فلزات هوشمند
مهندسان توانسته اند به فلزاتي دست يابند که مي توانند شکل اصلي و اوليه خود را به ياد آورند و پس از مچاله شدن يا گود رفتن با اندک حرارتي به شکل اوليه خود بازگردند.
اين محققان براي نخستين بار نشان داده اند که فلزات نيز پس از تغيير شکل مي توانند به شکل اوليه خود درآيند. معمولا در صورتي که يک قلاب يا گيره فلزي را خم کرده باشيد، بازگشت به حالت اول به صورت کاملا صاف و بدون انحنا و خميدگي غيرممکن خواهد بود. چنين ويژگي هاي فيزيکي اي به وسيله ساختار شيميايي و بلورين فلزات تعيين مي شوند. ساختارهاي کريستالي يا ساختمان ميکروسکوپي هر جسم در نتيجه گروههاي کوچکي از اتمهاست که با توجه به چگونگي قرار گرفتن اتمها در هر گروه ايجاد مي شود.با دستيابي به اين فناوري ، مي توان از اين فلزات در اجسام فلزي اي که در معرض آسيب قرار دارند و در بدنه ماشين ، هواپيما و ديگر وسايل فلزي مانند ابزارهاي باغباني و قابهاي فلزي چمدان ها استفاده کرد.
محققان در اين بررسي ، ساختمان هاي ميکروسکوپي ورقه هاي نازک آلومينيوم و طلا را آزمايش کرده اند. اين گروه با کنترل دما در حين توليد، ورقه هاي نازک فلزي داراي منافذ بسيار کوچکتر از 100 نانومتر را ايجاد کردند. گفتني است ، ضخامت موي انسان حدود 100.000 نانومتر است.
بر اين اساس ، نوع فلز تاثيري در عملکرد مورد نظر نخواهد داشت ، بلکه اندازه منافذ در ساختمان ميکروسکوپي کريستالي فلزات و توزيع آن در سطح فلز حائزاهميت است و در برخورداري از اين ويژگي نقش مهمي را ايفا مي کند.
براي اين که بتوانيم شکل اوليه ساخته هاي فلزي را در حافظه آنها ثبت کنيم ، بايد منافذ بسيار کوچکي در اتمها وجود داشته باشد. چون اين منافذ بسيار کوچک هستند، احتمال شکنندگي فلز در حين خم شدن به مراتب افزايش خواهد يافت. در حالي که وجود منافذ بزرگتر سبب نرم شدن و قابل انعطاف پذير شدن سطوح فلزي مي شود.
ويژگي موردنظر در ساخت فلزاتي که قابليت بازگشت به حالت اوليه دارند، اين است که بتوانيم بين وضعيت شکنندگي و انعطاف پذيري يک سطح فلزي تعادل برقرار کنم و يا به عبارتي منافذي در اندازه هاي مختلف در ساختمان کريستالي اتمها وجود داشته باشد.
وجود مجموعه اي از منافذ بزرگ و کوچک زمينه رقابتي ميان آنها به وجود مي آورد. وقتي منافذ بزرگتر و تحت فشار قرار مي گيرند، اين فشار به منافذ کوچکتر منتقل و سبب کشش سطح فلزي و در نهايت به ايجاد حالت فنري در سطح فلز منجر مي شود.
پس از تصادفات جزيي ، منافذ فنر مانند در سطح فلز اصلاح شده به حالت ارتجاعي در مي آيد و تمام انرژي نهفته در خود را آزاد مي کند و به ترتيب منافذ بزرگ را به وضعيت اوليه خود باز مي گرداند.
دانشمندان دريافته اند با استفاده از حرارت مي توان انرژي آزاد شده را افزايش داد که در نتيجه سبب مي شود سطح فلز با استفاده از حالت ارتجاعي در کوتاه ترين زمان ممکن به وضعيت اوليه خود بازگردد