چگونگی ورزش در افغانستان
نوشته کریم پوپل
نویسنده ویکی پیدیا دانشنامه آزاد
چگونگی ورزش
در افغانستان
ورزش فعالیت بدنی است
که ملت افغان بمنظور صحت سلامتی بدن، شهرت
، ثروت، رقابت و تفریح مورد استفاده قرار می‌دهند. درین کشور ورزشهای ملی و بین‌المللی
وجود داشته که بعضی از ورزشها پس از قرن ۱۸ توسط انگلیسها ترکها و اداره المپیک
افغانستان در کشور مروج شده است. زیاد ترین فعالیهای ورزشی را جوانان و نوجوانان
بپیش می‌برند. همانطوریکه بازیهای المپیک باعث گردیده است تا هزاران ورزشکاران
جهان تلاش می‌ورزند تا درین مسابقات شرکت نموده شهرت وثروت کسب نمایند در
افغانستان جشن نوروز (میله گل سرخ)، روزهای آزادی و مذهبی مرکز تشویق ورزش کاران
آفغانستان بوده‌اند. درین روزهای خجسته از طرف شاهان وبزرگان افغان به ورزش کاران
انعام داده می‌شد که این عنعنه تا اکنون دوام دارد.
هدف ورزش
ورزشهای ملی افغانستان معولاً بمنظور سلامتی بدن، زیبائی اندام ،دفاع از خود، رقابت ، کسب سرمایه ،شهرت و
تفریح مورد استفاده قرار دارد. زیاده
مسابقات ورزشها بمنظور تجلیل از روزهای
خجسته سال و روزهای ملی اجرا می‌شود. ورزشهای وارد شده قسمت اعظم خاک را پوشانیده
است. فتبال و والیبال و بلیارد، کرکت، وزنه برداری، کنگفو و کاراته در سراسر افغانستان وجود دارد وهمه به آن
آشنائی دارند.
تاریخچه ورزش در
افغانستان
حرکات ورزش غیر منظم
از قبیل دویدن شکار نمون، شنا نمودن کوه گردی از پیدایش انسان طور طبیعی وجود
داشت. اولین رقص منظم در دور آتش توسط
آریایها بنا گردید. این ورزش با خواندن
سرودها وخوردن شراب سونا اجرا می‌شد. پس از بو جود آمدن نیزه تیر کمان تمرینات نشان زنی، تمرینات اکرباتیک، کشتی گیری
واسپ دوانی جای رقص‌ها را می‌گیرد. با ورود
یونانیان در بلخ وازدواج با رخسانه دختر شاه باختر ورزشهای منظم کشتی گیری،
اسپ دوانی ورزشهای اکروباتیک و ژمناستیک
رونق بهتر گرفته و در نوروز مسابقات ورزشی صورت می‌گرفت. پس از مرگ اسکندر رخسانه
این قومندان باختر در انکشاف سپورت و تمدن بلخ سهم ارزنده را گرفت. جشن چهل روزه
نوروز بلخ سر آغاز تفریحات و ایام مسابقات
ورزشهای منظم در افغانستان بود که تا
اکنون این جشن ادامه دارد. در جشن نوروز
مسابقات بزکشی، نیزه بازی، سرکس (ناتک)، اسپ دوانی، بیل بازی، سگ جنگی، صحنه آواز
خوانی، شتر جنگی، تخم جنگی، پهلوانی، قوچ جنگی در شهر مزار شریف الی چهل روز دوام
دارد. پس از قرن ۱۸ مسابقات ورزشی نه تنها اهمیت تربیت بدنی بلکه اهمیت سیاسی واقتصادی
را بخود گرفت. در سال ۱۸۳۹ورزش
بیسبال (توپ دنده) و کرکت توسط
انگلیسها در افغانستان مروج گشت. ولی
بزودی
از طرف ملا ایمامان
بازی کرکت ممنوع قرار داده شد. پس از قرن ۱۹ورزشهای
فتبال والیبال باسکتبال در مکاتب منحیث مضمون رسمی تدریس داده شد. در سال ۱۹۲۳ ستدیم از طرف شاه امان اله افتتاح گردید.
