عارف عرفان

تبدیل افغانستان به باشگاه تروریسم جهانی

ایالات متحده آمریکا در تبانی با پاکستان وخیانت عمدی حکومت دست نشانده کابل در تحت سایهٔ مذاکرات دوحه حاکمیت جانی ترین گروه تروریستی کم‌نظیر جهانی را در راستای بازی های استراتژیک خود در افغانستان مستقر ساخت.

آمریکا خواست تا افغانستان تحت کنترل طالبان وگروه های تروریست بین المللی را به پاشنهٔ آشیل امنیتی چین، روسیه ،ایران واسیای مرکزی مبدل نماید.

پسا خروج تاکتیکی آمریکا از افغانستان، کشورهای منطقه ای از عینک آی اس آی پاکستان به طالبان نگاه می‌نمودند اما با چند رخداد پیهم ایجاد تنش ها در مرز ایران کشورهای آسیای میانه چون تاجیکستان، ازبکستان وترکمنستان، آشوب بزرگ قزاقستان ونشان انگشت تروریست های افغانستان درآن،استقرار گروه های تروریستی در مرز چین، حمله انتحاری درسفارت روسیه در کابل وحضور تروریست های اسلامی در جنگ اوکراین، دیدگاه های پیشین تاکتیکی کشورهای منطقه را نسبت به طالبان دگرگون خواهد نمود و آنها را به بازنگری رویکرد های استراتیژبک نسبت به افغانستان و پسمنظر بحرانات بزرگ امنیتی که مقدمات آن در حال تکوین است وادار خواهد کرد.

در وضع کنونی افغانستان به یکی از امن ترین لانه تروریسم جهانی در آمده است!

واین کشور با ایجاد هزاران مدارس دینی نقش پرورشگاه تروریسم جهانی را ایفا خواهد کرد.

این پروسه با دید اندازخط پیکان استراتژیک قدرت های دخیل در پروژه طالبان مستدام  مسیر تکاملی خود را می پیماید. شگفت انگیز است که نه متحدان طالبان ونه کشور های مخالف هیچ یک طرفدار استحکام نظام امارت در افغانستان نمی باشند. مخالفین طالبان از استحکام نظام قوی طالبان نگران بوده وحامیان طالبان میخواهند از افغانستان به مثابهٔ یک جنگل وحش استفاده نموده نه نظام پاسخگوی دولتی. طالبان به ابزار هژمونیستی داخلی وماورایی افغانستان مبدل شده اند.

آنچه که درین گردونه اعجاب انگیز بنظر می‌رسد حمایت عریان حامیان پیشین حکومت غنی و طالبان نکتایی پوش وملی گرا  است که برخی آنها مکاتب« چپ» و«تکنوکراسی» رانیز به پایان رسانیده وحال یا بطرز انفرادی ویا با ایجاد نهاد های عوام فریبانه که در هوای ناسیونالیسم افراطی قارچ گونه سبز شده به تطهیر سازی طالبان پرداخته و برای تداوم و استحکام نظام نیابتی امارت که دنباله ای آن به پاکستان ره میکشد کمر بسته اند.

درین قرن ۲۱ افغانستان تحت کنترل طالبان بویژه اختاپوس شاخه تروریستی حقانی ها به عبرتگاه وچشم انداز بزرگ جهانی مبدل شده است.

گونه های وحش یی که در جنگل های آمازون سراغ شان دشوار است میتوان آن را در افغانستان به سهولت دریافت واین وضعیت آگاهان جهان را به حیرت در آورده هکذا آنها مستدام رخداد ها وحوادث افغانستان را دنبال نموده وان را واکاوی مینمایند.

درین اواخر برخی از پروفسوران وپژوهژ گران آمریکایی(*)باتوجه  به رویکرد تروریستی طالبان پل پای آنها را در خصوص حمایت از تروریسم جهانی مورد پژوهش قرار داده اند که خود آیینه ای تمامنمایی برای تصویر آرایی امارت طالبان پنداشته می‌شود.

این پژوهشگران آمریکایی تحت عنوان « یک سال بعد، طالبان به عهد خودبرضد تروریسم عمل نکرد،

تعهدات دروغین طالبان برای ریشه‌کن کردن گروه‌های تروریستی کاملاً و به‌طور خطرناکی افشا شده است»ماموریت طالبان را مورد کنکاش قرار داده وخاطرنشان میدارند:"

زمانی که طالبان در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ در افغانستان به قدرت بازگشتند، امیدهای ضعیفی وجود داشت که این بار ماهیت آنها متفاوت باشد.

طالبان قول دادند که به آموزش دختران و حقوق زنان احترام بگذارند و اجازه ندهند که کشور به بستری برای تروریسم تبدیل شود.

اماپس از یک سال از سقوط کابل، طالبان نتوانسته است به این وعده ها عمل کند و به تدریج در تلاش برای تحکیم قدرت در کشور، سرکوبگرتر می شوند.

