تلاش کمونیست های پرتگال برای حفظ دستاورد های طبقه ی کارگر درانتخابات پارالمانی پیش رو

روز یکشنبه ۶ اکتبر (۱۴ میزان- مهر) امسال انتخابات پارلمانی در کشور پرتغال برگزار خواهد شد. به علّت ائتلافی بودن دولت کنونی آن کشور، و وضعیت اقتصادی-اجتماعی شکنندهٔ قارهٔ اروپا، و به‌ویژه کشورهای عضو اتحادیهٔ اروپا و از جمله پرتغال، این انتخابات حساسیّت زیادی پیدا کرده است. برای بهتر فهمیدن وضعیت خاص عرصهٔ سیاست در پرتغال و اینکه چرا انتخابات امسال برای آیندهٔ آن کشور از چنین حساسیّتی برخوردار است (همان‌طور که انتخابات ۲۰۲۰ برای آیندهٔ آمریکا اهمیت زیادی دارد)، لازم است که نگاهی بیندازیم به انتخابات چهار سال قبل پرتغال در سال ۲۰۱۵.

در آن زمان، حزب‌های راست‌گرا (و در پیشاپیش آنها حزب سوسیال دموکرات) روی‌هم‌رفته بیشترین آرای پارلمانی را به دست آوردند و اعلام کردند که در ائتلاف با یکدیگر دولت اقلیت تشکیل خواهند داد که به سیاست‌های ریاضتی پیشین آنها و محدود کردن حقوق زحمتکشان ادامه خواهد داد. در واکنش به این نتیجه، حزب کمونیست پرتغال اعلام کرد:‌ "نه به این سرعت!" و با استفاده از یکی از مواد دموکراتیک قانون اساسی پرتغال طرحی را برای عملی شدن تشکیل دولت توسط حزب سوسیالیست پیشنهاد کرد. این مادهٔ ویژهٔ‌ قانون اساسی که حزب کمونیست پرتغال از آن استفاده کرد، ‌در واقع پیشنهاد خود این حزب درست پس از سرنگونی دیکتاتوری فاشیستی سالازار در سال ۱۹۷۴ (1353) بود که در قانون اساسی درج شد.

چنین شد که حزب کمونیست پرتغال وارد مذاکره با حزب سوسیالیست شد و پیشنهاد داد که حزب سوسیالیست دولت اقلیتی به رهبری خودِ آن حزب تشکیل دهد. همه می‌دانستند که راست‌گرایان چنین دولتی را به علّت اینکه در پارلمان اکثریت ندارد، به چالش خواهند کشید تا از تشکیل آن جلوگیری کنند. ولی حزب کمونیست پیشنهاد داد که در زمان رأی‌گیری برای تأیید دولت، از مجموع آرای حزب کمونیست و دیگر حزب‌های چپ کوچک‌تر در پارلمان، به‌علاوهٔ آرای خودِ سوسیالیست‌ها در پارلمان، برای جلوگیری از ساقط کردن دولت اقلیت سوسیالیست توسط راست‌گرایان استفاده شود. کمونیست‌ها در مقابل این توافق از حزب سوسیالیست خواستند که از چند طرح مهم در حمایت از زحمتکشان پرتغال حمایت کند، از جمله: افزایش حداقل مزد، کاهش جدّی هزینهٔ حمل‌ونقل عمومی (اتوبوس و مترو و غیره)، کتاب‌های درسی رایگان برای مدرسه‌های دولتی، کاهش مالیات‌ها و محدودیت‌های موجود برای فعالیت کسب‌وکارهای کوچک و خیلی کوچک، و بهبود سیاست‌های زیست‌محیطی در بنگاه‌های دولتی.

آلبانو نونِس، عضو کمیسیون نظارت مرکزی حزب کمونیست پرتغال، در مصاحبه‌ای اختصاصی با "پیپلز وُرلد" (جهان مردم؛ نشریهٔ اینترنتی حزب کمونیست آمریکا) گفت: "این توافقی محدود بود. ما در مورد چیزهایی که می‌دانستیم آنها هرگز تغییر نخواهند داد ، از جمله حمایتشان از اتحادیهٔ اروپا و سیاست‌های ریاضتی تحمیلی آن بر پرتغال، استفاده از ارز یورو برای تسلط بر اقتصاد کشور ما، و حمایتشان از ناتو و نظامیگری آن، گفت‌وگویی با آنها نکردیم."

کمونیست‌های پرتغال چنین طرحی را پیشنهاد دادند و وارد این توافق شدند، چون در این صورت، بدون پیوستن رسمی به ائتلاف دولتی با حزبی که اسیر زنجیرهای اتحادیهٔ اروپا و ناتو است، و فقط با حمایت پارلمانی از دولت اقلیت حزب سوسیالیست، می‌توانستند آن حزب را به حمایت از برخی اقدام‌هایی که برای زحمتکشان کشور اهمیت حیاتی دارند، وادار کنند.

