ﺍﯾﺜﺎﺭ

احسان طبری

 

 

       ایثار ، یعنی گذشت و انصراف از جان و مال و خویشاوند و امنیت شخصی و آسودگی و مقام ، به خاطر عدالت و حقیقت ، به خاطر منافع جامعه .  این حد اعلای فداکاری انسانِ نوعی است ، یعنی هنگامی که انسان خود را در تاریخ تکاملیِ قبیلۀ انسانی خود ، حتی به بهای نبودن ، مستحیل می کند ، این حد اعلای تجلی انسانیت اوست ، این – خاص انسان است .

زندگی را یکبار به انسان داده اند . زندگی انسان بخودیِ خود کوتاه است . زندگی حتی در سخت ترین حالتش زیباست . در وجود انسانی ، جاذبۀ نیرومندی به سوی زیستن وجود دارد . لذا ایثار هستیِ خود ، یکی از بالاترین گذشت هاست که یک انسان به خاطر آرمان خود می کند . و چون کاری بسیار دشوار است و کار هر کسی نیست ، لذا احساس احترام و علاقه و محبت عمیق همنوعان را بر می انگیزد و در دیدگان ، شکوهی و عظمتی دارد .

در نبرد دشوار انقلابی از همان آغاز " ایثارِ جان " باید به حساب گذاشته شود . کسانی که در جنبش شرکت می کنند ، گاه در کوی و برزن ، گاه در دادگاه های صحرائی  ، گاه پس از به اصطلاح دادرسی ، به عنوان جانی و خائن و کسی که خواسته است نظم اجتماعی را بر هم زند ، کشته می شود . دار ، تیرباران ، سوزاندن ، سر بریدن ، نابود کردن با برق و گاز ، نابود کردن تدریجی با دشوری ها ... چنین است برخی اشکال متداول اعدام ،   ستم کاران گاه در این زمینه ، در جستجویِ تشفیِ خاطر ، تفنن نیز کرده اند و مرگ های مهیبی آفریده اند . کالیگولا امپراطور نیمه دیوانۀ  رُم می گفت : 

" کاش همۀ رُم یک گردن می شد تا من به ضربِ تبر قطع می کردم ! "  . نرون مسیحیان را نفت آلود کرد و از آن ها مشعل ساخت .

روند تکاملی جامعه به ایثار نیاز دارد . درست است که بهبود دائمی افزار های تولید و  ارتباط و بالا بردن سطح معرفت در تکامل جامعه موثر است . ولی این سیر خود بخودی نمی تواند تحول ژرف و بنیادین نظام اجتماعی را در فواصل زمانی نسبتاً کوتاه تحقق بخشد . لذا در کنار تحول ناخودآگاه جامعه ، تحول آگاهانه ضرور است . تحول آگاهانه به دست انقلابیون انجام می گیرد که وجود خود را پلکان تکامل می کنند .

مارکس جملۀ عمیق و زیبائی دارد :

" خداوندِ تکامل ، نوشدارویِ خود را در کاسۀ سرِ شهیدان می آشامد " .

عمل لرزانندۀ شهادت و ایثار ، پرده دَر و رسوگر ِ ستمکاران است . نیروی معنوی عظیمی بوجود می آورد . سد ترس را می شکند . درس می دهد . این – ویژۀ انسان است و اگر اشکالی از آن درجهان جانوران دیده می شود ، غریزی و ناخودآگاه است و در نزد انسان است که به مرحلۀ حماسی ِ شگرفی رسیده است .

در آستانۀ مرگ ، مانی به شاپور گفت : " در ویرانی سرای وجود من ، آبادانی عالمی است " .

کارگر آمریکائی ، جو هیل (1) در پایِ دار گفت : " خموشیِ مرگ من ، رساتر از آن بانگی است که اکنون خفه اش می کنید " .

