سوريه در آستانه تحولات جديد و خطرناکی قرار گرفته است

 

پايگاه اينترنتي روزنامه رأي اليوم که از لندن به روز مي شود در مقاله اي به قلم عبدالباري عطوان نوشت: کساني که اظهارات چند روز اخير بشار اسد رئيس جمهور سوريه و هشدارهاي روزافزون روسيه درباره احتمال بهره برداري مقامات آمريکا از «بهانه» استفاده نيروهاي ارتش سوريه از تسليحات شيميايي را در غوطه شرقي دنبال کنند، کاملا متوجه مي شوند که بحران سوريه در آستانه تحولات نظامي خطرناکي قرار گرفته است و اين تحولات چند روز يا چند هفته آينده، اتفاق مي افتد.
رئيس جمهور سوريه چهارشنبه متعهد شد در برابر آنچه «سناريوهاي کشورهاي غربي براي هدف قرار دادن سوريه» ناميد، بايستد و تأکيد کرد «تا زماني که يک تروريست به خاک سوريه هتک حرمت کند، جنگ عليه تروريسم پايان نخواهد يافت.» از سوي ديگر، سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه ضمن ابراز نگراني و خشم درباره تهديدات روزافزون آمريکا در خصوص حملات نظامي عليه سوريه، تأکيد کرد: «اگر آمريکا عليه دولت سوريه و مراکز آن دست به حمله بزند، مسکو تدابير لازم را اتخاذ خواهد کرد زيرا اقدامات جنايتکارانه مي تواند تهديدي براي زندگي مشاوران روس که در دمشق حضور دارند و همچنين مراکز وزارت دفاع سوريه باشد.»
خلاصه بيانيه رسمي وزارت خارجه روسيه و اظهارات لاوروف اين است که هر گونه حملات آمريکا که نقشه هاي آن کشيده مي شود، دمشق پايتخت سوريه و وزارت دفاع و برخي از ديگر نهادهاي نظامي موجود در آن، مانند مقر فرماندهي ارتش سوريه را هدف قرار خواهد داد؛ مقري که برخي مشاوران نظامي روس در کنار همتايان سوري خود در آن مستقر هستند. از هفت سال پيش، اين نخستين بار است که روسيه به طور مشخص، اين گونه اهداف را مطرح و در عين حال، چنين پيام هاي هشدارآميزي ارسال کرده است.
مقامات روسي طي دو هفته گذشته، درباره اطلاعاتي که به گفته آنها موثق است، به شدت ابراز نگراني کرده اند و بر اساس اين اطلاعات، احتمال «اقدامات تحريک آميز» از جانب مخالفان مسلح و استفاده از تسليحات شيميايي و متهم کردن نظام سوريه براي توجيه هر گونه حملات آمريکا وجود دارد. موضوع قابل توجه اين که ژنرال والري گراسيموف رئيس ستاد مشترک ارتش روسيه، سه شنبه با اعلام کشف و شناسايي يک کارگاره ساخت تسليحات شيميايي در منطقه افتريس، اين نظريه را تقويت کرد؛ اين کارگاه روزهاي اخير و پس از آزادسازي منطقه افتريس از چنگ مخالفان در غوطه شرقي، کشف و شناسايي شد.
حملات آمريکا به عنوان واکنش به اتهامات مبني بر استفاده ارتش سوريه از تسليحات شيميايي عليه غير نظاميان، چيز جديدي نيست و آوريل 2017 نيز، آمريکا براي انتقام گيري از قربانيان منطقه خان شيخون در حومه ادلب، پايگاه هوايي الشعيرات را با بيش از 59 موشک کروز هدف قرار داد؛ اما موضوع جديد اين که ممکن است هر گونه حملات موشکي احتمالي، پايتخت سوريه را که طي سال هاي گذشته به لطف«تفاهمات» ميان دو ابرقدرت، «مستحکم» بوده است، هدف قرار دهد.
