اندرباب امیرتیمور

منم کشورکشا فاتح عالم

 جهان تنگ است اگرتوسن دوانم

زمشرق تابه مغرب تابه شمال

نتوان کس زد جلو درتاخت وتازم

مراشوری بسرجهانگیری است

که مردم داد لقب"صاحب قرانم"ا

بسا مردان شنید"پیمان"زتأریخ

چوتیمورکس ندید ناترس به عالم

                حسن پیمان

شمۀ ازخدمات وکارنامه های امیرتیموردرأئینۀ تأریخ

( 1332 ـ 1404 م )

          طرح مسأله:

        ـ  سخن نخست؛

        ـ  مقدمه ؛

        ـ شجرۀ امیرتیمور؛

        ـ  زندگی شخصی؛

        ـ  اوصاف وویژه گیهای امیرتیمور؛

        ـ  مختصر،فتوحات امیرتیمور؛

        ـ  روش تیموردرجنگها؛

        ـ  فتوحات درافغانستان؛

        ـ  خودمختاریهای سیاسی-اداری درافغانستان؛

        ـ  مختصرنبردها وجهانکشائی های امیرتیمور؛

        ـ  فتوحات تیموربطوراخص درهندوستان؛

        ـ  عزم سفربه چین وفوت امیرتیمور؛

        ـ  نظم اداره درعهد امیرتیمور؛

        ـ  سیستم مالیاتی امیرتیمور؛

        ـ   خدمات درساحۀ فرهنگ وادب_*

        ـ  برخی ابادیها دردورۀ فرمانروائی "مغولها"؛

         ـ نقش روحانیون؛

 ـ  تجارت وصنعت درعهد"مغول"

         ـ تجارت مواصلات وامنیت درعهدامیرتیمور؛

         ـ هنرمعماری وصنعت عهدامیرتیمور؛

         ـ  زراعت درعهد امیرتیمور؛

         ـ  سخن أخر؛

         ـ مآخذ ورویکردها.

          سخن نخست:  به گواهی تأریخ کشورپراشفتۀ افغانستان که بنابرموقعیت سیاسی-جغرافیائی- ثروت ومنابع سرشارطبیعی واهداف تجارتی وترانسپورتی بمثابۀ شاهراه عمده وپل ارتباطی ومواصلاتی بین شرق وغرب؛همیشه درمحراق توجه ودرمحوراهداف استراتیژیک اشغالگران واستعماریون ودولتهای پرقدرت وزورازمایان جهان ومرکزتاخت وتازهای انان بوده ودرمجموع بازیچۀ سیاسی ازاین قبیل دستها بوده است.زیرا: 

          اولآ:-  ان عده امرا وسلاطین وشاهان و زمامدارانیکه اکثرآ دست نشاندۀ این قدرتها بوده اند؛پیهم دراین تأریخ نوبتی ومیراثی رفت وامد نموده؛حکمرانیها کاروائیها وکارنامه های خوب وبد تأریخی؛مدنی،فرهنگی سیاسی ونظامی را ازخود بجا به میراث گذاشته اند؛وافزون بربیکفایتی وغیرشایستگی دچاربیماریهای سنتی-خرافی-قبیلوی باذهنیت کوروبسته توأم با اندیشه های تار"اتنیستی"گردیده وبه موجب ان یکی پی دیگری با بی ثباتی به انحتاط گرادیده زوال نموده اند وبویژه زمینۀ تجاوزات واشغالگریهارا نیزبه اجنبیها مساعد نموده امده اند.

           ثانیآ:-بویژه طی 350 سال اخیربعد ازفروپاشی اخرین سلالۀ امپراتوری "تورکها"این نقیصه ولکه درپس منظرتأریخ این کشورمشهود،شفاف واظهرمنشمس بوده است وافغانستان را درهمه عرصه های مدنی اقتصادی واجتماعی وسیاسی وفرهنگی وتولیدی به حالت عقب مانده نگهداشته امده اند.افغانستان وجاپان دریک روزدر1919م استقلال خودرا ازسلطۀ استعماری بریتانیای کبیربدست اوردند ؛اما جاپان به ابرقدرت جهان مبدل گردید وکشورما تا امروزبه یک سوزن جاپان محتاج باقیمانده است.! دراین رابطه نیزمیتوان ازدورۀ درخشان رشدوفرهنگ و تمدن تیموریان هرات مثال زد که باهمه آثاروداشته های هنری وفرهنگی وتأریخی خود به تدریج راه زوال را پیموده است واکثرآ به فناه رفته است وبا تعقیب پالیسیهای برتری جویانه فرهنگی وحسادتها بمقابل فرهنگ ومدنیت باشکوه متعلق به سلاطین تورک ؛به حاشیۀ توجه طبقات ومحافل مرتجع حاکمه رانده شده است.