کارنامه های  آنها در مورد حقوق زنان و همچنین توزیع کمک های بشردوستانه مورد نیاز بسیار بد بوده است"

این پژوهشگران ماهیت نظام طالبان را در مورد حمایت از تروریسم برجسته ساخته اذعان میدارند:"

در همین حال، این دیدگاه که طالبان می تواند به طور معناداری نگرانی های ضد تروریسم غرب را کاهش دهد،اما از زمانی که برای اولین بار چنین وعده هایی را به عنوان بخشی از توافق دوحه در سال ۲۰۲۰ برای تضمین خروج ایالات متحده دادند، پوچ تر شد.

رده‌های سیاسی پیشرو طالبان همچنان تحت تسلط تروریست‌های تحت تعقیب، از جمله اعضای گروه تروریستی با نفوذ شبکه حقانی است.

ما به عنوان دانشمندانی که گروه های افراطی را در منطقه رصد می کنیم، معتقدیم که تروریست ها در افغانستان تنها در سال اول حکومت طالبان جسورتر شده اند. و علی‌رغم عملیات‌های موفقیت‌آمیز ایالات متحده، از جمله حمله اخیر هواپیمای بدون سرنشین که ایمن الظواهری، رهبر القاعده را کُشت، ما همچنان نگران این هستیم که سیاست‌های ضد تروریسم کنونی ایالات متحده برای مهار این تهدید فزاینده کافی نباشد" وعده های دروغین این پژوهشگران بر ابعاد دروغ پردازی های طالبان پرداخته می نویسند"

 بیانیه های طالبان چه قبل از به دست گرفتن قدرت و چه پس از آن حاکی از آن بود که این گروه حداقل بطور علنی از گروه های تروریستی و جنگجویان خارجی دوری می کنند.

اما جدیدترین گزارش‌های نظارتی امنیتی سازمان ملل متحد هشدار می‌دهد که طالبان به سادگی برخی از گروه‌ها و افراد تروریستی را جابجا و مخفی می‌کنند تا آنها را نامحسوس‌تر نشان دهند.

تیم نظارتی در ماه می ۲۰۲۲اینرا گزارش داد. علاوه بر این، طالبان به ادامه کار اردوگاه‌های آموزشی تروریست‌ها و حتی اعطای تابعیت به برخی از جنگجویان خارجی اجازه می‌دهند. ارزیابی‌های آنها حاکی از آن است که القاعده «پناهگاه امنی تحت اداره طالبان دارد»  تردید در مورد قصد طالبان برای مهار سایرگروه های تروریستی، از جمله داعش وجود دارد.

تخلف طالبان نسبت به تعهدات شان به توافقات دوحه ‌مبنی بر اینکه اجازه نمی‌دهند «افراد یا گروه‌ها، از جمله القاعده، از خاک افغانستان برای تهدید امنیت ایالات متحده و متحدانش استفاده کنند»، اخیراً در مورد الظواهری آشکار شد.  قبل از مرگ رهبر تروریست، الظواهری ظاهراً تحت اجازه، دعوت و حمایت مقامات ارشد طالبان در مرکز شهر کابل زندگی می کرد"

پناه دادن به تروریست ها

نویسندگان عملکرد طالبان را در مورد پناه دادن تروریست های بین المللی مورد بحث قرار داده اظهار می‌دارند" چگونگی مرگ الظواهری ناشناخته های زیادی برجای گذاشته است. مشخص نیست که کدام یک از طالبان از حضور الظواهری مطلع بوده است. بیانیه اولیه این گروه در مورد حمله ایالات متحده حاکی از آن است که "از ورود و اقامت وی ​​اطلاعی نداشته اند."  همچنین بلافاصله مشخص نیست که کشتار هدفمند چگونه بر پویایی درون طالبان تأثیر می گذارد، از جمله برای اعضای جوان تر و تندروتر که ممکن است رهبری ارشد را وادار به پاسخ تهاجمی کنند.

کارشناسان مبارزه با تروریسم همچنین نسبت به سایر اعضای القاعده که طالبان ممکن است برای شان پناه داده باشند ابراز نگرانی کرده اند.

آنچه آشکار است این است که دست‌کم برخی از طالبان بلندپایه، علی رغم تعهدات عمومی، برای میزبانی از رهبر تروریستی که تا زمان مرگش به تحریک خشونت علیه غرب ادامه می‌داد، احساس راحتی می‌کردند"

به باور این نویسندگان پیامدهای این تصمیم می تواند ثبات و رفاه افغانستان را بیشتر مختل کند.اگر طالبان به تعهدات خود برای اجتناب از پناه دادن به ستیزه جویان ادامه دهند، این کشور احتمالاً در سطح بین المللی منفور باقی خواهد ماند که تنها مشکلات را گسترده و وضعیت را بدتر خواهد کرد و به طور بالقوه افغانستان را به سمت یک جنگ داخلی دیگر سوق خواهد داد.

