م. حسن بایگان 

آیا مردمان ترکیه، ترک هستند و یا ترک زبان !؟

در مسیر بازگشت به ایران می‌باشم ولی باید چند شهر دیگر را هم در ترکیه ببینیم.

 تاکنون آثار بسیار با ارزش باقی مانده از شهرها و... یونانیان و رومیان را دیده ام و در حال دیدن آثاری از هتیان و فریگیان هستم. باید سری هم به مناطق کردنشین و عرب‌نشین بزنم.

اکنون در کاپادوکیه هستم که محل هتیان بوده اما شاید هیچ کسی نتواند تاریخ خود یا وابستگی خود به هتیان را مشخص کند حتی بیشتر مردم این نکته را نمی‌دانند و خیلی ساده می‌گویند ترک هستم.

ترکیه یکی از جالب‌ترین و دیدنی‌ترین کشورهاست که در نظر دارم باری دیگر به اینجا بیایم و بیشتر با تاریخ و جامعه‌اش آشنا بشوم.

ترکیه هم طبیعت بسیار زیبا و متنوع با محصولات کشاورزی زیاد دارد و هم تنوع تاریخی زیاد از یونانیان، رومیان و مردمان قدیمی تر مانند هتیان، فریگی یا فریسیان و ... که بعضی از آنها گذشته و ملیت/قومیت و زبان خود را هم فراموش کرده‌اند.

ارامنه و کردان و بعضی عربان توانسته‌اند هویت خود را حفظ کنند.

 با تعدادی عرب که صحبت کردم (چون با هم عربی حرف می‌زدند) با قاطعیت گفتند ما ترکیه‌ای هستیم و در واقع به آن افتخار هم می‌کردند. خوب چرا که نه، شهروند کشوری هستند که از تمام کشورهای عرب همسایه یک سر و گردن بالاتر است و ... 

البته چنانچه به تاریخ هم مراجعه بکنیم مردمان منطقه بارها و بارها حاکمیت‌های مختلفی را امتحان کرده اند و آنهاییکه عاقل هستند، می‌دانند که زندگی فقط برای یک قوم یا مردمان هم زبان در یک کشور در این منطقه امری غیر واقعی است و کشورهای منطقه مملو از مردمان مختلف می‌باشند.

و در هر کدام از این کشورها با اینهمه تنوع زبان، یک زبان باید ملی باشد امری که در تمام سایر کشورهای چند زبانه نیز رایج و طبیعی است.

من در کشورهای آفریقایی دیده‌ام که آنقدر تنوع زبان زیاد است که شاید در یک منطقه کوچک مردمانی که قبایل مختلف را تشکیل می‌دهند و در فاصله تنها چند کیلومتری هم هستند زبانهای مختلفی دارند یعنی به واسطه اینکه درختان جنگل آنها را از هم جدا می‌کرد و تماس میان آنها وجود نداشت و در نتیجه حتی کشور مستقل هم ایجاد نمی‌شد، زبان‌های بسیار زیادی در میان آنها پیدا شده است.

 پس تنها راه برای این دسته کشورها انتخاب یک زبان است تا بتوانند امورات کشور را به سامان برسانند.

نکته:

شاهد هستیم ایرانیانی که در عراق زندگی می‌کنند و سابقه سکونت آنها پیش از اسلام است هیچگاه تمایلی به یکی شدن اشان با ایران نشان ندادند. همچنین اعراب ساکن ایران نیز تمایلی به پیوستن به کشورهای عربی ندارند، در واقع اعراب ایران یکی از صادقترین/وفادارترین ایرانیان هستند.

برهمین اساس اینکه بعضی می‌گویند ترکیه، آذربایگان ایران و کشور آذربایجان (آران) همه ترک هستند و باید بهم به پیوندند حرفی کاملا بی مغز است که روشنگری درباره آن بسیار ساده است و باید صورت بگیرد تا یکی از مشکلات اساسی درون این کشورها و همچنین میان آنها حل بشود.

در واقع بعضی مردمان در ترکیه که کمی با تاریخ خود آشنا هستند می‌گویند:

اگر می‌خواهی یک ترکیه‌ای با ریشه ترک را تشخیص بدهی باید ببینی آیا چشم‌های بادامی/مغولی دارد یا نه.

این حرف با واقعیت بسیار نزدیک است و من چنین افرادی را دیده‌ام. ولی در آذربایگان ایران و کشور آذربایجان (نام واقعی آن"آران" است) که ترک زبان شده‌اند، تعداد این افراد (ترک‌های اصیل) بسیار کم است و تشخیص آنها سخت می‌باشد به طوریکه شاید کمتر کسی به این صرافت افتاده باشد.