          ثالثاً:-افزون بران حتا دراکثراثارونوشته های برخی محققین ونویسنده گان نیز دراین راستا تحت تأثیرسیاستهای اتنیستی ارتجاعی طبقات ومحافل حاکم تمامیت خواه ؛انعکاس برخی جوانب مثبت کارنامه ها وخدمات ارزندۀ فرهنگی وهنری ومدنی-اقتصادی-اجتماعی سیاسی خصوص امپراتوری دورۀ درخشان تیموریان را که جزباانعکاس دادن ونشخوارتکرارخشونتها خونریزیها وتلفات وویرانیهای ناشی ازجنگها ونبردهای خونین بین امپراتوران وسلاطین در گیر درجنگ وبد گوئیها،به تذکرکارنامه ها وخدمات مثبت انها؛کمترعلاقه نشانداده شده ویا با دیدگاه های پررنگ اتنیستی ونژادپرستانه ازتماسهای همه جانبه وافشای حقایق عینی ازپهلوی ان به خموشی طفره رفته اند ویا برخی واقعیتهای زنده وانکارناپذیرتأریخی نیزازمتن اصلی تأریخ ان بریده شده وبه نفع هویتهای ملی محافل حاکم ومهره های کلیدی بخصوص باسوکسی ضد تورکی درهرمرحله ومقطع معین ازتأریخ با جعل سازیها ؛ازخود تأریخ ، فرهنگ وهویت افریده اند که دست اندازیها ومداخلات خُرد وکلان مغرضانۀ بیرون مرزی؛ بویژه پاکستان اسلامی افراطی تیروریست وپان ایرانیستهای رژیم اخوندی وتحت حمایت ورهبری انها وبرخی ارگانهای نشراتی،نهادهای فرهنگی،تارنماهای صوتی وصورتی مطبوعات ورسانه های جمعی هدفمند مانند(بی-بی-سی)یگانه میدیا وزبان گویای انگلیس را نیزدراین زمینه ها نمیتوان نادیده گرفت که بگونۀ مثال:ازطریق حلقات متعصب آریائی پرست دراین اواخر  بوضاحت دیده شد که مشهورترین وزبردست ترین شاعران تورک تبارمانند "میرزامحمد عبدالقادربیدل"و"مولانا جلال الدین بلخی"را بنام آریائی نژاد تغییرهویت داده اند که با اعتراضات شدید تورک تباران وفرهنگیان مواجه گردید ومعلوم نیست که این تپ و تلاشهای تب الود مذبوحانه به پیروزی خلقهای گرسنه و شکم به پشت چسپیدۀ تورک وپارس چه تأثیر بسزای دارد؛ کی را میرهاند ونجات میدهد وکی را اسیر میسازد؟ ودرواقع با این موضعگیری های نا عاقبت اندیشانه اتش نفاق را شعله ورنموده وبه خدمت دشمنان هردونژاد شریف قرار میکیرد!

          مقدمه :-دودمان سلاطین وسلسلۀ امپراتوران تیموری"تورک"که بنیانگذاراصلی ان امیرتیمورازشهرسبزسمرقند بوده است پایتخت خودرا درسمرقند وگاهی درهرات؛کشوربزرگ وامپراتوری پرقدرتی رادرجهان بنیان گذاشت وسرزمین فرارود ماوراء النهررا به چنان ارزش واهمیتی رساند که تا ان زمان هیچگاه به ان شکوه وپایۀ خودنرسیده بوده است.زیرا: 

          الف:-امیرتیمورمرزهای حکمروائی وقلمرو امپراتوری خودرا نخست درسرتاسر اسیای میانه وبعد ان درسراسرخراسان ودرهمه بخشهای ایران اناتولی قسطنطنیه، اذربایجان تامصر،اروپا ومدیترانه وروم درغرب والی بخشهای وسیع سرزمین پهن اور هندوستان گسترش داده است.

         دو:- فتوحات امیرتیموراکثرآ جنبۀ کشورکشائی توسعه وتحکیم قدرت امپراتوری درجهان بوده  تااهداف ایدیولوژیکی یا اتنیستی نژادی وزبانی ومذهبی.

         سه

حسن پیمان

تعداد مقالات در سپیده دم 25

نمایش تمام مقالات حسن پیمان