ﺗﻮﻧﺲ ﺑﺮﻟﺒﻪ ﯼ ﺗﯿﻎ

ﻧﻘﺪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ

 

 

 

ﻛﻮﯾﻦ ﺍﻧﺪﺭﺳﻦ

ﺗﺮﺟﻤﻪﯼ ﻓﺮﺯﺍﻧﻪ ﺭﺍﺟﯽ

 

ﺷﺸﻢﻓﱪﻭﺭﯼ، ﺭﻭﺯ ﺭﺳﻮﺍﯾﯽ

 

ترور جبونانه‌ی ”شکری بلعید”تونس را به بزرگ‌ترین بحران خود پس از سرنگونی رژیم بن‌علی در ۲۰۱۱ سوق داد. شکری بلعید، از مشهورترین نمایندگان کارگری و رهبران چپ‌گرای کشور، صبح روز ششم ﻓﱪﻭﺭﯼ هنگام ترک خانه‌ ظاهراً توسط فعالین بنیادگرا مورد اصابت گلوله قرار گرفت.  وی به خاطر دفاع از معدنچیان ِ فسفات ِ ”قفصه”در مقابل سرکوب دولت، بعد از اعتصاب‌شان در سال ۲۰۰۸ در رژیم سابق، شهرت یافته بود.  

بلعید یکی از اعضای برجسته‌ی چپ ِ سکولار در دهه‌های گذشته بود. او همواره مارکسیست  و یکی از رهبران ”جبهه‌ی ملی”بود که تابستان سال گذشته  از گروه‌های ‌بالقوه بزرگی از نیروهای چپ‌گرا و سکولار تاسیس شد.  با توجه به اینکه بلعید سال‌های زیادی را در رژیم سابق در حبس بود، از تهدید‌های به مرگ که پیوسته از جانب بنیادگرایان دریافت می‌کرد ترسی نداشت. تهدیدهایی که با فتوای علنیِ برای ترور او، از جانب برخی از واعظان همراه می‌شد.

طی چند ساعت پس از مرگ بلعید جمعیتی از جوانان برای اعتراض در مرکز تونس، در مقابل وزارت کشور (پلیس( گرد آمدند و خواستار استعفای حکومت شدند. در میان زحمتکشان واکنش بیشتر مستقیم بود تا کلامی.  تظاهرکنندگان در شهرهای کارگری همچون ”قفصه”، ”کاف”و ”سیدی بوزید”دفاتر حزب حاکم ِ ”النهضه”را به آتش کشیدند.  آخرین شهر جایی است که انقلاب ۲۰۱۱ از آن شروع شد،  بعد از این‌که دستفروشی خیابانی به نام ”محمد بوعزیزی”در اعتراض به خشونت پلیس و سرکوب اقتصادی، خود را در آتش سوزاند.

رهبری ارشد ”النهضه”مدعی اعتدال، براساس مدارا و دموکراسی است ، ولو این‌که  این در تمامی جهات ، چه از نظر اقتصادی و چه فرهنگی، جهت‌گیری‌های محافظه‌کارانه‌ای دارد.  اما چپ‌گرایان و سکولارها آن‌ها را به  خاطر حمایت تاکتیکی‌شان از‌‌ حملات فیزیکی اسلامگرایان افراطی به خود، به دودوزه‌بازی متهم می‌کنند .

