نقد تحلیل و مواضع حزب کمونیست پاکستان در رابطه با تحولات افغانستان

کارگران انقلابی متحد ایران، ٥ شهریور ١٤٠٠

حزب کمونیست پاکستان پس از بازگشت مجدد طالبان به قدرت در افغانستان بیانیه ای صادر کرده که ترجمۀ فارسی آن زیر عنوان «بیانیه حزب کمونیست پاکستان در رابطه با تحولات طالبان» در سایت «اندیشۀ نو» و در سایت «کار آنلاین» در تاریخ ۲٠ اوت ۲٠۲۱ منتشر شده است. دفتر سیاسی این حزب نیز در تاریخ ۲٤ اوت ۲٠۲۱ بیانیه ای در این زمینه منتشر کرده است. ما متن هر دو بیانیه را در آخر این نوشته برای اطلاع خوانندگان آورده ایم. ترجمۀ بیانیۀ هیأت سیاسی حزب کمونیست پاکستان که از روی متن انگلیسی منتشر شده در سایت زیر صورت گرفته، از ماست:

http://www.solidnet.org/article/CP-of-Pakistan-Statement-of-the-Polit-Bureau-Communist-Party-of-Pakistan/

بیانیۀ حزب کمونیست پاکستان چنین آغاز می شود: «داستان اشغال افغانستان توسط طالبان و پرده نخست بازی امپریالیسم ایالات متحده کم کم  آشکار می شود». اگر یک حزب دور از افغانستان و پاکستان چنین می نوشت، می شد تصور کرد که به علت این دوری، شناخت درستی از مسألۀ افغانستان و طالبان ندارد! هرچند که این دوری هم نمی توانست توجیه گر باشد. حزب کمونیست پاکستان از «اشغال افغانستان توسط طالبان» سخن می گوید! انگار طالبان یک نیروی خارجی مهاجم به افغانستان است و نه یک بخش فوق ارتجاعی اسلامی خود افغانستان که از حدود سی سال پیش در افغانستان ایجاد شد و طی چند سال نخست به وجود آمدن و به قدرت رسیدنش مورد پشتیبانی امپریالیسم آمریکا بود، و از بدو تشکیل تا کنون مورد حمایت دولت های پاکستان و عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی بوده است. اینکه حزب کمونیست پاکستان مدعی این است که «پرده نخست بازی امپریالیسم ایالات متحده کم کم آشکار می شود» صرفا یک فرض است که دلایل و قراین آن بیان نشده است. اما آنچه مسلم است این است که از بیش از یک ربع قرن پیش پاکستان پرورشگاه بزرگ طالبان بوده است و اگر کسی دیگر طالبان و روابطش را با امپریالیسم و ارتجاع پاکستان و منطقۀ خاورمیانه به خوبی نشناسد دربارۀ حزب کمونیست پاکستان چنین فرضی نمی تواند صادق باشد!

بیانیۀ حزب کمونیست پاکستان می گوید: «چگونه ممکن است که طالبان که مدت ۲۰ سال، بدون هیچ نتیجه واقعی علیه نیروهای آمریکایی و ناتو جنگیدند، بتوانند در مدت ۱۱ روز، تمام افغانستان را اشغال کنند؟» این حزب که معتقد است طالبان مدت ۲۰ سال علیه نیروهای آمریکایی و ناتو جنگید و نتیجۀ واقعی به دست نیاورد، نمی تواند دو سر این مسأله را به درستی درک کند. اگر این ناتوانی در مورد طالبان صادق باشد، باید گفت که آمریکا و ناتو هم جنگیدند و نتیجۀ واقعی «مثبت» (مثبت از دید خودشان) به دست نیاوردند. اما بیش از ۲ تریلیون دلار در جنگ افغانستان هزینه کردند و هزاران کشته دادند (دفتر سیاسی حزب کمونیست پاکستان در بیانیۀ ٢٤ اوت خود این مبلغ را ٢٦٢٠٠ میلیارد دلار یعنی بیش از ۲٦ تریلیون دلار اعلام کرده است که احتمالا هزینه های غیر مستقیم جنگ در افغانستان را نیز در نظر داشته است). اینکه حزب کمونیست پاکستان مدعی است طالبان طی مدت ۲٠ سال نتوانستند «نتیجۀ واقعی» به دست آورند نادرست و اغراق آمیز است. طالبان در این مدت همواره مناطقی از افغانستان را در دست داشتند، همواره ضرباتی بر ارتش و پلیس افغانستان و نیروهای ناتو وارد می کردند و طی این ۲٠ سال قوی تر شدند. حتی در آغاز سال ۲٠۱٩ برخی از ناظران به قدرت رسیدن طالبان پس از خروج نیروهای آمریکا و متحدانش را «اجتناب ناپذیر» می دانستند. مایکل کوگلمن نایب رئیس قطب آسیای جنوبی «مرکز ویلسون» (اندیشکدۀ آمریکائی) در آن زمان در بارۀ مذاکرات میان آمریکا و طالبان نوشت: «هیأت نمایدگی آمریکا در شتاب برای دستیابی به توافق صلح ممکن است امتیازاتی بدهد که به طور ایده آل از آن اجتناب می کند. به عبارت دیگر طالبان به طور روشن در موضع قدرت هستند و می توانند در افغانستان پس از جنگ به طور کاملا قانونی قدرت سیاسی را به چنگ آورند.» https://www.lereporter.ma/afghanistan-les-talibans-vont-ils-gagner/

