از ابتلا به پوکی استخوان پیشگیری کینم
از ابتلا به پوکی استخوان پیشگیری کینم | |||
|
در حدود 50% از زنان جامعه امریکا در اینده مبتلا به پوکی استخوان خواهند شد.از هر چهار زن یک نفر مبتلا به پوکی استخوان است. اما روش های صحیحی برای پیشگیری از ابتلا به این عارضه دردناک و ناتوان کننده وجود دارد. | ||
1- استفاده از سبزیجات : اکثر محصولات لبنی که از شیر گاو به دست می اید دارای کلیسم و پروتئین می باشد. اما زمانی که شیر گاو و سایر محصولات فرعی آن را مصرف می کنید ، یک مشکل به وجود می آید.پروتئین سرشار در این محصولات باعث اسیدی شدن خون می شود و بدن برای برقراری تعادل قبلی ناچار به مصرف کلیسم استخوانی می باشد. و در نهایت باید گفت که بیش از آنچه که به دست می آورید ، از دست خواهید داد. به طور کلی باید گفت که مولکول های پروتئینی موجود در شیر بزرگتر از توان سیستم هضم برای کنترل آن می باشد ، بنابر این سیستم ایمنی بدن آن را دفع می کند. به همین خاطر است که اغلب افراد بعد از مصرف محصولات لبنی دچار خستگی، کاهش توان تمرکز و افزایش تولید مخاط می شوند. با تمام این توصیفات بهتر است از سایر منابع حاوی کلسیم مثل سبزیجات پهن برگ ، حبوبات و دانه ها استفاده کنید. |
پوكي استخوان را بشناسيم
مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران
پوكي استخوان چيست؟
پوكي استخوان يا استئوپروز، عبارت از حالتيست كه در اثر تخريب بافت استخواني، تودهاي استخوان كاهش يافته سرانجام به شكستگي استخوان منجر ميشود (تعداد و اندازهي تيغههاي استخواني بافت استخواني كاهش مييابد).
تودهي استخواني هر فرد معمولاً در 30 تا 35 سالگي به بيشترين حد خود ميرسد. پس از اين سن، كم شدن توده استخوان به صورت يك روند طبيعي آغاز ميشود. در واقع با افزايش سن، مقدار استخواني كه تخريب ميشود، بيشتر از مقداري است كه ساخته ميشود. اگر بتوانيم ساختمان داخلي بافت استخواني را با ميكروسكوپ ببينيم، در حالت طبيعي، شبيه كندوي عسل است كه با تخريب بافت استخواني در اين كندو اندازهي فضاهاي خالي بزرگتر ميشود و به عبارتي پوكتر ميشود. بدين ترتيب، استخوانها نازك و شكننده ميشوند، به حدي كه به راحتي و حتي به خودي خود ميشكنند.(مخصوصاً در ناحيه سر استخوان ران كه در گودي استخوان لگن جا دارد، ستون مهرهها و مچ دست). زمان يائسگي عامل خطر ديگري براي پوكي استخوان است، بطوريكه بعضي، عملاً پوكي استخوان را فقط بيماري دوران يائسگي ميدانند. هنگام يائسگي، مقدار هورمون (استروژن) در بدن زنان خيلي كم ميشود. پايين آمدن اين هورمون در خون، از دست دادن (استحكام) استخوان و پوكي آن را سبب ميشود. پوكي استخوان، بيماري خاموش نيز ناميده ميشود، زيرا ممكن است شما متوجه هيچ علامتي نشويد. طي سالها ممكن است استخوانهايتان را از دست بدهيد، اما ندانيد كه پوكي استخوان داريد، تا زمانيكه ناگهان يكي از استخوانهايتان بشكند. بعضي مواقع، وجود برخي از بيماريها مثل پركاري تيروئيد، كم كاري غدد جنسي، آرتريت روماتوئيد، يا مصرف بعضي از داروها مثل كورتن و لووتيروكسين باعث كم شدن قدرت استخوانها و در نتيجه پوكي آنها ميشود.
سن شروع وشيوع پوكي استخوان:
در زنان پوكي استخوان چهار برابر مردان ديده ميشود. در سالهاي بعد از يائسگي، مخصوصاً در سالهاي اول، معمولاً قدرت استخوان با سرعت زيادي كاهش مييابد. سپس اين سرعت كم ميشود ولي روند پوكي استخوان ادامه مييابد. زنان، مخصوصاً آنها كه بيشتر از 60 سال دارند بيشترين مبتلايان به پوكي استخواناند. در مردان با افزايش سن، كاهش ناگهاني و عمدهي هورمونهاي جنسي، چنان كه در زنان اتفاق مياافتد، پيش نميآيد. كاهش تراكم وقدرت استخوان در آنها خيلي آهستهتر اتفاق ميافتد. اما در 65 تا 70 سالگي، زنان و مردان با يك سرعت استخوانهاي خود را از دست ميدهند.
