته فرمودند ( دشمن شما محمد گل خان  را برطرف کردم.)

سوال : استاد آهنگ شما از شاه محمود خان نام بردید آیا شاه محمود خان انتخابات در حکومت خود داشت؟ ومناسبت ان با طبقه روشنفکرجامعه چگونه بود؟

جواب: شاه محمود خان به تقاضای روشنفکران لبیک گفت بلیدیه را که بمردم تعلق دارد با ساختن قانون بلدیه انتخابات بلدیه را مطابق قانون عملی نمود؛ رایگیری کاملا آزاد  در صندوق رای هر کس که مورد نظر شان بود انداخته میشد.

بعد از انتخابات بلیدیه، انتخابات شورای ملی هم مطابق آن عملی گردید ودر هر دو انتخاب حکومت اصلا مداخله نکرد.خود مردم به خواستۀ خود به هر که علاقه داشتند کارت را به صندوق نفر دلخواه خود می انداختند .

بنا برآن برای اولین بار بود که بر طبق اعلامیه حقوق بشر ملل متحد وخواسته روشنفکران وجوانان شاه محمود خان صدر اعظم دموکراسی واقعی را عملی نمود.

بهترین اشخاص از طرف مردم انتخاب گردیدند  از شهر کابل میر محمد غبار وداکتر محمودی وهمچنان عبدالحی حبیبی ودهقان بدخشی  وغیره که تعداد شان بیش از بیست نفر بودند وهمه مشروطه خواه بودند واین انتخابات بلدیه ملی وشورای ملی بروی اساسات و دموکراسی  واعلامیه حقوق بشر ملل متحد عملی گردیده بود.

بنا بران در پنج سال اول صدارت  شاه محمود خان مردم افغانستان بدون تعبیض وامتیاز، برادرانه زندگی کردند وجمیت های بنام ویش زلمیان ، ندآ خلق و وطن بوجود آمد  وجراید ملی انگار ، ندآ خلق و وطن هم نشر وپخش میگردید واز جانب اتحادیه محصلین فعالیت میکردند. بنا برآن کشور  به سوی یک دموکراسی ميرفت.

 سوال : کی مانع پیشرفت دموکراسی در آن وقت شد؟

 جواب: وقتیکه قانون اساسی در انتخابات تطبیق شد دفعتآ سردار محمد داود خان ومحمد نعیم خان که سفیر افغانستان در انگستان وفرانسه بودند وظایف شانرا رها کرده به وطن برگشتند...

 انها خود را مستحق صدارت میدانستند و افغانستان را ملک مطلق خود فکر میکردند . پس برآن شدند که دگر دیر تر حرکت کنند  مردم به حقوق خویش آشنا میگردد ودیگر چانس آنها از بین خواهد رفت.

بنا برآن این دو برادر از هر راهی که بود کوشش میکردند که به چوکی صدارت برسند  

 از هر راه که پیش آمدند نشد بنآ تصمیم گرفتند که در کابینه شاه محمودخان شامل شوند.واز داخل او را به عقب برانند وچنان کردند.

سوال :آقای  آهنگ صاحب شما در کدام دوره ها دموکراسی را مشاهده نموده اید؟

جواب : در طول تاریخ کشور به دوره امان الله خان وپنج سال دوره صدارت شاه محمود خان  دموکراسی بوده و مشروطه خواهان صدای خود را بلند نمودند اما شاغلی محمد داود ومحمد نعیم بار دیگر به زبانها قفل انداختند  وزندانها از مشروطه خواهان مملو گردید.

سوال :ستاد اهنگ : در حیات سیاسی واجتماعی افغانستان انتخابات چه نقشی خواهد داشت؟

جواب : در مقابل سوال شما باید کاغذ ها سیاه گردد.

اول : تا امروز ما احصاییه صحیح از کشور خود بدست نداریم چرا که حاکم کشور بخاطریکه قومیت خود را اکثریت نشان بدهد نمی خواهند که سر شماری واقعی صورت بگیرد . بنآ تا سر شماری واقعی که نماینده های همه اقوام در آن اشتراک داشته باشند وجود نداشته است. بطور مثال امریکایی ها خواستند که احصاییه کوچی ها را که در تابستان به افغانستان می آیند ودر خزان واپس به پاکستان میروند یعنی چهار ما در افغانستان وهشت ماه در پاکستان میباشند بگيرند .

آمد کوچی ها ورفت کوچی ها را از زمین وهوا احصایه گرفته بودند  یکصد هزار خیمه نوشته بودند  هر خیمه یک فامیل وهر فامیل پنج نفر  پنجصد هزار نفر میشد.

 اما آنرا بقلم خود حفیظ الله امین دو نیم ملیون اضافه ساخته است.

ميگويند:(نهان کی ماند آن رازی کزوسازند محفلها).

دوم: مردم جنوبی وحاشیه سرحد قطعآ تذکره ندارند. پس چگونه احصاییه بدست می آید؟

سوم : هر گاه دولت امریکا خواسته باشد که در افغانستان یک دولت واقعی  و دموکراتیک بوجود بیاید، درین چند سال میکوشید وتوسط نفر های خود گرفتن یک احصاییه واقعی کشور را که نماینده هر قوم درآن شامل گرفته میشد تا بصورت واقعی احصاییه کشور معلوم میگردید وبه آنها تذکره داده میشد .تا بروی سند دست داشته خود در انتخابات اشتراک میکردند.

سوال:  استاد محترم شما فرمودید که حفیظ الله امین دو ونیم ملیون به نفوس کوچی ها با قلم خود افزود؛  چرا قبل از ان در رابطه نفوس شماری ارقام معین از کوچی ها بدست نیست؟

جواب : دولت مخصوصآ شاهان درانی هم نمی خواستند که چنین احصاییه از مردمان جنوبی وحاشیه سرحد گرفته شود؛ بروی احصاییه که خود میسازند احصاییه آنها را اعلام میدارند.

سوال:  استاد:  به نظر جناب شما چگونه باید نفوس شماری شود؟

جواب : با حضور داشت نماینده ملل متحد ونماینده های دیگر اقوام، احصاییه گرفته شود ودر مورد کوچی ها هم که هشت ماه درپاکستان بوده ودر پشاور جایداد ها ، قصر ها دارند وزمین ها دارند، تجدد نظرگردد .

سوال : استاد اهنگ  بفرماید راجع به انتخابات گذشته که چگونه بوده معلومات دهید.

جواب : شما میدانید که انتخابات در افغانستان بوده، ونوسنده در کانادا بسر میبرم ، طبعآ بصورت واقعی معلومات ندارم که انتخابات چگونه وبروی کدام قانون عملی گردیده است.اما نظر به سابقه زندگی در وطنم ، در شهر کابل انتخابات دو مرتبه بدون مداخله حکومت صورت گرفت : مرتبه اول پس از عزل محمد هاشم خان صدر اعطم وتقرر شاه محمود خان بحیث صدراعطم ونشر اعلامیه حقوق بشر سازمان ملل متحد ،نظر به تقاضای روشنفکران به عمل آمد که حکومت مداخله نکرد و مردم شهر کابل به آزادی