ژرونیمو دو سوزا، دبیرکل حزب کمونیست پرتغال، اخیراً گفت که اگر حزب سوسیالیست در انتخابات اکتبر امسال (۲۰۱۹) اکثریت آرای پارلمانی را به دست آورد، نمی‌توان روی بسط یا حتّی ادامهٔ هیچ‌یک از سیاست‌های آن حزب به سود زحمتکشان- که در پی توافق چهار سال پیش با حزب کمونیست پرتغال پیش برده شد- حساب کرد. رفیق دو سوزا می‌گوید: "حزب سوسیالیست سیاست‌های پراکنده‌کاری و کارهای ناپایدار را که کارگران و زحمتکشان کشور با آن مخالف‌اند، حمایت و نهادینه کرده است، و مبالغ زیادی پول به بانک‌ها داده است." اشارهٔ دبیرکل حزب کمونیست در اینجا به استفادهٔ دولت از پول مردم (مالیات‌دهندگان) برای کمک مالی به بانک‌های در حال ورشکستگی، و نیز به حمایت حزب سوسیالیست از قوانین ضدکارگری، از جمله قانونی است که بر پایهٔ آن کارفرما می‌تواند دورهٔ آزمایشی شخص تازه استخدام شده را طولانی‌تر کند.

او توضیح داد که برای جلوگیری از اینکه حزب سوسیالیست اکثریتی را که در پی آن است، به دست آورد، به آرای بسیار زیاد کمونیست‌ها نیاز است. حزب سوسیالیست اگر به اکثریت دست یابد، دیگر به حمایت کمونیست‌ها برای حفظ قدرتش در پارلمان نیازی نخواهد داشت و کارگران و زحمتکشان پرتغال آن قدرت چانه‌زنی و نفوذی را که اکنون با حضور حزب کمونیست در پارلمان دارند، دیگر نخواهند داشت. رفیق دو سوزا در مراسم گشایش ۴۳مین جشنوارهٔ سالانهٔ "آوانته" (که به نام نشریهٔ رسمی حزب کمونیست پرتغال نام‌گذاری شده است) در روز جمعه ۶ سپتامبر (۱۶ شهریور) در شهرک سیکسال در حومهٔ لیسبون گفت: "راهی که پیش پای ماست و باید برویم، گرد آوردن بیشترین رأی ممکن برای حزب کمونیست پرتغال است." او در برابر جمعیت انبوه هزاران فعال حزبی که در این مراسم حاضر بودند، اضافه کرد: "آنها بارها ما را مُرده اعلام کردند، ولی ما هنوز زنده و سرِپا هستیم."

اگرچه جشنوارهٔ آوانته نیز مثل خیلی از جشنواره‌های معروف پرتغال شامل موسیقی و خوراکی و نوشیدنی و نمایش و جشن‌های مردمی است، ولی ویژگی این جشنواره این است که هم خصلت برجستهٔ پرولتری دارد و هم محتوای سیاسی. برای مثال، در جشنوارهٔ امسال، کارگران یکی از کارخانه‌های عظیم فولکس واگن حضور داشتند که صدها تن از آنها عضو حزب کمونیست‌اند. کارگران فولکس واگن امسال غرفهٔ بزرگ و پررفت‌وآمدی در جشنواره داشتند.

تدارک و برگزاری جشنوارهٔ آوانته فقط یکی از برنامه‌های گوناگون و متعدد اعضای حزب در هفته‌های پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی ۶ اکتبر است. گردهمایی در محل‌های کار، راه‌پیمایی در خیابان‌های شهرها، تجمع در نقاط گوناگون شهرها، رفتن به در خانه‌های مردم برای تبلیغ نظرهای حزب و جلب آرای مردم، و پیشبُرد کارزار مبارزاتی در شبکه‌های اجتماعی، از دیگر فعالیت‌های اعضای حزب است.

