فروغ یک خورشید از کرانه های هندوکش تا جاودانه های تاریخ

تو زنده ی به گوهراندیشه های خویش

ما را غمی  فراق  تحمل نمی  شود

اینبار چرخ جانکاه زمان، زنده یاد اکادميسين دستگیرپنجشیری را به ایست جاویدانگی پیوست نمود.  دردا، که جنبش دادخواهانه و دموکراتیک افغانستان، بهترین شخصیت نستوه وبزرگ مرد انقلابی خود را ازدست داد.

 شخصیتی از تبار عدالتخواهان ومبارزین دست اول دوران اوجگیری مبارزات سیاسی وپیشتاز جنبش چپ ودموکراتیک؛ فرزند صدیق خلق ستمدیده افغانستان؛ شخصیت اندیشمند؛ ادبیات شناس شهیر کشور؛ مبارز فعال حلقات سیاسی دهه ی چهلهم خورشیدی ویکی از بنیانگذاران جمعیت دموکراتیک خلق افغانستان؛ از پیشکسوتان علم فرهنگ ونویسنده توانا به جاودانگی پیوست.

 زنده یاد اکادميسين دستگیر پنجشیری همچون خورشیدی که غروبش هرگز نخواهد توانست فروغ اندیشه های جاودانه اش را محوه نابود سازد؛ بلکه تابش پایان ناپذیرش درآثارایثار،ارزشها و آفرینشهای علمی واکادمیک آن، تابش جاودانه خواهد داشت. 

فراق زنده یاد دستگیر پنجشیری برای جنبش چپ ودموکراتیک افغانستان؛ کمیته رهبری نوین حزب دموکراتیک خلق افغانستان؛ مردم آزاده وزحمتکش کشور وکانون پرورشگاه مکتب انسانیت؛ یک ضایعه ی بزرگ وجبران ناپذیر دانسته می شود.

زنده یاد دستگیر پنجشیری نزدیک به نود سال قبل در سپیده دم افقهای هندو کش بیدار، دیده بجهان گشود؛ پس از دوران تعلیم وتحصیلات عالی ازهمان آغاز جوانی با مطالعه ازاوضاع رقتبار کشور؛ بخاطر رنجهای بیکران خلق ستمدیده افغانستان سر نوشت خود را با مردم زحمتکش وآزاده ی افغانستان یکی ساخت وبمنظور خدمت بمردم زحمتکش اين سرزمين،  راه مبارزه ی دادخواهانه ودموکراتیک، عدالت، ترقی ، رفاه وسعادت مردم افغانستان را شجاعانه در پیش گرفت.

زنده یاد دستگیر پنجشیری در احیای جنبش چپ دموکراتیک، درحلقات سیاسی انقلابی همراه با آغازگران مبارزه عصر نوین وشخصیتهای دست اول مبارزه درتاسیس جمعیت دموکراتیک خلق افغانستان نقش سازنده واساسی داشت.

یاد واره های جاودانه ی شاد روان دستگیر پنجشیری بخاطر تطبیق،ترویج وگسترش اهداف حزب دموکراتیک خلق افغانستان علاوه بر مسئولیتهای حزبی در پایتخت کشور، وظایف پربار سیاسی وانتقال  آموزه های حزبی در سمت دهی مبارزه سیاسی بمنظور رشد وارتقای شعور سیاسی زحمتکشان در ولایت کاپیسا به شرکت رفیق محترم عبدالواحد فیضی در ایجاد هسته های حزبی ما را یاری رساندند. همچنان روانشاد پنجشیری نخستین هسته فعالین جنبش کارگری را در سال ۱۳۴۵خورشیدی در دستگاه نساجی کلبهار ولایت کاپیسا به اشتراک عبدالقدوس کارگر ،میرعلم کارگر ،سیدعلم کارگر، رحمت الله، فتح الله ،عبدالوکیل فولاد واینجانب ایجاد نمود.

 در سال ۱۳۴۵ خورشیدی پس از ختم سال تعلیمی هنگام ملاقاتم با مقامات رهبری در پاسخ به سوال زنده یاد ببرک کارمل راجع به فعالیتهای فرهنگی ومطالعه رفقای کارگر وروشنفکرکه اکمال کتب سیاسی را پیشنهاد نمودم؛ آنگاه زنده یاد کارمل بزرگ رو بطرف زنده یاد پنجشیری نموده به ارسال کتاب به ولایت کاپیسا هدایت داد.

فردای آن روز زنده یاد پنجشیری تعداد بیشترکتاب های علمی، سیاسی اعضای حزب از شهر کابل را جمع آوری نموده بطور رایگان در اختیار ما گذاشت وهمواره در سفرهای ماهوار به منظور توضیح وتشریح مسایل تیوریکی رفقای حزبی را مورد رهنمایی ومواظبت خويش قرار میداد.  

همچنان در ماه جوزای سال ۱۳۴۸ خورشیدی با اشتراک ایشان در نخستین جلسه ی تاریخی کمیته حزبی ولایتی کاپیسا که در کنار دریای خروشان پنجشیر تدویر یافته بود؛ بنا به پیشنهاد مستقیم زنده یاد دستگیر پنجشیری اینجانب بحیث منشی حزبی کمیته ولایتی ومحمد حیدر بابک بحیث معاون منشی کمیته ولایتی کاپیسا انتخاب گردید.

