«قضیه سرمایه داری است، بی شعور»
«قضیه سرمایه داری است، بی شعور»
2020 ـ 12 ـ
08
اما
واقعیت های سرسخت نشان می دهند
که «ترامپیسم» چیزی نیست مگر محصول تجزیه سرمایه داری
و تولید عمقی خودکامگی و فاشیسم، که امروز از فن آوری
برای تحریک افراد، از جمله طبقه کارگر- که زمانی از خرده نانی بهره مند
بود که رؤسایشان از باقی جهان می دزیدند- استفاده می کند؛
از مهاجرینی که پس از رسیدن به «رؤیای آمریکایی» قادرند با تحقیر زندگی کنند تا آن را بر
سر هم میهنان خود تخلیه نمایند، و مانند برخی از آن ها به
نفرت از زادگاه خود برسند؛ کسانی که جامعه مصرفی چنان آن ها را
تحمیق کرده که گرمایش جهانی، تغییرات اقلیمی و کل علم را زیر سؤال می برند،
و حتا یک بیماری کشنده را «آنفلوآنزای ساده» تلقی می کنند.
نویسنده: خورخه کاسالز لانو
منبع: تارنگاشت عدالت
در
کارزار انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در سال ۱۹۹۲، یکی از دستیاران بیل کلینتون برای جلب توجه رأی دهندگان
به مشکلات اقتصادی موجود، از عبارت «قضیه اقتصاد است، بی شعور» استفاده کرد.
متعاقباً، این عبارت به شعار انتخاباتی بیل کلینتون مبدل شد. همانطور که در متن
زیر آمده است، نویسنده آن عبارت را با تغییر برای عنوان تحلیل خود برگزیده است.
گرچه
نتایج نهایی نمایش رسانهای موسوم به انتخابات در ایالات متحده، که در آن دو حزب
«به طور دمکراتیک» بر سر این رقابت می کنند که در چهار سال آینده کدام جناحِ
دستگاه بر آن کشور حکومت خواهد کرد و برای ادامه حکومت بر جهان فشار خواهد آورد
هنوز روشن نیست، اما به موقع است که درک کنیم وضعیت چگونه به جایی رسید که کشوری
که تا همین اواخر بسیار قدرتمند، «استثناء گرا»، سرمشق یک سنت قانونی و دمکراتیک
بود، و نتیجتاً بسیاری در جهان (اکثراً بدون دلیل) از آن الهام می گرفتند؛
کشوری که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی قادر شد، همراه با دولت های
وابسته‌اش، خود را بر جهان تک قطبی تحمیل کند، امروز به چیزی که همیشه آن را
تحقیر می کرد - حتا زمانی که ارتقاء دهندۀ اصلی آن بود - به یک
«جمهوری موز» (banana
republic) مبدل
شود؛ به چیزی که با این انتخابات قطعاً هاله دمکراتیک و حتا توانایی خود را برای
رهبری افسانه‌ای که آفریده خود او است- «جهان آزاد»، غرب - از دست
داد.
تأمل
در این مورد که آیا ترامپ و «ترامپیسم» برای آن چه که در سال های اخیر در ایالات
متحده اتقاق افتاده مسؤول است، ضروری است؛ آیا این ادامه پوپولیسم های راست در
جهان، و با آن ها امپراتوری بیگانه هراسی، نژادپرستی، طرد، تحقیر و نفرت از
دیگران، و حتا از کسانی است که متفاوت می اندیشند؛ یا بالعکس، این پی آمد نظامی
است که خود خواهی را می ستاید، آن را برتر و تنها مروج اقتصاد و ترقی می داند،
و آن را تقدیس می کند، تا جایی که فرد را بدون آن که تصور کند مسؤول روابطی نشان
می دهد که خود فقط یک آفریده آن است، گرچه خود را بالاتر از آن می داند.
برای
درک آن چه که در «انتخابات» در ایالات متحده اتفاق افتاد، محیط و پی آمد های آن
برای این جهان، عبارتی که با تغییر به عنوان تیتر انتخاب شده است، و در یک کار زار
انتخاباتی در ایالات متحده در پایان قرن گذشته به کار گرفته شد، ما را تشویق می کند
مضمون آن چه اتفاق افتاد، آن چه مهم است، آن چه لحظه و زمان را مشخص می کند،
درک کنیم...
تاریخ
سرمایه داری از یک سلسله بحران ها تشکیل می شود که در آن حمایت گرایی و
لیبرالیسم، لیبرالیسم و نظارت، لیبرالیسم و کینزگرایی، و حتا نولیبرالیسم و
نوکینزگرایی … و فاشیسم جای یکدیگر را می گیرند. به علاوه، نزدیک ترین پیشینۀ
دوران پر هرج و مرجی که در آن زندگی می کنیم، چیزی بود که بحران «ببرهای آسیا» نام گرفت و با شناور شدن پول تایلند- «بات»- آغاز شد
و به باقی جهان سرایت کرد (یک پیشینه کمی قدیمی تر آن هیتلر است). در آن زمان،
در آستانۀ قرن بیست و‌یکم، جهان در لبۀ بحرانی شبیه ۱۹۲۹ قرار گرفت، که می توانیم آن را در این عناصر خلاصه
کنیم:
-1 رشد عظیم ثروت، همراه با به حاشیه رانده شدن لایه های
هر چه بزرگ تر جمعیت، از جمله بخشی از طبقه کارگر که در کشورهای «ثروتمند» زندگی
می کرد.