علائم و عوارض پوكي استخوان:
چنان كه قبلاً گفته شد، ممكن است دچار پوكي استخوان باشيد، بدون آن كه از بيماري خود اطلاع داشته باشيد. به همين سبب است كه پوكي استخوان ”بيماري خاموش“ و يا ”بيماري بيسر و صدا“ ناميده ميشود. در مراحل اوليهي بروز پوكي استخوان، علائم آن به ندرت ظاهر ميشود، كه اين ظاهر نشدن علائم تشخيص بيماري را دشوار ميكند.
پوكي استخوان در مراحل بعدي موجب بروز مسائل زير ميگردد:
- شكستگي خود به خود يا با كمترين ضربه بر استخوانها مخصوصاً در نواحي ران و لگن، كمر و ستون مهرهها كه غالباً اين اولين علامت است.
- كمر درد شديد در نقطهاي خاص كه نشانه شكستگي ست.
- قوز پشت كه موجب انحناي پشت يا قوز درآوردن ميشود.
- كوتاه شدن قد.
بعضي از محققان عقيده دارند افتادن دندانها در سالهاي بالا نيز ناشي از همين پوكي استخوان است
از نمونههاي شكستگيهاي خود به خودي اين است كه شايد روزي كه فرد خم ميشود تا ساك خريد روزانهاش را بردارد و به خريد برود، دردي شديد در پهلويش احساس ميكند و بعداً متوجه ميشود كه دندهاي شكسته دارد. وقتي بيماري خيلي شديد باشد، فشارهاي خفيفي مثل خم شدن به جلو، بلند كردن جاروبرقي، عطسه يا سرفه كردن ميتواند باعث شكستگي مهره شود. شكستگيهاي ناحيه لگن، معمولاً در اثر افتادن و سقوط كردن فرد رخ ميدهند. اين شكستگيها در بين شكستگيهاي ديگر از همه بدتر است، زيرا ميتواند حتي خطر مرگ در پي داشته باشد. نيمي از افرادي كه هم زنده ميمانند معمولاً تا آخر عمر عليل بوده، چنانچه نميتوانند بدون مراقبت دايمي آشنايي يا پرستاري زندگي كنند و براي همهي عمر به عصا يا چهار پايههاي مخصوص راه رفتن افراد معلول (واكر) نياز دارند.
كوتاه شدن قد، روند طبيعي افزايش سن است، ولي چنانچه كاهش قد قابل توجه بيش از 5/2 سانتيمتر باشد(نسبت به 20 سالگي)، ممكن است همين، اولين علامت پوكي استخوان باشد.
به هر ترتيب چنانچه بيش از يكي از علائم بالا در شما هست حتماً به پزشك مراجعه كنيد. به خاطر داشته باشيد كه ممكن است هيچ علامتي مشاهده نشود ولي به پوكي استخوان دچار شده باشيد. پس بهترين راه، پيشگيري از بروز پوكي استخوان است.
عوامل مستعد كننده پوكي استخوان كدامند؟
عوامل مستعد كنندهاي كه قابل كنترل نيستند:
- جنسيت: زنان بسيار بيشتر از مردان به پوكي استخوان و شكستگي ناشي از آن دچار ميشوند.( در واقع 4 برابر آقايان). زيرا زنان از ابتدا تراكم استخوان كمتري دارند و بيشتر هم عمر ميكنند.
- سن: با افزايش سن احتمال بروز پوكي استخوان بيشتر ميشود.
- شروع يائسگي: استروژن هورمون زنانهاي است كه از كاهش تودهي استخوان جلوگيري ميكند. توليد استروژن در تخمدانها بعد از يائسگي متوقف ميشود، در نتيجه، از دست رفتن تودهي استخوان تسريع ميشود. زناني كه يائسگي زود رس دارند (قبل از 45 سالگي)، مانند بانواني كه تخمدانهاي آنها را با جراحي برداشتهاند بيشتر در معرض ابتلا به پوكي استخواناند.
