بازی خطرناک دونالد ترامپ با آتش در خاورمیانه
بازی خطرناک دونالد ترامپ با آتش در خاورمیانه
جبههٔ دموکراتیک صلح و برابری (هَداش) و حزب کمونیست
اسرائیل توافق نامهٔ عادی سازی روابط امارات متحد عربی و اسرائیل به میانجیگری
آمریکا را محکوم کردند.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از همان اوّلین لحظه های
قدم نهادن در کاخ سفید نشان داد که درکی از پیچیدگی های سیاست در خاورمیانه
ندارد. برخی از مشاوران دست راستی او با دادن پیشنهاد های خطرناک و ماجراجویانه
بارها او را در مسیری خطر ناک قرار دادند، مسیری که در بیش از سه دههٔ اخیر همهٔ
کوشش های دیپلماتیک متوجه حذر کردن از آنها بوده است.
تصادفی نبود که اوّلین سفر رسمی او به خاورمیانه در خرداد
۱۳۹۶، به عربستان سعودی و سپس به اسرائیل بود. امضای قرارداد ۴۰۰ میلیارد
دلاری فروش تسلیحات و خدمات نظامی به عربستان سعودی، تشکیل به اصطلاح ”ناتو“ی
اسلامی یا عربی در کنفرانسی در جدّه با حضور سران دولت های ارتجاعی از مصر و اردن
گرفته تا بحرین و عمان، از اوّلین تصمیم گیری های او در ارتباط با خاورمیانه
بود.
ترامپ در زمان ورود به فرودگاه تل‌آویو، در حالی که
نتانیاهو نخست وزیر رژیم ارتجاعی و نژادپرست اسرائیل را در کنار خود داشت، آرزو
کرد که به زودی با عادی شدن روابط اسرائیل با عربستان سعودی و دیگر کشورهای ”دوست
“عربی، امکان پرواز مستقیم از آن کشورها به اسرائیل فراهم شود. او داماد خود جَرِد
کوشنِر را که صهیونیست افراطی راست گرایی است، مسئول اصلی ترین سیاست های دولت
خود در ارتباط با عربستان سعودی و اسرائیل کرد.
ترامپ در تمام دورهٔ نزدیک به ۴ سال ریاست جمهوری خود،
عملاً در راستای سیاست ”اوّل آمریکا“ ی خود، با حمایت از طرح هایی که در اساس
قطعنامه های تاریخی سازمان ملل متحد و شورای امنیت در ارتباط با راه‌حل ”ایجاد
کشور مستقل فلسطین در همسایگی اسرائیل “در چارچوب این قطعنامه ها را نادیده می گیرند،
قدم به قدم شرایط سیاسی در خاورمیانه را وخیم تر و خطرناک تر کرده است.
اکنون در شرایطی که انزوای دیپلماتیک آمریکا در مناسبات با
کشورهای اروپایی و شمار زیادی از بازیگران سیاست بین‌المللی- به لطف سیاست های
متناقض دولت ترامپ- از هر مقطع دیگری در تاریخ معاصر شدید تر شده است. رئیس‌جمهور
آمریکا سعی دارد با تردستی یک حقه باز حرفه‌یی، امکان باقی ماندنش در کاخ سفید
برای یک دورهٔ دیگر را به وجود بیاورد. او می داند که تصمیم های غلط و غیر کارشناسانهٔ
او در مقابله با کووید-۱۹ و همچنین در ایجاد ثبات و رشد معقول در اقتصاد آن کشور،
بخش های وسیعی از رأی دهندگان آمریکایی را از او گریزان کرده است. به همین
دلیل او سعی دارد که در انتخابات پیشِ رو، حمایت مسیحیان دست راستی و لابی
یهودیان راست و صهیونیست را جلب کند. دونالد ترامپ با بازگشت به گفته های خود در
سال ۱۳۹۶ و اعلام حیرت آور برقراری پیوند و رابطه بین ارتجاعی ترین نیروی سیاسی
اسرائیل و شیخ نشین مرتجع امارات متحد عربی، سعی دارد در اقدامی به شدت تحریک آمیز
ثابت کند که هنوز برگی برنده در بازی قدرت دارد. او می خواهد به هر قیمتی شده
ثابت کند که در خاورمیانه اوست که حرف اوّل را می زند، حتّی اگر این امر به جنگ و
تشدید نظامیگری بینجامد و رشته های بافته شده توسط جامعهٔ کشورهای عربی در ارتباط
با راه‌حل های معقول تر برای مسئلهٔ فلسطین را پنبه کند.
اقدام روز پنج شنبهٔ ترامپ در اعلام عادی شدن روابط
اسرائیل و امارات متحد عربی برای اثبات ادعای خود مبنی بر اینکه کلید حل همیشگی
مسئلهٔ فلسطین در دست های اوست، از سوی همهٔ نیروهای طرفدار صلح در منطقهٔ
خاورمیانه و در جهان، و شهروندان کشورهای عربی محکوم شده است.