براساس آنچه رژیم ادعا دارد این حملات وحشیانه از طرف سلفی‌های افراطی خارج از حزب ”النهضه”انجام می‌شود، اما چپ‌گراها و سکولارها با اشاره به این‌که هرگز عاملان این حملات دستگیر نمی‌شوند، اظهار می‌دارند که حداقل این است که ”النهضه”احتمالاً از سلفی‌‌ها برای کار کثیفش، یعنی تلاش برای به حاشیه راندن رقبایش، استفاده می‌کند . (یک استنثا براین فضای مبتنی بر بخشودگیِ مرتکبین هنگام  آشکار شدن  رد پای سلفیست‌ها در حمله به سفارت امریکا در سپتامبر روی داد، و علت آن خاطر فشار زیادی بود که از جانب واشنگتن به حکومت وارد شد ( بلعید و برخی دیگر از چپگرایان از این فراتر رفتند و ”انجمن‌های حامی انقلاب”، گروهی وابسته به ”النهضه”، را که به واقع باعث تداوم بسیاری از حملات و تهدیدات به سکولارها و چپگرایان شده است، متهم کردند.

به نظر می‌رسد ”النهضه”نیز خود در واکنش به ترور بلعید، به دلیل فراخوان ”حمادی جبالی”، نخست‌وزیر، مبنی بر استعفای تمامی وزرا و جایگزینی آنان با تکنوکرات‌های خنثی، تا کامل شدن و تصویب قانون اساسی جدید که هنوز در جریان است، دچار تفرقه شده است. به نظر می‌رسد که ”جبالی” در ”النهضه”در اقلیت قرار دارد، بنابراین بسیاری از رهبران این حزب پیشنهادها‌یش را رد کردند. اما با توجه به اینکه ”النهضه”اکثریت کرسی‌ها را در مجلس ندارد و فقط بر ائتلافی در مجلس  کنترل دارد، چشم‌انداز نامشخص است.

ﻫﺸﺖ ﻓﱪﻭﺭﯼ : ﺳﻮﮔﻮﺍﺭﯼ ﻭ ﻣﺠﻠﺲ ﯾﺎﺩ ﺑﻮﺩ ﺷﻜﺮﯼ ﺑﻠﻌﯿﺪ

اعتراضات و سوگواری به خاطر ترور ”بلعید”در جمعه ۸ ﻓﱪﻭﺭﯼ، با اعتصاب سراسری و شرکت گسترده‌ی مردم در مراسم تدفین، در تونس به اوج خود رسید.

کارگران تونسی که ”بلعید”را دوست و حامی خود می‌دانستند، با فراخوان ”اتحادیه‌ی عمومی کارگران تونس”(UGTT)  به طور گسترده دست به اعتصاب عمومی یک‌روزه زدند. این اتحادیه همچنین اعلام کرد که دبیرکل اتحادیه، ”حسین عباسی”، نیز بعد از ترور ”بلعید” مرتباً از طریق تلفن به مرگ تهدید شده است.

اعتصاب یادشده فرودگاه‌ها، مدارس، فروشگاه‌ها، اتوبوس‌ها، ترامواها و دفاتر دولتی را به تعطیلی کشاند. این اعتصاب بزرگترین تظاهرات کارگری  بعد از تظاهرات ضد ریاضت‌کشی در سال ۱۹۷۸ بود و از اعتصاب عمومی دوساعته که توسط همین اتحادیه در انقلاب ۲۰۱۱ فراخوانده شده بود بسیار چشمگیرتر بود.

بیش از پنجاه هزار تن از مردم در خیابان‌های تونس برای برگزاری سوگواری ”بلعید”سرما و باران را به  مصاف طلبیدند.  شعارها شامل ”نان، آب، اما النهضه نه”یا ”غنوشی آدم‌کش”، اشاره به رشید غنوشی دبیرکل ”النهضه”، و حتی ”مردم انقلابی دیگر می‌خواهند”، بود.