مایکل کوگلمن تصور می کرد که پس از خروج آمریکا و ناتو از افغانستان، «دولت» اشرف غنی پایدار خواهد ماند و انتخاباتی برگزار خواهد کرد که در چنان انتخاباتی طالبان پیروز خواهند شد! واقعیت نشان داد که ارادۀ آمریکا برای بیرون بردن نیروهایش از افغانستان، ضعف، فساد و تباهی «دولت» افغانستان و ارتش آن و توانائی جنگی طالبان و حمایت های مالی و سیاسی حامیان گوناگونش «راه میان بری» برای طالبان گشود و طالبان ساده تر و سریع تر از پیش بینی مایکل کوگلمن به قدرت باز گشتند.

به احتمال زیاد همین موقعیت مساعد طالبان و به دست نیامدن نتیجۀ واقعی «مثبت» برای آمریکا و متحدانش و نیز اولویت های دیگر آمریکا و متحدانش باعث بیرون رفتن آنها از افغانستان شد (می دانیم که مثلا نیروهای فرانسه در سال های ٢٠١۲ - ٢٠١٤، نیروهای کانادا در ژوئن ۲٠۱۳، نیروهای آلمان در ژوئن ۲٠۲۱ و اکثریت نیروهای انگلیس پیش از ژوئیۀ ۲٠۲۱ افغانستان را ترک کردند). در واقع دولت ایالات متحده از مدت ها پیش، یعنی از دورۀ زمامداری اوباما قصد ترک یا دست کم کاهش نیروهایش را در افغانستان داشت. از همان هنگام و نیز در دوران ترامپ مذاکرات خروج از افغانستان در جریان بوده است، و می توان گفت که دست کم از بحران اقتصادی ۲٠٠٨    به بعد، اولویت استراتژیک امپریالیسم آمریکا مقابله با چین در شمال و شرق آسیا و آقیانوس آرام و مقابله با روسیه در اروپای شرقی است. اما اینکه دولت آمریکا به این نتیجه رسید که باید پرداخت هزینۀ کمرشکن جنگ افغانستان را خاتمه دهد و از افغانستان خارج شود بدان معنی نیست که این دولت به کلی از افغانستان دست خواهد کشید و میدان سلطه بر این کشور را به چین و روسیه واگذار خواهد کرد. شاید از هم اکنون آمریکا در پی آن است که در مقابل چین رقیبی برای استخراج مواد خام افغانستان باشد. در رابطه با بحران فروپاشی دولت فاسد و پوشالی اشرف غنی که بیش از یک دورۀ ریاست جمهوری مورد حمایت دولت آمریکا بود، ژنرال سمیع سادات فرماندۀ واحد ٢١٥میوند در مقاله ای در چهارشنبه ٢٥ اوت ٢٠٢١ در روزنامۀ نیورک تایمز نوشت: «سه عامل اصلی باعث فروپاشی ارتش افغانستان شد: اول، توافق دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا، با طالبان در دوحه در فوریه٢٠٢٠؛ دوم، قطع پشتیبانی لجیستیک و توقف تدارکات تجهیزاتیِ آمریکا و دیگر متحدان غربی از ارتش افغانستان؛ سوم، فساد گسترده در دولت اشرف غنی، رئیس‌ جمهوری پیشین افغانستان، که رهبری نظامی کشور را نیز در بر گرفت.»