حزب تودهٔ ایران تنها راه حل مسئلهٔ فلسطین و ایجاد زمینه
های استقرار صلح واقعی در منطقهٔ خاورمیانه را دخالت نکردن کشورهای امپریالیستی در
مسائل منطقه و احترام گذاشتن همهٔ نیروها به قطعنامه های سازمان ملل متحد و توافق
نامه‌های جهانی در راستای جامهٔ عمل پوشاندن به آنها می‌داند. ما از مبارزهٔ خلق
فلسطین برای ایجاد کشور مستقل خود در همسایگی اسرائیل در محدودهٔ مرزهای قبل از
ژوئن ۱۹۶۷ و به پایتختی اورشلیم شرقی حمایت می کنیم.
کمونیست ها و ترقی خواهان اسرائیل در جبههٔ دموکراتیک صلح
و برابری ”هَداش “ توافق نامهٔ عادی شدن روابط بین اسرائیل و امارات متحد عربی به
میانجیگری آمریکا را تقبیح کردند. متن بیانیهٔ مشترک آنها به این قرار است:
اسرائیل و امارات متحد عربی روز پنج شنبه ۲۳ مرداد/۱۳ اگست
به توافق رسیدند تا روابط بین دو کشور عادی شود، معامله‌ای که توسط فلسطینی ها
محکوم شد و آن را "خنجر خائنانه‌ای از پشت" نامیدند. بر اساس این توافق نامه،
که به وساطت دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا تنظیم شده است، اسرائیل اعلام کرده
است كه با تعلیق روند الحاق بخش هایی از کرانهٔ باختری [رود اردن] فلسطین اشغالی
موافقت كرده است. با این حال، فقط چند ساعت پس از اعلام رسمی کاخ سفید در مورد این
توافق نامه، نخست وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو گفت که وی "همچنان به
الحاق بخش‌هایی از کرانهٔ باختری متعهد است."
در بیانیه ای مشترک اعلام شد که پس از تماس تلفنی روز پنج شنبه
بین ترامپ، نتانیاهو، و محمد بن زاید، توافق نامه‌ای مبنی بر"عادی سازی
کامل روابط بین اسرائیل و امارات متحد عربی" به تصویب رسیده است. محمد بن زاید،
ولیعهد ابوظبی، در ادامه در شبکهٔ مجازی توییتر نوشت که: "طی تماس با رئیس جمهور
ترامپ و نخست وزیر نتانیاهو، توافقی به منظور توقف الحاق سرزمین های فلسطین به
اسرائیل حاصل شد."
امارات با امضای رسمی این توافق نامه، اوّلین کشور عربی در
خلیج فارس و سوّمین کشور عربی پس ازمصر واردن خواهد بود که با اسرائیل رابطهٔ فعال
دیپلماتیک دارد.
نمایندگان اسرائیل و امارات متحد عربی در هفته های آینده
برای امضای توافق نامه های دوجانبه در زمینه های سرمایه گذاری، گردشگری، پرواز
های مستقیم، امنیت، ارتباطات راه دور
الکترونیکی و موضوع های دیگر دیدار خواهند داشت. این دو کشور همچنین در شُرُف
تبادل سفیر و تشکیل سفارتخانه‌اند.
نتانیاهوی راست‌گرای افراطی، روز پنج شنبه ۲۳ مرداد/۱۳ اگست
را "روزی تاریخی" توصیف کرد و در سخنرانی تلویزیونی‌اش گفت:
"کشورهای عربی و مسلمان بیشتری به این حلقهٔ صلح خواهند پیوست."
نتانیاهو در کنفرانس مطبوعاتی از فرمول "صلح برای صلح" [در مقابل فرمول
مطرح فلسطینی ها مبنی بر زمین در برابر صلح] دفاع کرد.
نتانیاهو همچنین اظهار داشت که وی هنوز قصد دارد الحاق
سرزمین های فلسطین را به پیش ببرد. او گفت: "من دست از این طرح برنمی دارم
و به خاطر من است که این طرح روی میز مذاکره است. ترامپ حق حاکمیت را در برنامهٔ
صلح خود قرار داد، زیرا من چنین خواستم. ولی در وهلهٔ اول، من بارها گفته ام که
ما فقط با هماهنگی با آمریکا حق حاکمیت را اجرا خواهیم کرد. بدون حمایت آمریکا، در
بهترین حالت بی ارزش، و در بدترین حالت، به روابط آسیب بسیار خواهد زد." از
طرف دیگر، محمد بن زاید در توییتی که ارسال کرد این موضوع را به گونه‌ای عنوان
کرد که گویی این اوست که امتیازهایی از اسرائیل گرفته است. وی بر تعلیق برنامه‌های
تحقق حق حاکمیت [فلسطین] در ازای عادی سازی روابط [با اسرائیل] تأکید کرد.