- سابقهي خانوادگي: وراثت بر مقدار استخوانهاي شما و سرعت از دست دادن آنها تأثير دارد، اگر مادر شما شكستگي لگن يا مهره، ساعد و... داشته باشد، احتمال ابتلاي شما به شكستگي 2 برابر افراد ديگر است.
- استخوانبندي ظريف و كوچك: بانواني كه داراي استخوانهاي كوچك بوده، كوتاه قد و يا لاغراند، به خاطر وجود تودهي استخواني كمتر، مستعد بروز پوكي استخواناند.
- نژاد: بانوان اروپايي شمالي يا افراد ساكن آسياي جنوب شرقي، بيشتر در معرض ابتلا به پوكي استخواناند.
- بعضي از بيماريها: بيماريهايي نظير بيماري تيروئيد، پاراتيروئيد، غدد جنسي، و غدد فوق كليوي ميتوانند به پوكي استخوان منجر شوند.
عوامل خطري كه ميتوانيد آنها را كنترل كنيد:
- وزن: وزن كم بانوان بسيار لاغر باعث كم شدن قدرت استخوان هم ميشود (زناني كه داراي اضافه وزناند، معمولاً در معرض خطر نيستند ولي احتمال ابتلا به ناراحتيهاي ديگر در آنها زيادتر است.)
- ورزش نكردن: فعاليت نداشتن، كاهش تودههاي استخوان را تسريع ميكند. ورزش مناسب به افزايش مقدار استخوان و سلامت بيشتر شما كمك ميكند.
- كمبود كلسيم در برنامهي غذايي: كلسيم استخوانها را قدرتمند ميكند. اگر به قدر كافي كلسيم مصرف نميكنيد بدن شما سلولهاي استخواني را تخريب ميكند تا كلسيم مورد نياز خود را از آنها به دست آورد.
- سيگار كشيدن: زناني كه سيگار ميكشند بيشتر از آنها كه سيگار نميكشند به پوكي استخوان (و ساير بيماريها) دچار ميشوند.
عوامل خطر ديگر:
اين عوامل عبارتند از:
بعضي داروهاي تجويزي نظير كورتن كه در درمان آرتوروز و آسم استفاده شود ( از دكتر خود در اين مورد سئوال كنيد).
- برنامهي غذايي پر پروتئين
- كمبود ويتامين دي
آيا ميتوان پوكي استخوان را تشخيص داد؟
معاينه جسماني:
معاينه وسابقهي پزشكي كمك ميكند تا مشخص شود آيا در معرض پوكي استخوان هستيد يا نه؟ پزشكتان ميتواند به شما كمك كند تا برنامهي پيشگيري براي خود تعيين كنيد
پرتوهاي X و عكسهاي راديولوژي:
معمولاً براي تشخيص پوكي استخوان از راديولوژي استفاده نميشود، ولي گاهي اوقات، وقتي به دلايل ديگري عكس راديولوژي گرفته ميشود، پوكي استخوان را كه نسبتاً زياد باشد هم در فرد مشخص ميكنند.
آزمايشهاي سنجش تراكم استخوان
انجام اين آزمايشها فعلاً براي تشخيص و پيگيري درمان پوكي استخوان، دقيقترين روش است. اطلاعات لازم را از پزشكتان بپرسيد. اين آزمايش؛ معمولاً، 3 تا 5 سال يك بار تكرار ميشوند تا روند پوكي استخوان و احتمالاً درمان آن مشخص شود. همراه اين آزمايش براي بار اول، معمولاً يك سري آزمايشهاي عمومي هم از فرد گرفته ميشود تا از سلامتش اطمينان يابند. به هر حال به ياد داشته داشته باشيد كه تشخيص پوكي استخوان خيلي ساده نيست و در بيشتر موارد وقتي تشخيص داده ميشود كه فرد دچار شكستگي شده است. بنابراين بهترين راه، پيشگيري از بيماري پوكي استخوان است.
براي جلوگيري از پوكي استخوان چه بايد كرد؟
1)دريافت كلسيم و ويتامين دي كافي (به قسمت تغذيه مراجعه شود).
2)ترك سيگار
3)داشتن فعاليت فيزيكي مداوم و متعادل (مثلاً حداقل 30 دقيقه پيادهروي روزانه) براي توضيح بيشتر به قسمت ورزش مراجعه كنيد.
4)خانمهاي يائسهاي كه داراي عوامل مستعد كنندهي پوكي استخوان هستند و افراد مبتلا به بيماريهاي تيروئيد بايد با پزشك خود در اين باره مشورت كنند.