شعله هایی که عین القضا ت ، جیوردانو  و  یان هوس را خاکستر ساخت ، سرانجام کاخ فئودالیسم و اشرافیت را سوزاند .
نام " منصور حلاج " به نقطۀ یک الهام مقدس بدل شد .
نام حسین شهید میلیون ها نفر را به نبرد با یزیدیان زمانه انگیخت و می انگیزد .

ایثار – این نابودی ظاهری جسم انقلابی – هجوم و تعرض و انهدام غریبی برای دشمن است . خسرو روزبه توانست با ایثار خود ، سد انحطاط و تسلیم را در جامعۀ ما متوقف کند . در انقلاب اسلامی ایران ، ایثار مسلمان مبارز و شهادت آنان حربه ای کارا  و نابود کننده علیه دشمن امپریالیستی  بود و هست .

آری ، تکامل ، به این پله نیاز دارد . ایثار : پلۀ تکامل است !
         ایثار – حتی در بی سر و صدا ترین و گمنام ترین  شکل آن در بیشۀ زمانه گم نمی شود ، اثر می بخشد و آن روز فرا می رسد که هر خلقی فهرست شهیدان و شکنجه دیدگان و به خاطرِ خواستِ حقیقت علمی و عدالت اجتماعی ، رنجه شدگان را تا آخرین فرد تنظیم کند و تجلیل نماید . آن ها در خاطرۀ یشر ابدی هستند و سزندۀ این ابدیت اند .

این ها – تبار انسان های نوعی ، انسان های انسانیت ساز ، انسان های غیرخواه (2) و فارغ از سوداگری هستند که پیکر خود را هیمۀ کورۀ مقدس تکامل انسانی ساخته اند و در این کوره می سوزند تا به پیکر تمدن گرما بخشند . مارکس می گوید : اگر انسان در جسم خود فانی است ، در عمل تاریخی خود باقی است .

حافظۀ تاریخ پهناور است : ستم و نبرد علیه ستم فراموش شدنی نیست . شهیدان زنده اند . درختان ایستاده می میرند . ایثارگران لعن ابدی خود را بر دشمن بشریت با کاروان تاریخ همراه می برند . خون ها و اشک ها نمی خشکند .

آه !  چه بسیار در سرخی فلق سایۀ افراد انقلابی ، آماج گل های سربینی شد که جمجمه ها را سوراخ کرد ، چشم ها را کور ساخت ، قلب ها را خون ریز نمود و زانو ها را در هم شکست و آن سرونازهای جوان فرو افتادند و " جوخۀ آتش " پای کوبان به سربازخانه ها رفت و گاه قاتلان نعش ها را نیز تحقیر کردند و یا دنده های مادران مویه گر را خورد ساختند و تاریخ طبقاتی و بهره کشی که ده ها هزار سال از عمرش می گذرد چنین است :

از آن سوی انسان ایثارگر و از این سوی جلادان ، این دوگانگی کنونی بشر دوران انتقال است . بشری که ناخویشتنی خود را چاره نکرده و خود را هنوز بازنیافته است . بشری که نیمی فرشته و نیمی  جانور است . بشری که "حلقۀ مفقوده " بین پریمات ها و انسان وارها و آن ، "انسان واقعی " آینده است که باید در کورۀ آهنگری تمدن حدادی شود .

بشری که هنوز بشر نیست .  بشری که هنوز جهت غرایز حیوانی ، خور و خواب و خشم و شهوت ، بر او غلبه دارد .  بشری که هنوز بشر فردی است ، نه نوعی ، هنوز من است و نه ما . منی که ما را می چاپد تا خود  در " بهشت شدادی " خویش زندگی کند .

ایثار را ستودیم و آن ایثاری را که به خاطرِ تعالی انسانیت است و انسانیت ، آن را به حساب خود می گذارد . هر کشته شدنی، ایثار نیست .

،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،

1)     Joe Hill
2)     Altruiste

 

ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ: ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺩﻭﺳﺘﺪﺍﺭﺍﻥ ﺍﺣﺴﺎﻥ ﻃﱪﯼ