مقاومت در برابر حکومت طالبان

پژوهشگران این مقاله چالش های نظامی و امنیتی که در برابر طالبان قرار دارد مورد توجه قرار داده می نگارند"علیرغم تسلط ظاهراً سریع آنها بر کشور در ماه اگست ۲۰۲۱، طالبان هنوز نتوانسته اند کنترل کامل بر تمام افغانستان اعمال کنند.

علاوه بر بحران شدید اقتصادی، مقاومت‌ها همچنان ادامه دارد و به نظر می‌رسد در برخی مناطق در حال افزایش است.گزارش ها حاکی از آن است که تا بهار ۲۰۲۲، تعداد گروه های مسلح یی که اقتدار طالبان را به چالش می کشند، به طور قابل توجهی افزایش یافته است.

در میان آنها یک گروه جدا شده از طالبان به رهبری یک فرمانده قومی از ملیت هزاره به نام مولوی مهدی و جبهه مقاومت ملی به رهبری پسر احمد شاه مسعود، رهبر سابق ائتلاف شمال ضد طالبان وجود دارد.

طالبان از آن زمان ده ها هزار جنگجوی خود را برای سرکوب هر دو گروه مستقر کرده اند.

علاوه بر این، در ماه می ۲۰۲۲، ده ها جنگ سالار تبعیدی که از کشورگریخته بودند برای تشکیل شورای عالی مقاومت ملی گرد هم آمدند. رهبران شورا خواستار سهمی در آینده کشور خود هستند وگرنه به قول عبدالرشید دوستم، فرمانده ازبیک تبار، افغانستان یک بار دیگر جنگ داخلی را تجربه خواهد کرد."

نویسندگان همچنان نقش داعش را دربحران های کنونی افغانستان مورد نگرش جدی قرار داده بیان میدارند"

هکذاچالش ایجاد شده توسط داعش وجود دارد. ما در فوریه ۲۰۲۱ و بار دیگر در اکتبر هشدار دادیم که پهپادهای آمریکایی و خصومت طالبان با داعش برای متوقف کردن و خشونت این گروه کافی نخواهد بود.

در واقع، در جنوری ۲۰۲۲، ما تجدید حیات داعش را تحت رهبری جدیدش، از تهی شدن آن پس از سال‌ها تلفات پرسنل و اراضی ناشی از عملیات نظامی، تا تهدیدی که امروز این گروه ایجاد می‌کند، دنبال کردیم"

به اعتقاد نویسندگان در برابر داعش دو کارزار کلیدی قرار دارد.  هدف اول ایجاد یک پایگاه گسترده شبه نظامی است که از جمعیت محلی و گروه های شبه نظامی منطقه ای استفاده می کند.  دوم، فعالیت داعش برای مشروعیت‌زدایی طالبان از طریق حملات و تبلیغاتی است که برای برجسته کردن بی‌کفایتی طالبان طراحی شده و حکومت طالبان را غیرقانونی معرفی می‌کند.

سپس این نویسندگان پتانسیل سیاسی و نظامی داعش را مورد تحلیل قرار داده نتیجه می‌گیرند:"

با گذشت زمان و با حمایت هسته اصلی گروه دولت اسلامی در عراق و سوریه و دیگرگروه‌های مقاومت که منابع طالبان را تخلیه می‌کنند ،ما معتقدیم که داعش این پتانسیل را دارد که حکومت طالبان را از بین ببرد و در عین حال نفوذ خود را گسترش دهد"

یک تهدید جهانی؟

به باور این محققین گروه‌های شبه‌نظامی جسارت یافته در افغانستان نه تنها برای خود کشور، بلکه برای منطقه و به طور بالقوه جامعه جهانی نیز تهدید هستند.

موفقیت طالبان در بازپس‌گیری افغانستان، طالبان پاکستانی را که از قبل احیا شده بود، تشویق کرد تا کارزار خشونت‌آمیز را دنبال کنند و برای گرفتن امتیازات سیاسی از سوی دولت پاکستان تلاش کنند.

به طور مشابه، شبکه جهانی وابسته به القاعده از پیروزی طالبان الهام گرفته است و علیرغم ضربه نمادین مرگ الظواهری، بسیاری از این گروه های وابسته در خاورمیانه و آفریقا از نظر عملیاتی تحت تأثیر هیچ گونه پیامد حمله ایالات متحده قرار نگرفته اند.

علیرغم موفقیت این عملیات، بحث بر سر اثربخشی استراتژی مبارزه با تروریسم فراتر از خط افقی ایالات متحده، که شامل راه اندازی حملات دقیق هوایی و عملیات ویژه از خارج از کشور است، ادامه دارد.

اما اگر سال دوم حکومت طالبان نتواند تغییرات معناداری ایجاد کند، چشم انداز کشور و شهروندان آن احتمالاً بدتر خواهد شد.

با احترام

عارف عرفان

لندن،سپتامبر ۲۰۲۲

منابع:

آسیا تایمز  مورخ ۱۶ اگست ۲۰۲۲

(*)اندرو ماینز پژوهشگر برنامه افراط گرایی دانشگاه جورج واشنگتن و امیرا جادون، پروفسور علوم سیاسی دانشگاه کلمسون اند.