از کجا برای حزب کمونیست پاکستان مسلم شده است که «توافق دوحه برای صحنه سازی این رویداد بوده است و ایالات متحده با انتقال قدرت به طالبان، موجب می شود که آنها نقش خود را برای حفظ منافع ایالات متحده در منطقه ایفا کنند»؟ بیانیۀ حزب کمونیست پاکستان چنان سخن می گوید که انگار اشرف غنی و حامد کرزای و غیره حافظ منافع آمریکا در منطقه آسیای جنوبی و میانه نبودند! چرا باید یک نیروی فوق ارتجاعی اسلامی مانند طالبان این نقش را برای امپریالیسم ایفا کند؟ اینکه طالبان به طور عینی به امپریالیسم خدمت می کنند و اینکه زمانی مورد حمایت مستقیم آمریکا بودند به این معنی نیست که هر کار آنها و یا حرکات آینده شان نتیجه و محصول قول و قراری با امپریالیسم آمریکا باشد.

بیانیۀ حزب کمونیست پاکستان مدعی است طالبان و دولتش «نماینده امپریالیسم آمریکا خواهند بود و منطقه درگیری و میدان نبرد نه تنها به پاکستان، ایران و کشورهای آسیای میانه گسترش خواهد یافت بلکه از افغانستان و طالبان برای حفاظت از منافع ایالات متحده در منطقه و ایجاد خط دفاعی در برابر چین و روسیه استفاده خواهد شد.»

برخلاف نظر بیانیۀ حزب کمونیست پاکستان، اولا هم اکنون چین و روسیه قصد و سیاست کنار آمدن با طالبان دارند و آمریکا و متحدانش در حال بیرون رفتن از افغانستان اند! ثانیا این بیانیه از طالبان برای آینده هیولایی بسیار مقتدر می سازد که قرار است به نحوی از پس چند کشور مانند پاکستان، ایران، کشورهای آسیای میانه، چین و روسیه برآید! و طالبان این همه را برای «حفاظت از منافع ایالات متحده در منطقه و ایجاد خط دفاعی» آن انجام خواهد داد. اما پرسش این است که چنین هیولای مقتدری چرا باید این وظیفه را برای «حفاظت از منافع ایالات متحده در منطقه» انجام دهد و نه برای منافع خود؟!

بیانیۀ حزب کمونیست پاکستان می گوید: «ظهور طالبان جرقه ای است برای شعله ور شدن موج جدیدی از بنیادگرایی که نیروهای مترقی و دموکراتیک منطقه را دوباره مورد هدف قرار خواهد داد.» آری بی تردید طالبان مانند گذشته زنان، نیروهای مترقی، دموکراتیک و چپ را به شدت سرکوب خواهد کرد؛ اما طالبان تازه «ظهور» نکرده است. طالبان تقریباً مدت ٣٠ سال است که حضور دارند و با طالبان پاکستان – که «حزب کمونیست» پاکستان هیچ اسمی از آنها نمی آورد و دولت پاکستان و بویژه سازمان امنیت و اطلاعات آن کشورهمواره با طالبان نزدیک ترین روابط را داشته است – هرچند رقابت ها و اختلافاتی هم میان طالبان پاکستان و طالبان افغانستان وجود دارد. حزب کمونیست پاکستان کوچکترین اشاره ای به این واقعیت ها و بویژه نقش گذشته و حال دولت پاکستان نمی کند (البته در بیانۀ دفتر سیاسی این حزب به نقش برخی ژنرال های پاکستانی و نیروهای امنیتی پاکستان در حمایت از پاکستان و بهره برداری مالی از «کسب و کار جهاد» و یا اینکه خانواده های سران طالبان در پاکستان زندگی آسوده ای دارند اشاراتی هست ولی از حمایت سیستماتیک پاکستان از طالبان سخنی نیست.

