چرا از بردن نام "سرمایه داری" پرهیز می کنند؟
چرا از بردن نام "سرمایه داری" پرهیز می کنند؟"الکساندر بلچوک" - دکترای اقتصاد وبسایت "قرن"- الناز گرجی راه توده |
چرا کلماتی مانند سرمایه داری و بورژوازی عملا از زندگی اقتصادی و سیاسی روزمره روسیه مدرن ناپدید شده است؟ اول از همه، نویسندگان از چنین اسامی و غیره ...اجتناب می کنند، تقریباً شرمنده هستند و همه جا آن را با اصطلاح «اقتصاد بازار» جایگزین می کنند. به یاد دارم که چگونه در یکی از مناظرههای تلویزیونی اخیر، شرکت کنندهای که از کلمه «سرمایهداری» به جای «اقتصاد بازار» استفاده میکرد، به دلیل تفکر در مقولههای نه کاملاً مدرن مورد انتقاد قرار گرفت. در محبوب ترین کتاب درسی «نظریه اقتصادی» که توسط استاد "ای. آ. بلوتوف" ویرایش شده است، هنوز از اصطلاح «سرمایهداری» استفاده میشود، اما اکثر نویسندگان بسیار به ندرت از این اصطلاح استفاده می کنند. به هر حال، برای نشریات غربی این امر معمول است. این پدیده در درجه اول با تداعی های منفی که این کلمات در میان اکثریت مردم برمی انگیزد توضیح داده می شود. مفاهیمی مانند استثمار، طبقه بندی مالکیت بین فقرا و ثروتمندان، درگیری های اجتماعی، انقلاب ها و دیگر پدیده های غیرجذاب نظام سرمایه داری. سرمایه داری در واقع یک اقتصاد بازار است، اما همه اقتصادهای بازار سرمایه داری نیستند. این بازار بیش از هزار سال پیش در نتیجه تقسیم کار اجتماعی به وجود آمد که مبادله بین صاحبان محصولات و آثار مختلف از جمله تجارت بینالمللی را آغاز کرد. به عنوان مثال، کتاب مقدس اشاره می کند "سلیمان" پادشاه یهودا با "هیرام" پادشاه صور قراردادی منعقد کرد تا در ازای گندم و روغن زیتون، تنه های سرو و سرو لبنانی را برای ساختن معبد در اختیار او قرار دهد. اقتصاد "آتن" و بسیاری از دولت شهرهای یونان باستان عمدتاً بازاری بود، همانطور که اقتصاد "ونیز" قرون وسطایی، "جنوا"، و شهرهای "هانسی" از جمله "نووگورود". با این حال، آیا این بدان معناست که باید از یک اصطلاح برای توصیف آنها استفاده کرد - "اقتصاد بازار"؟ بدیهی است که اقتصادهای بازار متفاوت است: برده داری، فئودالی و سرمایهداری. همه چیز به شرایطی بستگی دارد که محصولاتی که قرار است مبادله شوند، تولید شوند. تفاوت سرمایه داری با سایر نظام های بازار در این است که عنصر اصلی تولید، یعنی نیروی کار را به یک کالا تبدیل می کند. بر خلاف سایر نظام های اجتماعی-اقتصادی، جامعه مدرن از دو جزء اصلی تشکیل شده است: صاحبان ابزار تولید و کارگران مزد بگیر که نیروی کار خود را به صاحبان ابزار می فروشند. بنابراین، استفاده از اصطلاح "سرمایه داری" در این مورد کاملاً منطقی است. آیا «اقتصاد بازار سوسیالیستی» می تواند وجود داشته باشد؟ کنگره اخیر حزب کمونیست چین، نظام فعلی کشور را به عنوان یک اقتصاد بازار سوسیالیستی توصیف کرد ("سوسیالیسم با ویژگی های چینی"). محتوای اصلی آن اینست که شرکت ها با اشکال مختلف مالکیتی بر اساس قوانین بازار اما با قبول نقش ویژه دولت به رهبری حزب کمونیست عمل می کنند. هدف از این یادداشت تعریف ماهیت سیستم چینی نیست. هدف ما بازگرداندن اصطلاح «سرمایه داری» به گفتمان علمی و سیاسی است.
|