جمعیت از صبح زود در محل اصلی راهپیمایی، خانه‌ی ”جبل جلود”، همسایه‌ی تهیدستی که بلعید در خانه‌اش بزرگ شده بود، گرد آمدند. تشییع‌کنندگان جنازه در تمامی مسیر با اجرای سرودهای عزا توسط زنان، که در شمار زیادی در این مراسم شرکت کرده بودند، همراهی می‌‌شدند. ) راهپیمایی در عین حال به شدت توسط ارتش، از طریق پرواز هلی‌کوپتر‌ها برفراز سر جمعیت، حفاظت می‌شد. این برای فرماندهی ارتشی که همچون مصر چندان شیفته‌ی حکومت بنیادگرا نیست ژست کوچکی نبود. دست‌کم شکلی از فشار بر ”النهضه”بود تا بخشی از کنترل خود را به نفع ِ پیشنهاد جبالی برای حکومت تکنوکرات‌ها واگذارد.( جوانان محلات فقیرنشین اطراف در جریان مراسم نتوانستند خود را کنترل کنند و به طرف پلیس سنگ‌پرانی کردند که باعث شد پلیس  به سوی تمامی جمعیت گاز اشک آور شلیک کند. اما جمعیت انبوه بدون تزلزل تا آخر مراسم در محل باقی ماند.

رفیق سیاسی بلعید، ”حامه حمامی”، در خطابه‌ی سوگواری او یک شعار حزبی برای آینده صادر کرد: ”تونسی‌ها، متحد شوید. انقلاب ادامه دارد.”

گردهم‌آیی‌هایی کوچک‌تر، اما مهمی، در شهرهای دیگری همچون ”قفصه”و ”سیدی بوزید”نیز برگزار شد، این درحالی بود که صدها تن از راهپیمایان شعار می‌دادند: ”شکری بخواب،  مبارزه‌ات را ادامه می‌دهیم.”

روزبعد، اعضای ”النهضه”و سلفی‌ها تظاهرات خود را با هدف قراردادن فرانسوی‌ها به عنوان نیروی حامی سکولاریست‌ها و چپگراهایی که روز قبل راهپیمایی کرده بودند، در تونس برگزار کردند.  یکی از تظاهر کنندگان اظهار داشت: ”ما اتحاد بین چپ، رژیم سابق و فرانسه را نمی‌پذیریم.” اما تظاهرات آنان فقط چند هزار تن از مردم را به خود جلب کرد.

ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﺗﻨﺶ ﺑﯿﻦ ﺑﻨﯿﺎﺩ ﮔﺮﺍﯾﺎﻥ ﻭ ﭼﭗ

دو سال بعد از انقلاب ۲۰۱۱ بحران‌های اقتصادی، با حدود ۱۸ درصد بیکاری به نسبت نرخ ۱۳ درصدی  قبل از آن، و نرخ بیکاری بیشتر برای جوانان، عمیق‌تر شده است. تفرقه‌ی عمیقی بین رهبری بنیادگرا و طبقات زحمتکش و تهیدستان شهری ایجاد شده است. همانطور که ”جان کول”محقق  امریکایی خاورمیانه نوشت :”یکی از دلایلی که اتحادیه‌ی عمومی کارگران تونس فراخوان اعتصاب عمومی داد این بود که حزب مذهبی راست حاکم، ”النهضه”، از هنگام انقلاب با بخش تجارت خصوصی تونس  ائتلاف نیرومندی ایجاد کرده، با کارگران همدلی نشان نداده و گاه اعتصابات و تحرکات آنان  را سرکوب کرده است...

از زاویه‌ای مثبت، پیشرفت‌ها از زمانی که انقلاب آغاز شد، به ایجاد ارتباطی جدید بین مردم زحمتکش و روشنفکران انجامید که هردوی آنان مخالف برنامه‌ی بنیاد‌گراها هستند.

در ۱۸ اکتبر در ”تطاوین”تظاهرکنندگانی که از ”النهضه”حمایت می‌کردند به جلسه‌ای از حزب سکولار ـ لیبرال ِ”ندای تونس”حمله کردند که نتیجه‌ی آن کتک زدن ”لطفی ناقد”رهبر این حزب تا سرحد مرگ بود. بعد از آن برخی از نمایندگان ”النهضه”خواستار آزادی دستگیرشدگان از جمله ارازلی شدند که به ”ناقد”حمله کرده بودند