-2مبالغ خارق‌العاده پول در گردش، گرچه متمرکز در دست
تعداد هر چه کم تری از مالکان بزرگ؛
-3 حرکت های بزرگ سرمایه، بدون کشور، بدون پرچم، و حتا
بدون مشخص بودن مالک، در جست وجوی سود های سوداگرانه، آزاد، بدون هیچ گونه کنترل؛
-4تسریع روند تمرکز سرمایه، در یک مقیاس جهانی، با ظهور
ادغام های عظیم - ادغام و تصاحب در میان بزرگ ترین شرکت های جهان- با قدرتی بیش
تر از بسیاری از دولت های ملی، حتا بیش تر از کل مناطق و قاره ها؛
-5اولویت به سرمایه گذاری در سرمایه سودا گرانه،
به مثابۀ سرآغاز آن چه که به «مالی سازی» اقتصاد معروف شد؛
6 ـ حداقل
مصرف کم، حداکثر مصرف زیاد؛
7 ـ آلودگی،
گرمایش جهانی، تسریع نابودی محیط زیست، فاجعه زیست بومی در حال وقوع.
انطباق
پذیری سرمایه داری وهمگونی آن با محیط اطراف موجب تکامل و انطباق آن با شرایط
شد، آن را در سطح اقتصاد خرد حتا کار آمد تر، و در سطح اقتصاد کلان کم کارآمد، و نتیجتاً،
هر چه بیش تر انحصاری کرد. نتیجه:
تشدید تضادها و بحران ۲۰۰۸-۲۰۰۷.
رونقی
که در ژوئن ۲۰۰۹ (پیش از شروع دولت ترامپ) آغاز شد، به گفته «ادارۀ ملی
پژوهش اقتصادی ایالات متحده» طولانی ترین رونق از زمان شروع آن بود و رکورد ۱۲۰ ماه پیش از آن را شکست، اما فقط با کم ترین انباشت
رشد در دوره، با کاهش چشم گیر در تولید صنعتی، با پی آمد
افزایش بیکاری و کاهش دستمزد های واقعی، و با افزایش چشم گیر بدهی خارجی. همه این
ها- مهم نیست ترامپ چقدر دربارۀ «موفقیت ها»ی خود (حتا پیش از آغاز ریاست جمهوری
خود)، یا شکست الگویی (که او قادر به درک آن نبود) لاف بزند- رییس جمهور شدن او
را ممکن کرد.
همه
ویژگی هایی که قبلاً به آن ها اشاره کردیم، در دوره‌ای که از ۲۰۰۹ آغاز شد مطلقاً بد تر، و برای بشریت سنگین تر و
برای سرمایه داری خطرناک تر شدند. از این رو، همایش معروف داووس، مجله فورتون،
وحتا نیویورک تایمز پایان سیکل و مرگ نولیبرالیسم را اعلام کردند. بنابراین،
بحرانی که در اوايل ۲۰۲۰ فوران
کرد، با همه گیری ویروس کرونا - فقط در نتیجه ونه به علت آن، تشدید شد.
امروز
«انتخابات» در جایی است که انتظار می رفت در «روز بعد» باشد. وضعیت برای بسیاری،
از چپ و راست، محافظه کار و مترقی، دانشگاهی و روزنامه نگار، سمپات سرمایه داری،
سوسیالیسم و حتا کمونیسم قابل پیش بینی بود؛ گرچه برای بخش بزرگی از تحلیل ها
مشکل هنوز فقط یک پی آمد اشتباه «استثناء گرایی»، نخبه گرایی و حتا منسوخی خود
نظام انتخاباتی، دیکتاتوری دو حزبی، فساد نظام، و خود مرکز‌بینی است…
اما
واقعیت های سرسخت نشان می دهند که «ترامپیسم» چیزی نیست مگر محصول تجزیه سرمایه داری
و تولید عمقی خودکامگی و فاشیسم، که امروز از فن آوری برای تحریک افراد، از جمله
طبقه کارگر- که زمانی از خرده نانی بهره مند بود که رؤسایشان از باقی جهان می دزیدند-
استفاده می کند؛ از مهاجرینی که پس از رسیدن به «رؤیای آمریکایی» قادرند با تحقیر
زندگی کنند تا آن را بر سر هم میهنان خود تخلیه نمایند، و مانند برخی از آن ها
به نفرت از زادگاه خود برسند؛ کسانی که جامعه مصرفی چنان آن ها را تحمیق کرده که
گرمایش جهانی، تغییرات اقلیمی و کل علم را زیر سؤال می برند، و حتا یک بیماری
کشنده را «آنفلوآنزای ساده» تلقی می کنند.
همان
واقعیت ها که در بند بالا به آن اشاره کردیم نشان می دهند که بایدن و
«بایدنیسمو» نیز محصول تجزیه «اقتصاد بازار» است (ما از اصطلاح به خاطر ظرافت بیش تر
آن، وبا تشکر از ادواردو گالیانو استفاده می کنیم که با شوخ طبعی گفت: «… در
زمان های دیگر سرمایه داری نامیده می شد و اکنون نام هنری اقتصاد بازار را یدک
می کشد»)، زیرا دقیقاً قوانین و گرایشات آن بودند که به نولیبرالیسم، شکست آن
انجامیدند، و نزول ایالات متحده آمریکا را تسریع نمودند.
این همان حقایقی است که بشر را ترغیب می کند – همان طور
که رُزا لوکزامبورگ بیش از یک قرن پیش هشدار داد – بین سوسیالیسم یا بربریت انتخاب
کند.