بد نیست توجه کنیم که عمران خان رئیس جمهور پاکستان، پس از ورود طالبان به کابل از آنان به عنوان «کسانی که زنجیر بردگی به غرب را شکستند» نام می برد!! (لوموند ۲٤ اوت ۲٠۲۱)

این حزب کوچکترین اشاره ای به پایگاه اجتماعی داخلی طالبان نمی کند و هرچند در بیانیۀ دفتر سیاسی از روابط کهن و عقب مانده و نیروهای اجتماعی حامی آن روابط،، ملاها و سران عشایر و غیره در افغانستان حرف می زند ولی طالبان همچون محصولی از این روابط مورد ملاحظه قرار نمی گیرد و نیز کوچکترین اشاره ای به روبناهای سیاسی موجود از جمله پان اسلامیسم که ریشه های تاریخی در افغانستان و پاکستان دارد و روابط پان اسلامیسم با ارتجاع داخلی نمی کند و تنها اشاره ای گذرا به رابطۀ آن با امپریالیسم به صورت «ارباب و کارگزار» دارد که نادرست است. رابطۀ پان اسلامیسم با امپریالیسم رابطۀ سادۀ بین کارگزار و ارباب نیست. در یک کلام این تحلیلی وارونه و غلط از اوضاع افغانستان و پاکستان است.

بیانیۀ حزب کمونیست پاکستان می گوید: «حزب کمونیست پاکستان همچنین از همه احزاب کمونیست برادر و کارگری در جهان می خواهد تا به دولت های خود فشار بیاورند که رژیم طالبان را تا برگزاری یک انتخابات آزاد و انتخاب یک دولت دموکراتیک در افغانستان، به رسمیت نشناسند تا اطمینان حاصل شود که حقوق اساسی و شهروندی برای همه مردم افغانستان به ویژه زنان و کودکان محترم شمرده شود.»(تأکید از ما است) دقت کنید که حزب کمونیست پاکستان از طالبان چه تضمینی می خواهد. آیا راه حل این حزب مانند تحلیلش قلابی نیست؟! این حزب از طالبان فوق ارتجاعی اسلامی می خواهد که زمینۀ «یک انتخابات آزاد و انتخاب یک دولت دموکراتیک در افغانستان» را فراهم کند! آیا به این سخنان ابلهانه باید خندید یا گریست؟! آیا تنها راه درست این نیست که در برابر فاجعه ای همچون طالبان تودۀ مردم افغانستان متشکل و مسلح شوند؟

پیوست

برای اطلاع خوانندگان بیانیۀ حزب کمونیست پاکستان (۲٠ اوت ۲٠۲۱) و بیانیۀ دفتر سیاسی این حزب (۲٤ اوت ۲٠۲۱) در زیر درج می شوند:

بیانیه حزب کمونیست پاکستان در رابطه با تحولات طالبان

داستان اشغال افغانستان توسط طالبان و پرده نخست بازی امپریالیسم ایالات متحده کم کم  آشکار می شود. مردم افغانستان و جهان هر روز با یک واقعیت جدید روبرو می شوند.

تعداد سوالات بیشتر از پاسخ ها است. چگونه ممکن است که طالبان که مدت ۲۰ سال، بدون هیچ نتیجه واقعی علیه نیروهای آمریکایی و ناتو جنگیدند، بتوانند در مدت ۱۱ روز، تمام افغانستان را اشغال کنند؟ امر مسلم این است که توافق دوحه برای صحنه سازی این رویداد بوده است و ایالات متحده با انتقال قدرت به طالبان، موجب می شود که آنها نقش خود را برای حفظ منافع ایالات متحده در منطقه ایفا کنند. آنها نماینده امپریالیسم آمریکا خواهند بود و منطقه درگیری و میدان نبرد نه تنها به پاکستان، ایران و کشورهای آسیای میانه گسترش خواهد یافت بلکه از افغانستان و طالبان برای حفاظت از منافع ایالات متحده در منطقه و ایجاد خط دفاعی در برابر چین و روسیه استفاده خواهد شد.

ظهور طالبان جرقه ای است برای شعله ور شدن موج جدیدی از بنیادگرایی که  نیروهای مترقی و دموکراتیک منطقه را دوباره مورد هدف قرار خواهد داد. حقوق شهروندان افغانستانی، حقوق بشر و حقوق زنان و کودکان دوباره زیر ضربات طالبان، که قوانین اسلامی نامیده می شود، قرار خواهند گرفت.

حزب کمونیست پاکستان این رویدادها را با دقت زیر نظر دارد و ما از نیروها و احزاب مترقی در پاکستان از پیش درخواست کرده ایم که متحد شوند تا یک نیروی قوی و جنگنده تشکیل شود. حزب کمونیست پاکستان همچنین از همه احزاب کمونیست برادر و کارگری در جهان می خواهد تا به دولت های خود فشار بیاورند که رژیم طالبان را تا برگزاری یک انتخابات آزاد و انتخاب یک دولت دموکراتیک در افغانستان، به رسمیت نشناسند تا اطمینان حاصل شود که حقوق اساسی و شهروندی برای همه مردم افغانستان به ویژه زنان و کودکان محترم شمرده شود.

