قزاقستان درانتظارتوفان
قزاقستان درانتظارتوفان
بنیاد استراتژیک
ولادیمیر پروخواتیلف
ترجمه - کیوان خسروی
تا پایان
سال 2020 قزاقستان ممکن است با افزایش شدید ناآرامی ها به دلایل سیاسی و اجتماعی
روبرو شود. اوضاع جمهوری با دخالت نیرو های خارجی و فقر وخیم تر می شود. آمارهای
رسمی بطور سیستماتیک سطح فقر در قزاقستان را کمتر از حد لازم در نظر می گیرند. در
سال گذشته اگر به این آمار باور کنیم فقط چهار و نیم درصد از قزاقستانی‌ها زیر خط
فقر بودند، اما محاسبات انجام شده بانک جهانی در سال 2015 نشان دادند که فقر در
قزاقستان باید 26 درصد در نظر گرفته شود، یعنی بیش از یک چهارم جمعیت کشور و این
انفجارآمیز است.
در این
بین اگر قزاقستان را با چهار جمهوری همسایه آسیای میانه مقایسه کنیم، آنگاه
طبق ارزیابی های بانک جهانی قزاقستان پایین ترین سطح فقر را دارد [در جمهوری های
دیگر این وضعیت بدتر است]. از نظر استانی در قزاقستان بیشترین میزان فقر در استان
«ژامبیل» است و پس از آن منطقه «قیزیل اُردا» و سپس استان قزاقستان غربی قرار
دارد.
بزرگترین
شرکت خدماتی و سرویس دهنده در جهان، شرکت «کی پی ام جی» [سرویس های این شرکت
دربرگیرنده مشاوره، مشاوره مالی، مالیات و حسابرسی است. مترجم] پیش بینی می کند که
کاهش تولید ناخالص داخلی قزاقستان در سال 2020، شامل دو و نیم درصد در مقابل رشد
چهارونیم درصدی در سال 2019 خواهد بود. این یک تغییر جدی در جهت بدتر شدن اوضاع
اقتصادی جمهوری است. بانک جهانی در ماه آوریل سال جاری هنگامیکه بحران ویروس کرونا
در سراسر جهان آغاز شد، گزارشی شبیه یک سند بخشنامه‌ای و یا دستورالعمل با عنوانی
مرموز: کووید 19 برنامه واکنش و آمادگی استراتژیک و بیست و پنج پروژه پیشنهادی در
فاز نخست، منتشر کرد. این«25 پروژه فاز نخست» چیست و چه تعداد از چنین «فازهای»
ویروس کرونا را بانک جهانی برنامه ریزی کرده است و چه ارتباطی با ویروس دارد، فعلا
بدون بررسی و ملاحظه می گذاریم. ما در مورد قزاقستان صحبت می کنیم. بانک جهانی می
گوید:
«
پیامدهای اقتصادی کووید 19 برای اقتصاد دو دهه اخیر قزاقستان بسیار عظیم بودند ...
و شوک شدیدی را بر اقتصاد و در نتیجه، اقدامات انزوایی وارد آورد». به سخن
دیگر لازم است، آنهم فوراً برای رویدادهای بزرگ و جدی آماده شد.
«آیدار
آلیبایف» اقتصاد دان قزاقستانی می گوید: قرنطینه برقرار شده در جمهوری 50- 60 درصد
مشاغل کوچک و متوسط را از بین برده و درآمد بودجه را به 30 - 40 درصد کاهش داده
است. در این اوضاع «آلکساندر سوبیانین» تحلیلگر نظامی روسیه در مصاحبه ای با
«اف.س. کا» [شرکت برق روسی است، یا شرکت انرژی روسی است که فعالیت اصلی آن انتقال
برق از طریق شبکه الکتریکی یکپارچه ملی است. مترجم] به احتمال زیاد تلاش
برای بی ثبات سازی قزاقستان در پایان ماه نوامبر و آغاز دسامبر اشاره کرد. به گفته
وی، بودجه این انفجار قریب الوقوع را آمریکایی ها تامین می کنند، و نیروهای ویژه
انگلیس به «اجرای صحنه در محل» مانند قیرقیزستان، خواهند پرداخت.
نفوذ
لندن در قزاقستان بسیار محسوس و چشمگیراست. همه سه استراتژی«ملی» قزاقستان را
کارشناسان انگلیسی تدارک دیده اند. آنطور که نوشتیم انگلیس مرکز مالی بین المللی
«آستانا» را ایجاد کرده و کنترل می کند. نقش اصلی و بنیادی در شورای سرمایه گذاران
خارجی جمهوری را شرکتهای انگلیسی ایفا می کنند. «تونی بلر» نخست وزیر اسبق انگلیس
چندین سال مشاور اقتصادی رئیس جمهور «نظربایف» بود. شخصیت کلیدی در زمینه خط مشی
برقراری منافع انگلیس در قزاقستان، «قایرات کلیمبتوف»،رئیس پیشین دستگاه رهبری
ریاست جمهوری و رئیس پیشین بانک ملی، مدیر کنونی مرکز مالی بین المللی «آستانا»
است.
چهاردهم
سپتامبر سال 2020 با حکم رئیس جمهور «توکایف» وی همچنین به مقام رئیس آژانس برنامه
ریزی استراتژیک و اصلاحات جمهوری قزاقستان منصوب شد.