حزب کمونیست پرتغال در شماری از حوزه‌های انتخاباتی کشور با حزب کوچک‌تر "سبز" ائتلاف کرده است به طوری که اعضای هر دو حزب، به سود کارپایه‌های مشترک هر دو حزب تبلیغ می‌کنند. ائتلاف‌ها و حزب‌های کوچک‌تر چپ افراطی مثل تروتسکیست‌ها امیدوارند که برای خودشان رأی جمع کنند، ولی در تلاش مشترکی که برای افزایش آرای حزب کمونیست می‌شود، شرکت نمی‌کنند. از سوی دیگر، تبلیغات روزنامه‌ها و کانال‌های تلویزیونی غالب در کشور، حمله‌های هماهنگ‌شده [به حزب کمونیست] در شبکه‌های مجازی، و مبلغ عظیم پولی که شرکت‌های بزرگ در این انتخابات خرج می‌کنند، همگی از ویژگی‌های برجستهٔ کارزاری است که این روزها در پرتغال برای افزایش آرای راست‌گرایان و کاهش آرای حزب کمونیست در انتخابات ۶ اکتبر در جریان است. قدرت‌های اقتصادی کشور، در درجهٔ اوّل به خاطر کاری که حزب کمونیست، حزب طبقهٔ کارگر پرتغال، در آن کشور کرده است، می‌دانند که حمایت از حزب سوسیال دموکرات، حزب اصلی راست‌گرای پرتغال، کاهش یافته است. در نتیجه، بخش بزرگی از شرکت‌های بزرگ و قدرت‌های اقتصادی خصوصی پرتغال اکنون به حمایت از حزب سوسیالیست روی آورده‌اند که همیشه حزب سوسیال دموکرات واقعی بوده است، ولی در سال‌های اخیر به طور روزافزونی به راست گرایش پیدا کرده است. روشن است که حزب کمونیست پرتغال نگران تبلیغاتی است که علیه آن می‌شود، و نگران آن است که نتیجهٔ انتخابات چه خواهد بود. رفیق دو سوزا در دیداری که در روز یکشنبه با میهمانان خارجی در جشنوارهٔ آوانته داشت تأکید کرد که "این انتخابات مثل بقیهٔ انتخابات نیست" و هشدار داد که "هدف سرمایه، خصوصی کردن همه‌چیز، زدن ضربه‌های شدیدتر به تأمین اجتماعی، و مقررات‌زدایی از همه‌چیز است. آنها از دست ما عصبانی‌اند که در چهار سال گذشته مانعی در راه رسیدن آنها به این هدف‌هایشان بوده‌ایم، و پاسخ ما باید تحکیم و تقویت حزب کمونیست پرتغال باشد." او در ادامه افزود: "در آستانهٔ برگزاری این جشنواره، ما توانستیم هزار عضو جدید برای حزب بگیریم."

جالب این است که موفقیت حزب کمونیست پرتغال در انتخابات چهار سال پیش (۲۰۱۵) و دستاوردهای مهم حزب در چهار سال گذشته به سود کارگران و زحمتکشان اکنون موجب دشواری‌هایی برای حزب شده است! برای نمونه، حزب سوسیالیست حالا دارد از حمایتش از اقدام‌های مثبتی که حزب کمونیست پرتغال چهار سال پیش آن را وادار به پذیرش و پشتیبانی از آنها کرد- برخلاف خواست و اعتقاد حزب سوسیالیست- استفاده می‌کند و این طور نشان می‌دهد که بنابراین حالا، بهترین چیز برای کارگران و زحمتکشان این است که این حزب (یعنی حزب سوسیالیست) اکثریت قطعی را در انتخابات پارلمانی پیشِ رو به دست آورد.

اگر نتیجهٔ انتخابات اخیر شهرداری‌ها را ملاک و معیار بگیریم، می‌بینیم که این تاکتیک تبلیغاتی حزب سوسیالیست در عمل ممکن است نتیجهٔ دلخواه را برای این حزب در کسب اکثریت آرا داشته باشد. پیش از انتخابات اخیر شهرداری‌ها، کنترل ۳۴ شهرداری مهم کشور در دست حزب کمونیست پرتغال بود. در آن انتخابات، حزب کمونیست در ۱۰ شهرداری قدرت خود را از دست داد و اکنون در ۲۴ شهرداری قدرت را در دست دارد. آلبانو نونِس، عضو کمیسیون نظارت مرکزی حزب کمونیست پرتغال در مصاحبه‌اش با پیپلز وُرلد گفت: "بعضی‌ها می‌گویند که ما باید از کاری که کردیم و با دیگر نیروهای سیاسی وارد چنان توافقی شدیم، ابراز پشیمانی کنیم. ولی ما پشیمان نیستیم. ما حزب طبقهٔ کارگر هستیم و هرآنچه نیاز و خواست کارگران و زحمتکشان باشد، برای ما مهم‌تر از کامیابی‌های انتخاباتی مقطعی حزب است. بله، انتخابات مهم است، ولی برای ما، نیازها و خواست‌های کارگران و زحمتکشان همیشه اولویت دارد."

برگرفته از "پیپلز وُرلد" (جهان مردم) نشریهٔ اینترنتی حزب کمونیست آمریکا

 منبع: «نامۀ مردم»، شمارۀ ۱۰۸۷، دوشنبه ۸ مهر - میزان ماه ۱۳۹۸