آهنگ بهبود اقتصادی
آهنگ بهبود اقتصادی
مایکل رابرتز، 2 نوامبر 2010
ترجمه: آرمان پویان
به دنبال انتشار نوشتۀ اخیرم با عنوان "رکود، حالت W شکل ندارد"- به تاریخ 29 اکتبر 2010- دو پرسش مطرح شد:
نخست آن که آیا رکود بزرگ اخیر، شدیدتر و طولانی تر از سایر رکودهای اقتصاد سرمایه داری پس از جنگ بوده است یا خیر؟ و دوّم؛ آیا روند بهبود اقتصادی فعلی، ضعیف تر و آهسته تر از بهبودهای پیشین است یا خیر؟
برای پاسخ به این دو مسأله، من به داده های مربوط به ایالات متحده و بریتانیا مراجعه کردم. ارقام GDP واقعی در هر سه ماهه نشان می دهد که طی دو "سه ماهۀ" نخست از نقطۀ اوج تولید ملی به بعد (یعنی از t-0 تا t-2)، کاهش تولید ملی آمریکا در دورۀ رکود بزرگ (نمودار قرمز)، عملاً کم تر از میزان کاهش در طی رکودهای اقتصادی 1973 تا 75 و 1980 تا 83 بوده است. هرچند، پس از آن، رشد GDP واقعی، انقباض شدید و تندی را به مدّت چهار "سه ماهه" تجربه کرد (تا t-6).
رکود و رونق: سه دوره (رشد GDP واقعی(
بالعکس، رکود " Wشکل" سال های 1980 تا 82، طی چهار "سه ماهه" بعدی (یعنی از t-2 تا t-6) به نقطۀ اوج جدیدی رسید و پس از آن مجدّداً کاهش را از سرگرفت. رکود 1973-75، شباهت بیش تری به رکود بزرگ اخیر داشته است، با این تفاوت که نقطۀ حدّاقل رشد اقتصادی، طی پنج "سه ماهه" فرارسید و نه مانند رکود بزرگ در شش "سه ماهه". سپس اقتصاد با سرعت به مراتب بیش تری از رکود 1980 تا 83 یا حتی رکود بزرگ اخیر، بهبود یافت. به علاوه، در رکود 1973 تا 75، اقتصاد آمریکا پس از طی تقریباً هشت "سه ماهه"، نقطۀ اوج سابق خود را پشت سر گذاشت؛ این در حالیست که طی سال های 1980 تا 83، اقتصاد آمریکا با وجود گذشت تقریباً سه سال، هنوز به نقطۀ اوج سابق خود بازنگشته بود.
طول سیکل رکود بزرگ، تقریباً به اندازۀ رکود 1980 تا 83 بوده است. تا به الآن، با وجود گذشت یازده "سه ماهه"، هنوز اقتصاد آمریکا به نقطۀ اوج سابق خود نرسیده است. امّا دست کم تاکنون، بهبود اقتصادی از نقطۀ حدّاقل رکود بزرگ (t-6) به بعد، از آن چه در سال های 1980-83 شاهد بودیم، بسیار سریع تر بوده است.
در بریتانیا، نتایج رکودهای متعدّد اقتصادی متفاوت از ایالات متحده بود. رکود بزرگ، تندترین و طولانی ترین کاهش را در تولید ملی بریتانیا به خود دیده است؛ به طوری که تولید ملی، بالغ بر 6 درصد از نقطۀ اوج خود سقوط کرد و پس از طی شش "سه ماهه" به نقطۀ حدّاقل رسید. در رکود 1980 تا 82، این کاهش 4.5 درصد بود و نقطۀ حدّاقل پس از طی پنج "سه ماهه" فرارسید.
در رکود 1974-75 نیز کاهش از نقطۀ اوج، 3 درصد بود و طی سه "سه ماهه" رخ داد (منحنی آبی در نمودار زیر). البته بهبود اقتصادی پس از آن، با آن چه در ایالات متحده رخ داد، تفاوت داشت. در واقع بریتانیا وارد رکود W شکل گردید و نقطۀ اوج سابق پس از گذشت سه سال، بازگشت. در رکود 1980 تا 82 نیز همین مدّت طول کشید تا نقطۀ اوج سابق پشت سر گذاشته شود.
دوره های رکود و رونق در بریتانیا
تا به الآن، روند بهبود اقتصادی رکود بزرگ بریتانیا بسیار آهسته و ضعیف بوده است و به همین جهت، رسیدن به نقطۀ اوج سابق شاید بیش از دهه های 1970 و 1980 زمان بگیرد!
به طور خلاصه، داده ها نشان می دهد که در قیاس با تمامی رکودهای اقتصادی سرمایه داری از سال 1945 به این سو- چه در ایالات متحده و چه در بریتانیا- رکود بزرگ اخیر، شدیدترین رکود بوده است. امّا بهبود اقتصادی ایالات متحده از اواسط سال 2009، به واقع بهتر از سال های 1980 تا 82 (که رکود w شکل را از سرگذراند) بوده است. در بریتانیا، بهبود اقتصادی تا به الآن تا حدّی ضعیف تر از رکودهای اقتصادی سابق بریتانیا بوده است.