پس از
سال 1991 سرمایه گذاری انگلیس در قزاقستان از 25 میلیارد دلار تجاوز کرد. بیش از
هشتصد شرکت با مشارکت انگلیس در جمهوری فعالیت می کنند، از جمله آنها «شل»، «ریو
تینتو»، « کی پی ام جی»، « بی ای ئی سیستم» [شرکت صنایع دفاعی و هوافضایی
بریتانیایی است.مترجم] هستند. به این مسئله اضافه کنید که طی 30 سال گذشته
آمریکا 53 میلیارد دلار در قزاقستان سرمایه گذاری کرده است. فقط در شرکت
«تنگیزشورون» [ شرکت نفت و گاز قزاقستانی است که در سال 1993 با مشارکت شرکتهای
«شورون» و «کزمونای گس» با هدف استخراج نفت از میدان تنگیز و ... راه اندازی شد.
مترجم] که مشغول استخراج و بهره برداری از معادن «تنگیز» است، 7/36
میلیارد دلار سرمایه گذاری شده است.
«ویلیام
مورز» سفیر آمریکا در قزاقستان در مصاحبه اخیر خود با «رادیو آزاتیق» (رادیو آزادی
به زبان قزاقی) گفت که بر دولت رئیس جمهور «توکایف» فشار می آورد بر ضرورت اصلاحات
واقعی در زمینه حمایت از «حقوق بشر»، بویژه آزاد سازی قانون برگزاری تجمعات
پافشاری می کند. این سفیر گفت که «اگر این قانون بازنگری شود، فکر می کنم وضعیت
حقوق بشر در کشور بهبود یابد».
«موزر»
چندین سال است که در جمهوری های پس از شوروی فعالیت می کند. وی از سال 2011 تا
2015 سفیر آمریکا در مولداوی بود. در سال 2014 وی خود را مخالف ورود مولداوی به
اتحادیه اقتصادی اوروآسیا با روسیه، بلاروس و قزاقستان اعلام کرد. در همین حال
«دانیار آشیمبایف» سیاست شناس غرب گرا ضمن اشاره به «پوپولیسم اجتماعی» (حمایت
دولتی ازاقشار مردم فقیر، چنین نامیده می شود) «توسط بخش قابل توجهی از جامعه
بخوبی درک نمی شود» خواستار «خلاص شدن از شر نفرت انگیزترین افراد در ساختار قوه
مجریه» می شود.
طبق داده
های «آلکساندر سوبیانین» در آینده نزدیک (نوامبر- دسامبر...) می تواند خشونت و
سرکوبی سازمان یافته ای از «دونگان»ها و «اویغور» های قزاقستان بوجود بیاید که
بلافاصله باعث بحران سیاسی گسترده خواهد شد. اعتقاد بر این است که رئیس جمهور
«توکایف» آدم سستی در اوضاع بحرانی است، از این رو جایی که می تواند برای سرکوب
شورشها اقداماتی انجام دهد، نه «آق اُردا» (کاخ ریاست جمهوری و محل کار رئیس جمهور
قزاقستان) بلکه « کتابخانه» (مرکز نظربایف که بعنوان مقر«الباسی» [رهبر ملت] عمل
می کند)، باشد.
«اکو
قزاقستان »[خود را رسانه ای مستقل می نامد که توسط جمعی از افراد همفکر ایجاد شده
است. مترجم] می نویسد که در همین حال در جمهوری قزاقستان به ثبت بلا مانع
سازمانهای غیر دولتی طرفدار آمریکا ادامه می دهند؛ برخی از آنها برای نمونه
«رسپوبلیکا» مدعی نقش احزاب هستند و برخی دیگر تلاش می کنند گروه های معترض مانند
«اُیان قزاقستان» را پیرامون خود متحد کنند.
«آلیس
ولز» مقام بلند پایه وزارت امور خارجه آمریکا از ثبت نام سازمان غیر دولتی
«آتاژورت اریکتیلری» که طرفدار حمایت از قزاق های اتنیکی که ساکن منطقه خود مختار
«سین کیانگ» اویغور چین هستند، تعریف و تمجید می کند.
یکی از
مطالبات چنین سازمان های غیر دولتی ممنوعیت ساخت نیروگاه هسته ای و کنار گذاشتن
فناوری های روسی در قزاقستان است. سیمای «اُیان قزاقستان» را از سخنرانی های
اخیرا ارائه شده آن می توان مشاهده کرد: از پنج سخنران، چهار نفر آنها در برنامه
های بنیاد «سوروس» و سایر مراکز غربی فعال هستند. پنجمین آن « دیماش آلژانوف» -
هماهنگ کننده پیشین برنامه انستیتوی ملی دمکراتیک آمریکا (ان. دی. ای) و شرکت
کننده در هیئت ناظر سازمان امنیت و همکاری اروپا در اوکرایین در سال 2014 است. پس
از اینکه ویروس کرونا «ضربه» سختی به موقعیت اقتصادی این کشور وارد کرد چه چیزی می
تواند در انتظار قزاقستان باشد، ابعاد فقر در حال گسترش است و آنگلوساکسن ها که بر
نهاد های جمهوری سوار شده اند، آیا آماده می شوند که کاملا ارباب این جمهوری
بشوند؟
منبع: راه توده