بخش بین المللی، حزب کمونیست پاکستان

بیانیه دفتر سیاسی حزب کمونیست پاکستان

24   اوت 2021

افغانستان نه تنها از نظر منابع طبیعی غنی است ، بلکه از نظر موقعیت جغرافیایی نیز بسیار مهم است. این کشور آسیای جنوبی و اروپا را از طریق زمینی از طریق آسیای مرکزی به هم متصل می کند. اینکه این کشور در وسط شش کشور منطقه، ایران، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و به ویژه چین و پاکستان قرار دارد، اهمیت افغانستان را در سیاست های جهانی و منطقه ای افزایش می دهد. به همین دلیل، این کشور نه تنها قربانی توطئه های کشورهای مختلف امپریالیستی است ، بلکه مرکز جنگ برای تصرف آن است. بر اساس یک مطالعه، ایالات متحده ۲٦۲٠٠ میلیارد دلار برای این جنگ هزینه کرده است. در نتیجه، کسری بودجه ایالات متحده افزایش یافت و این پول برای بدهی هزینه شد. این کشور باید تا سال ۲٠٥٠مبلغ ٦.5 میلیارد دلار سود بپردازد. در نتیجه، هر آمریکایی ۲٠٠٠٠ دلار آمریکا از این بابت بدهکار است. به این ترتیب ایالات متحده هزینۀ کل جنگ را از مردم خود با وضع مالیات بیشتر دریافت کرد. در حالی که سود شرکت های تسلیحاتی آمریکا هزاران برابر افزایش یافته است. صاحبان این صنایع شامل ارتش بازنشسته و سربازان در حال خدمت هستند. به همین ترتیب، چین با استخراج میلیاردها روپیه فلزات گرانبها مانند مس و لیتیوم از معادن افغانستان، خزانه سرمایه داران خود را پر کرد. پاکستان، که قدرتهای اشغالگر آن جهاد را به عنوان یک تجارت پذیرفته اند، از یک سو تسهیل کنندۀ این مراکز امپریالیستی و از سوی دیگر خواهان به تبعیت در آوردن دولت افغانستان است. این امر به این واقعیت منجر می شود که مردم افغانستان به جای رفاه از جنگ رنج می برند و بی گناهان به عرصه آتش و خون رانده شده اند.

حزب کمونیست معتقد است که جنگ تجارت اسلحه و منافع امپریالیستی ایالات متحده باج خود را از مردم افغانستان، بویژه زنان می گیرد. ملاها و روسای قبایل از این اقتصاد جنگی پول خوبی به دست می آورند. خانواده های آنها نه تنها در بسیاری از کشورها از جمله پاکستان از صلح و رفاه برخوردارند، بلکه فرزندان آنها نیز از تحصیلات عالی برخوردار می شوند. خانواده های مردم افغانستان از خونریزی جنگ یا مشکل پناهندگی رنج می برند. حزب کمونیست پاکستان از حاکمان پاکستان و ژنرال های تجاری که در جهاد تجارت می کنند می خواهد که این تجارت را متوقف کنند. مردم پاکستان، بویژه نیروهای مترقی و دموکراتیک، باید با خواهران و برادران افغان متحد شوند و دولت خود را تحت فشار قرار دهند تا تسهیل کننده مراکز امپریالیستی نباشند و کشتن افراد غیرمسلح با بمب و مهمات که تنها اجساد عزیزانشان را باقی می گذارند، متوقف نمایند. مردم را مجبور به پرواز یا مهاجرت به پاکستان نکنید.

حزب کمونیست از سازمان ملل متحد و جامعه بین المللی می خواهد که برای کودکان بی گناه غذا، شیر و دارو در اسرع وقت تهیه کنند تا مردم افغانستان را که در سایه نیروهای هرج و مرج پرورش می یابند از تراژدی انسانی وحشتناکی که  دوباره در آستانه درهایشان آشکار می شود نجات دهد. باید یک دولت موقت فراگیر در افغانستان که شامل نمایندگان همۀ ملیت ها، واحدهای قومی، فرقه ها و ایدئولوژی ها باشد ایجاد کرد.

باشد که چنین دولتی انتخابات برگزار کند و کشور را در مسیر دموکراسی حرکت دهد.

دفتر سیاسی