نوشته کریم پوپل

09.12.2019

سکولاریزم و دولت سکولار در جهان

سکولاریزم  عقیده است که بر بنیاد جهان نگری وجدانگاهداشتن دین از سیاست استوار است. این تفکر، به صورت کلی، ریشه دارد به زمان و عصر روشنگری کنونی در اروپا . یا به عباره دیگر:

سکولاریسم عبارت از، تفکری است که حضوردین را در ابعاد مختلف زندگی نهی یا منفی کند. گرایشی که طرفدار و مروّج حذف یا بی اعتنایی و به حاشیه راندن نقش دین در ساحت‌های مختلف حیات  انسانی از قبیل سیاست حکومت  عقلانیّت اخلاق  و. . . میباشد. در این دیدگاه، دین فقط با مسائل خصوصی افراد سر و کار دارد نه مسائل اجتماعی آن‌ها مانند  آموزش و پرورش، اقتصاد ، سیاست و.... در حقیقت سکولایزم مداخله دین و مذهب را در دولت و حکومت نمی پذیرد. اکنون نیم  حصه جهان دولت سکولایرستی را قبول نموده نمی گذارند که دین در کار دولت مداخله نمایند. به جز ایران و عراق کشورهای جنوب امریکا و بعضی از کشورهای عربی دیگر تمام قاره های جهان یا بکلی دولت سکولاریست است یا اندک مداخلات دین را در دولت پذیرا هستند.

اصطلاح سکولاریسم برای اولین ‌بار توسط نویسندهٔ بریتانیایی، جورج هالی اوک  در سال ۱۸۴۶ استفاده شد. هر چند این اصطلاح تازه بود، ولی مفهوم کلی آزادی  که سکولاریسم بر پایه آن بنا شده بود. ایده‌های اولیهٔ سکولار را می‌توان در آثار  ابن رشد اورئوس  پیدا کرد. وی و پیروان مکتب اوروئسیسم معتقد به جدایی دین از فلسفه بودند. هالی اوک این ایده جدایی اجتماع از دین را بدون تلاش برای انتقاد عقاید دینی مطرح کرد. هالی اوک یک ندانم‌ گرا بود و به نظر خودش سکولاریسم برهانی علیه مسحیت محسوب نمی‌شد، بلکه مستقل به حساب می آورد. سکولاریسم تنها به این نکته می‌پردازد که راه درست در حقیقت سکولاریسم است.

سکولاریسم اساساً زندگی را با در نظر گرفتن ارزش‌ها پسندیده‌ میشمارد  و دنیا را با استفاده از دلیل و منطق، بدون استفاده از تعاریفی مانند دین و مذهب  یا هر نیروی ماورای طبیعی دیگری، بهتر می‌توان توضیح دهد.

نظریه اخوند های ایرانی

عبدالکریم سروش  سکولاریسم را به‌طور کلی به دو دسته تقسیم کرده‌است، «سکولاریسم سیاسی» و «سکولاریسم فلسفی» و آن‌ها را تشریح کرده‌است. در حقیقت او ایدیا جورج هالی اوک  و   مکتب اوروئسیسم را دریکجا مطالعه نموده  عقیده را بنا نموده است.

  سکولاریسم سیاسی  یا حکومت خارج  ازدین: سکولاریسم سیاسی یعنی انسان، نهاد دین را از نهاد دولت جدا کند و حکومت نسبت به تمام فرقه‌ها و مذاهب نگاهی یکسان نگاه داشته  و تکثر آن‌ها را به رسمیت بشناسد و نسبت به همه آن‌ها بی‌طرف باشد. وی سکولاریسم سیاسی را به معنای جدا کردن حکومت از دین می‌داند و نه جدا کردن دین از سیاست.» به گفته او، اگرچه یک معنی سکولاریسم نفی دخالت روحانیت در امور تعریف می‌شود ولی این به معنی نفی دخالت دین نیست.

لیست کشورهایی که رسماً سکولار هستند:

قاره آفریقا