مقامات روسيه اطلاعات موثقي دارند که نشان مي دهد احتمالا واشنگتن همه خطوط قرمز را زير پا بگذارد و برخلاف حملات نمايشي به فرودگاه الشعيرات نزديک حمص، دست به حملاتي بزند که منجر به کشته شدن شماري از مشاوران روس شود. به همين علت، واکنش روسيه به اين حملات، قطعي خواهد بود.
ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه دو هفته پيش، در سخنراني سالانه خود گفت مسکو نه تنها به حملات هسته اي به روسيه، بلکه به حملاتي که متحدان آن را هدف قرار دهد، هم واکنش نشان خواهد داد. وي با اين اظهارات، پيام هشدار روشني به آمريکا ارسال کرد و گفت روسيه موشک هاي پيشرفته اي در اختيار دارد که رصد و مقابله با آنها دشوار است.
دريافت اين نکته دشوار نيست که مقصود ولاديمير پوتين از کشورهاي متحد مسکو، در وهله اول سوريه و کره شمالي است و دفاع از آنها در برابر حملات آمريکا، به مسئوليت و راهبرد قطعي روسيه تبديل شده است.
بعيد نيست که دونالد ترامپ رئيس جمهور آمريکا به چنين «حماقتي» دست بزند؛ زيرا وي به بي پروايي معروف است و برکناري رکس تيلرسون وزير خارجه اين کشور و جايگزيني مايک پمپئو راست گراي افراطي و نژادپرست به جاي او، تأييدي بر اظهاراتي است مبني بر اين که همه فکر و ذهن ترامپ به «وزارت جنگ» مختوم شده است و برخي وزراي دولت آمريکا تأييد مي کنند که ترامپ آنقدر بي پرواست که توافق هسته اي با ايران را لغو کند و بر طبل جنگ عليه ايران و سوريه به همراه يکديگر، بکوبد.
يان انگلند مشاور سازمان ملل در امور سوريه، سه شنبه، با مطرح کردن اظهارات بي سابقه اي، گفت جنگ در سوريه، همزمان با ورود آن به هشتمين سال خود، شاهد نبردهاي سختي خواهد بود. امکان ندارد فردي با سمت وي، بيهوده و بدون استناد به اطلاعاتي درباره نقشه هاي آمريکا در اين خصوص، اين گونه اظهارات را مطرح کند.
تأکيد روسيه بر اتخاذ «تدابير لازم» براي مقابله با هر گونه حملات آمريکا در وهله نخست به اين معناست که احتمالا واکنش هاي روسيه، به مقابله با موشک هاي آمريکا يا انهدام جنگنده هاي آن، با استفاده از موشک هاي پيشرفته «اس 400» روسيه محدود نخواهد شد بلکه ممکن است روسيه نيروهاي آمريکايي مستقر در شمال شرقي سوريه را هم هدف قرار دهد؛ به ويژه اگر بر اثر حمله به دمشق و پايگاه هاي نظامي موجود در آن، برخي مشاوران روس نيز قرباني شوند و اين موضوع، بعيد نيست.
جنگ در سوريه با ورود به هشتمين سال خود، بار ديگر اهميت زيادي پيدا کرده و روشن است که دستاوردهاي عملي که ائتلاف روسيه، سوريه و ايران به زيان آمريکا کسب کرد، تهديد مي شود زيرا ترامپ بر طبل جنگ مي کوبد، شکست را نمي پذيرد و در راهبردهاي آمريکا در اين زمينه، بازنگري مي کند.
بار ديگر مي گوييم که گوي سحرآميز نداريم و فال قهوه نمي گيريم؛ اما بر اساس واقعيت ها پيش بيني مي کنيم که سوريه در آستانه تحولات خطرناکي قرار گرفته است و منازعات ميان پوتين و جبهه وي از يک سو، و ترامپ و متحدان او از سوي ديگر، آغاز شده است.

مجله هفته