اینکه مردمان آذربایگان ایران بگویند ترک هستیم صحیح نیست آنها می‌توانند بگویند: آذری (منصوب به آذربایگان) هستیم.

وضعیت اختلاط مردمان مختلف در این منطقه به صورتی است که ابدا و ابدا نمی‌توان خطوط مرزی ای تعیین کرد که فقط مردمانی به اصطلاح با یک نژاد (عرب، کرد، ترک ...) در آن زندگی بکنند و به آنها کشوری مستقل داد.

در اساس فکر ایجاد کشور برای هرکدام از ملیت‌ها یا اقوام یا هرچه که بخواهیم آنها را بنامیم، غلط و فقط باعث اختلاف و عدم ثبات در  منطقه و کشورها می‌گردد.

 مردمان منطقه باید بپذیرند که دوران شاهنشاهی ایران و حکومت شیوخ در کشورهایی مانند عراق و سوریه (یعنی اینکه هر منطقه‌ای با گروهی از مردمان خاص دارای شاهی/شیخی باشند و از قوانین داخلی پیروی بکنند) به پایان رسیده است و باید در این محدوده‌های جغرافیای سیاسی که ایجاد شده (که می‌دانیم غرب این خطوط را کشیده است و اشکالاتی هم در آن هست) زندگی بکنند و از فکر تغییر مرزها بیرون بروند.

 اتفاقا این غرب است که می‌خواهد دوباره مرزها را تغییر بدهد و کشورها را کوچکتر بکند تا بتواند به آسانی بر آنها حکومت بکند.

نکته تأسف آمیز:

متاسفانه سیاست‌های سخت‌گیرانه کشور آذربایجان (آران) باعث گردید که توریست به سختی وارد آن کشور بشود و من نیز این شانس را از دست دادم در نتیجه مشاهدات میدانی از آنجا و مردم آنجا ندارم.

چند قرن پیش ترکان از شمال افغانستان و شمال شرقی ایران پا به سرزمین‌هایی در این منطقه گذاشتند و بر آن مسلط شدند که سابقه چندین قرن تمدن بسیار بالای یونانی، رومی، ایرانی، فریگی، هتی، عربی، کردی، ارمنی و ... را در جهان داشت. پس فرهنگ این کشور غنی و پربار است.

مردمان این کشور که چنین فرهنگی غنی را به ارث برده‌اند بسیار خوب و مهربان هستند.

نسبت جمعیتی ترکان در ترکیه!

در واقع اقلیتی از اهالی ترکیه ریشه ترک دارند و بیشتر مردمان، ساکنان آنجا پیش از ورود ترکان بودند که به واسطه از دست دادن زبان خود، تاریخ و سابقه خود را هم فراموش کرده‌اند و خود را ترک معرفی می‌کنند.

 همانند مصریان، مردمان شمال آفریقا و حتی در کشورهایی از آفریقای سیاه که عربی صحبت می‌کنند ولی عرب نیستند با این تفاوت که اینها تاریخ و هویت تاریخی خود را حفظ کرده‌اند.

زبان ترکی ‌در ترکیه:

زبان ترکی این کشور مملو از کلمات عربی است و همچنین بسیاری کلمات پارسی در آن وجود دارد و زبان آنها با آن ترکی اصیل که در کشور مادر در شمال افغانستان و ایران صحبت می‌شود متفاوت است مثلا نام همین شهری که اکنون در آن هستم "نوشهر nevsrhir" است (در الفبای ترکیه زیر s یک علامت می‌گذارند و در اینصورت "ش" خوانده می‌شود) که ترکیب از نو و شهر و هر دو پارسی است ولی وقتی این را به مردم اینجا می‌گفتم با تعجب می‌گفتند: این کلمه ترکی است. درست همانند ایرانیان که بعضی کلمات مانند: مرسی، آسانسور، ساک و ... را پارسی می‌دانند.

 البته وقتی این مردم همین کلمات پارسی را می‌گویند به واسطه لهجه و مخصوصا آن قسمت دهان که کلمات را ادا می‌کنند و با پارسی زبانان متفاوت است، فهمیدن آن مشکل می‌باشد ولی زمانیکه نوشته‌ها را می‌بینیم و کمی دقت کرده ریشه یابی کنیم آنگاه متوجه پارسی و یا عربی بودن آن می‌شویم.

 به طور قطع بعضی کلمات مردمان پیشین مانند یونانی، رومی و... نیز وارد این زبان شده است.

بدون دانش تاریخی، دانش سیاسی دقیق، درست و کامل نخواهد بود.

۴ نوامبر ۲۰۲۲

۱۳ آذر ۱۴۰۱

نیوشهر (شهر جدید)/کاپادوکیه - ترکیه

م. حسن بایگان