رهبر ائتلاف پارلمانی مشترک [حزب‌های با اکثریت عرب]، ایمن
عودة (نیز رهبر هَداش) توییت كرد كه: "توافق ها بین سیاستمداران انجام می گیرد،
ولی صلح بین ملّت ها برقرار می‌شود." وی گفت: "تا زمانی که اسرائیل به
کنترل میلیون ها فلسطینی در سرزمین های اشغالی ادامه می دهد، توهّم صلح همچنان
در محوطهٔ چمن در خارج جشن گرفته می‌شود، در حالی که واقعیت در اینجا، در اسرائیل،
هنوز نیاز به اصلاح دارد." اشارهٔ او به امضای پیش بینی شده توافق نامهٔ
اسرائیل و امارات متحد عربی در محوطهٔ چمن جلوی کاخ سفید، مشابه رویداد سال ۱۹۹۳
در واشنگتن برای رسمیت دادن به اوّلین توافق نامه اسلو بود.
طبق اطلاعیهٔ هَداش و حزب کمونیست اسرائیل، "نتانیاهو
و اسرائیل در واقع هرگز قصد الحاق نداشتند، ولی امارات متحد عربی برای اینکه
نتانیاهو این طرح را کنار بگذارد، موافقت کرد که روابط پنهانی شان را آشکار کند.
چیزی تغییر نخواهد کرد و کسانی که فکر می کنند فلسطینی ها حذف خواهند شد، در
اشتباه اند. امارات متحد عربی یا هر طرف دیگری حق ندارد از جانب مردم فلسطین صحبت
کند. فلسطینی ها همچنین این اجازه را به کسی نمی دهند که در امور فلسطین و در
مورد حقوق قانونی آنها در وطن خود مداخله کند. فقط با تأسیس کشور مستقل و مقتدر
فلسطین بر اساس مرز های سال ۱۹۶۷، با اورشلیم شرقی به عنوان پایتخت، و با حل
مسئلهٔ پناهندگان، صلح ایجاد خواهد شد."
هَداش و حزب کمونیست اسرائیل مجدداً با تلاش
های دولت راستِ افراطی اسرائیل برای الحاق بخش بزرگی از کرانهٔ باختری اشغالی و
با هرگونه اقدام یک جانبه که باعث تضعیف چشم‌انداز صلح شود، مخالفت کردند.
حنان عشراوی، یکی از مقام های ارشد دولت خودگردان فلسطین،
گفت که اسرائیل در ازای اشغال [فلسطین] پاداش گرفته است. وی در توییتی نوشت:
"معامله و عادی شدن مخفیانه و پشت پردهٔ روابط امارات متحد عربی با اسرائیل
اکنون در معرض دید همه قرار گرفته است. لطفاً منّت بر سر ما نگذارید. ما برگ انجیر
کسی نیستیم! باشد که شما هرگز عذاب سرقت کشور خود را تجربه نکنید. باشد که هرگز
درد زندگی در اسارت و تحت اشغال را حس نکنید. باشد که هرگز شاهد تخریب منزل خود یا
کشتار عزیزانتان نباشید."
عونی المَشنی، یکی از مقام ها و از فعالان جنبش الفتح
محمود عباس، رئیس‌جمهور فلسطین خود گردان، مستقر در شهر بیت لحم در کرانهٔ باختری،
به نشریهٔ ”میدل ایست آی“ گفت که صلح در منطقه فقط با رسیدگی به مشکلاتی که
فلسطینی ها با آنها روبرو هستند می تواند حاصل شود. وی گفت: "توافق‌هایی که
اسرائیل در تلاش است تا با کشورهای مسلمان و عربی به سرانجام برساند، راهی برای
دور زدن مسئلهٔ فلسطین است. هر گونه برنامهٔ صلح با هر کشور عربی توهّمی بیش نیست و
مشکل اصلی بین اسرائیل و فلسطین را حل نمی کند."
المَشنی خاطر نشان کرد که برنامهٔ الحاق سرزمین های فلسطین
توسط اسرائیل، مدت ها پیش از اعلام خبر پنج شنبه، از طرف مردم فلسطین و جامعهٔ
جهانی مردود شناخته شده بود. وی گفت که پیوند زدن طرح الحاق سرزمین ها به توافق نامهٔ
امارات متحد عربی با اسرائیل، "تلاشی برای تبلیغ این توافق به عنوان یک
دستاورد است، که این طور نیست."
در واقع، توافق نامهٔ روز پنجشنبه، که هیچ نیروی فلسطینی
در آن نقشی نداشت، ”طرح صلح عربی “ را در عمل از بین می برد؛ طرحی مربوط به سال
۲۰۰۲ که در سال ۲۰۱۷ توسط اتحادیهٔ عرب تأیید شد و در ازای بازگشت اسرائیل به
مرزهای پیش از ژوئن ۱۹۶۷ و حل مسئلهٔ پناهندگان فلسطینی، خواهان به رسمیت شناختن
گستردهٔ اسرائیل شد.
«نامهٔ مردم»،
شمارۀ ۲۷ مرداد (اسد) ماه ۱۳۹۹