درسال ۱۹۳۳ فدراسیون
فتبال در افغانستان تاسیس گردیده افغانستان دارای تیم ملی فتبال شد. برای اولین
بار تیم افغانستان در بازهای المپیک سال ۱۹۳۶ شرکت جست. اولین مسابقه بین‌المللی فتبال
افغانستان در مقابل تیم ایران در سال ۱۹۴۱ در غازی
ستدیم اجرا شد که هیچ یک برنده نشدند. درسال ۱۹۴۸ افغانستان عضو فدراسیون بین‌المللی فتبال
گردید. درهمین سال مسابقه را در بازیهای المپک لندن اجرا نمودند. درین مسابقه افغانستان
برنده نشد. سپس تیمهای فتبال وپهلوانی در هردوره المیک شرکت می‌جست. درسال ۱۹۶۴ پهلوان محمد ابراهیم در مسابقات المپیک توکیو پهلوان نمبر پنجم شد.
در سال ۱۹۶۵ فدراسیون بادی بلدینگ (بدنسازی) تشکیل شد. در سال ۱۹۶۷گلف قرغه
کابل افتتاح شد. ۱۹۶۸شرکت افغانستان در المپیک تابستانی مکزیکو سیتی
شرکت نمود.۱۹۷۲حضور تیم المپیک افغانستان در المپیک مونشن جرمنی شرکت جست. در سال ۱۹۷۸گلف کلاب کابل بسته شد. در سال ۱۹۸۰افغانستان در رقابتهای المپیک تابستانی
مسکو اشتراک یافت. همانند المپیک‌های پیشین تیم المپیک افغانستان موفق به دریافت
مدالی نشد. در سال ۱۹۸۴ دولت دموکراتیک افغانستان نگذاشت ورزش کاران افغانی در مسابقات
المپیک لوس آنجلس شزکت ورزند. دولت
افغانستان رسما المپیک ۱۹۸۴ لس آنجلس آمریکا را تحریم کرد. در سال ۱۹۸۵ فدراسیون ملی ژیمناستیک افغانستان تشکیل
یافت. در سال ۱۹۸۸ بازیکنان افغانستان در المپیک کوریای جنوبی اشتراک ورزیدند. بزکشی
بعنوان یکی از ورزشها وسگرمیها افغانها در فیلم رامبو ۳ و با بازیگری سیلوستر استالون به جهانیان
معرفی گردید. در سال ۱۹۹۳ میدان گلف کلاب کابل بازگشایی شد. در همین سال طیاره حامل ورزشکاران تیم بادی
بلدینگ (بدنسازی) افغانستان در مزار شریف سقوط کرد و تمام ۱۲ نفر اعضای تیم کشته شدند. در سال ۱۹۹۶ افغانستان در رقابتهای المپیک آتلانتا
حضور یافت. در زمان طالبان ورزش فتبال و والیبال فعال بود ولی صرف مسابقات داخلی
صورت می‌گرفت. پس از سال ۲۰۰۱ دروازه ورزش بروی کشور اعم از زنان ومردان باز
شد. در جنوری سال ۲۰۰۲ اولین مسابقه ورزشی فتبال در غازی ستدیم بین تیم ملی افغانستان و
انگلند برگزار گردید. از آن ببعد در مرحله اول افغانهای که در کشورهای خارج زندگی
می‌کردند در تیمهای ورزشی افغانستان منسجم شدند. اولین حضور افغانستان در مسابقه‌های
جهانی پس از ۲۸ سال، حضور در بازیهای آسیایی بوسان کره جنوبی سال ۲۰۰۲ بود. و پس ۲۰۰۶ باشگاه‌های داخل خاک خود کفا گردیده
مسابقات را باکشورهای خارج براه انداخته در هرگوشه وکنار کشور باشگاه‌ها و
فدراسیونهای ورزشی را بنا نمودند. که پس از ۲۰۱۱ نتیجه خوب بدست آوردند.
ورزشهای ملی افغانستان
قسمت اول
عبارت از ورزشهای است که ازخاک افغانستان
یا از اقوام ساکن آریانا، باختر، خراسان وافغانستان بر خاسته درهمین کشور رشد
نموده باشد. ورزشهای ملی یکی از سنن افغانی نیز می‌باشد. مهمترین ورزشهای ملی
افغانستان عبارتند از بزکشی، اسپ دوانی، خر دوانی، کشتی گیری، شمشیر جنگی، بیل
بازی، چوب جنگی
شناوری، دویدن، درخت بازی، ناتک، نیزه
بازی، سنگ دورکان، دست بردکان، شرط زنی، یخ مالک زنی، نفس بردکان، توپ دنده ودنده کلک می‌باشد.
1
. بزکشی
بزکشی از مهمترین
بازی ملی افغانستان می‌باشد. درین بازی
مردان خیلی قوی شرکت ورزیده یکی از
پرهیجانترین ورزش افغانستان بشمار می‌آید. بزکشی از خیلها قدیم در بلخ باستان مروج بوده است. گویند آریائی‌ها درشبانگاه بالای یونانیان حمله نموده
هر اسپ سوار یک نفر از دشمن را می‌ربود. پس از سالها این حرکات به ورزش بزکشی
تبدیل شده به عوض آدم بز را کش می‌نمودند. بازی بزکشی در افغانستان بشکل رسمی وغیر
رسمی وجود دارد. بازی رسمی دارای مصئونیت بوده ولی بازی غیر رسمی خیلی سخت وخطر
ناک می‌باشد. که فعلاً بازی غیر رسمی زیاده در قریه جات وولسوالی‌ها حتا به سطح
شهر وجودارد. هر ولایت از ۵۰۰-۲۰۰۰ چاپ انداز دارد که از میان آنها ده نفر به
صفت تیم ولایت انتخاب می‌شود. همه ساله در جشن نوروز و جشن استقلال مسابقات بین
ولایات صورت می‌گیرد. در ولایات ولسوالی‌ها وقریه جات در هر جمه مسابقات بزکشی
صورت می‌گیرد.
دربازی بزکشی شلاق
زدن در اثنا بالا نمودن و انتقال بزغاله مروج است. گاهگاهی دورقیب بزغاله را به
فاصله ده‌ها کیلومتر برده پس از جنگ دست پا یا قتل دو باره برگشته بز را در دایره
حلال می‌اندازند. در قشلاقها وولسوالی‌ها به صدها اسپ شرکت جسته وتیم جود ندارد
هرکی بازور وقوت وشلاق زدن بزغاله را بلند نموده به دایره حلال می کشاند. در جریان
مسابقه دست پا شکستن، زخمی شدن وزیر پا اسپها شدن اکثراً وجود دارد. بعضی اسپهای تربیت شده چاپ انداز را با دو پا به
زمین می‌اندازد. اگر پهلوانی در جریان بازی کشته می‌شود فقد خانها ومالیکین تصمیم
گیری می‌نمایند کس محاکمه نمی‌شود. ظاهرشاه تلاش فراوان نمود تا این بازی را شامل
بازی المپیک نماید. تا آنکه در سال۱۳۳۹ اداره
المپیک با قبول یکتعداد مقررات این بازی را شامل بازیهای المپیک نمود. ودر
افغانستان فدراسیون بزکشی تاسیس گردید.
'''مقررات
ورزش بزکشی'''
·
هرتیم دارای ده نفر باشند.
·
شلاق زدن به پهلوان چاپ انداز ممنوع است
·
وقت این بازی یک ساعت و ۴۵ دقیقه می‌باشد.
·
میدان بزکشی دارای طول ۴۰۰ وعرض ۳۰۰ متر باشند.
·
فقد ۵ نفر از بز کش از هرتیم میوانند
در نصف بازی شرکت جویند.
·
هر نصف بازی ۴۵ دقیقه می‌باشد.
·
پس از ۴۵ دقیقه برای ۱۵ دقیقه تفریح وجود داشته باشد.