زنده یاد دستگیر پنجشیری ازمجموع  نزدیک به نود سال دوران حیاتش درست ۷۵ سال سه بر چهارم حصه یک قرن عمر پربار خود را بخاطر مبارزه در راه آزادی،عدالت ودموکراسی، بدفاع از خلقهای ستمدیده افغانستان شجاعانه وقف نموده است که دراین راه علی رغم سالها زجر زنجیر وزندان، ازغل وزنجیر وزندان نهراسیده وبمبارزه عادلانه خود شجاعانه ادامه داده است.

چنانچه زمانیکه زنده یاد پنجشیری در ماه سنبله سال ۱۳۴۸ خورشیدی بخاطر همکاری در کمپاین انتخابات روانشاد عبدالهادی کریم کاندیدای پارالمانی ح د خ ا در ولایت پنجشیر علی رغم کسب اکثریت آرا، زندانی گردیدند. درماه میزان همانسال زمان وظیفه داری ام منحیث معلم در لیسه محمود راقی در یکی از روزهای اخیر هفته ساعت دوی بعد از ظهر  هنگام قدم زدن همراه با ظاهر طنین درکنار جاده عمومی اتفاقاً موتر تاکسی پیش رویم توقف کرد.

 رفیق نور که همراه با رفیق کارمل ،رفیق اناهیتا ورفیق بریالی داخل موتربودند فاصله ی باقیمانده تا مرکز کاپیسا را از ما پرسان نمود؛ سپس موتر درحرکت افتاد من وظاهر طنین با بایسکل خود را به جوار زندان مرکزی کاپیسا رسانده با وصف انتظار دوساعته در عقب زندان؛ اما نصرت الله ملکیار والی کاپیسا اجازه  ملاقات رفیق کارمل وهمراهان را با روانشاد پنجشیری نداد.

 آنگاه ظاهر طنین واینجانب سلامها وپیامهای رهبری حزب وهمچنان یک مقدارکالا بستره غذا ودیگر اشیا ولوازم ضروری را به پنجشیری صاحب وعبدالهادی کریم بدرون زندان رساندیم.

 معلوم بود که  رهبری حزب تا این اندازه  از رفقای خود مواظبت کرده برای پنجشیری صاحب پیام داد که حزب از شما در همه جای وحتا در پارالمان دفاع وپشتیبانی میکند.

ماه جدی زمانیکه ژاندارم دولتی زنده یاد پنجشیری را به زندان دهمزنگ انتقال دادند. پس از آن بنا به هدایت مقامات رهبری حزب انتقال گزارشات لازم ماهوار کارحزبی  سیاسی ولایت کاپیسا کماکان برفیق پنجشیری در زندان دهمزنگ ادامه داشت که بیانگر مواظبت و توجه مقامات حزبی به اعضا ی آن بود.

زنده یاد دستگیر پنجشیری مطابق به اسناد ومصوبات حزبی وتحقق اهداف ساسی وبرنامه عمل ح د خ ا بمنظور پاک ومنزه نگهداشتن صفوف حزبی از لغزشها اشتباهات وامراض کودکانه ناشی از نظام فیودالی وجامعه منفور ارباب رعیتی  بخاطر تحکیم وحدت حزبی مسُئولیت عظیم شعبه ی، نظارت و کنترول کمیته مرکزی ح د خ ا را بعهده داشتند و ازین طریق کارکرد های حزب سیاسی را تحت کنترول ودقت قرار داده در تطبیق عدالت، نظم ودموکراسی حزبی، تحلیل اساسنامه  ومرامنامه حزب ،ترویج اهداف وبرنامه های حزبی ورشد سواد سیاسی، نقش موثروحیاتی داشت. 

زنده یاد دستگیر پنجشیری شخصیت ادبی وادبیات شناس کشور،نویسنده توانا وتحلیلگر بزرگ مسایل ملی وبین المللی بحیث رئیس اتحادیه نویسنده گان افغانستان عرصه های فرهنگی جامعه را بدانش وتجارب خرد ورزانه ی خود غنا بخشیده ومنحیث اکادمیسین شناخته شده ی  کشور در پرتواتحاد علما ودانشمندان در رشد وآفرینش آثار وارزشهای علمی گرانبها، بمثابه دستاورد های بزرگ که مهمترین آنها کتاب ظهور وزوال ح د خ ا وکتاب نقش فعال ببرک کارمل در تاسیس جمعیت دموکراتیک خلق افغانستان از ایشان بمیراث مانده است.

زنده یاد دستگیر پنجشیری عمر پربارخود را در هرگونه شرایط با شجاعت وسربلندی سپری نموده است و در محیط کاری حزبی سیاسی ودولتی بارفقای حزبی وسایر زحمتکشان کشور با مهربانی، صمیمیت ،رفاقت وشایستگی ملهم از ارزشهای انسانی یک انسان واقعی آموزه ها وتجارب شانرا، شفیقانه وصمیمانه  انتقال و آموزش میداد، با سربلندی وقوت در کنار حق ،عدالت واصول می ایستاد چنانچه در بحث حاضر فشرده ی آنرا بسه نکته خلاصه وبسنده میکنیم:

ــ در رابطه به تاسیس ح د خ ا  در پرتو دیدگاه اصولی شان در رابطه به دونظر متفاوت روی اهداف واستراتیژی ح د خ ا نظر ودیگاه واقعبینانه ی زنده یاد ببرک کارمل را مورد پشتیبانی قرار داده چنین نگاشته اند:

 « درهمان روز تاسیس نخستین کنگره دو دیدگاه ودو مشی متفاوت وتاکتیکی جوانه زد وسپس بتدریج رشد کرد ژرفها وپهنا یافت؛ اما واقعیت این بوده است که هردو دارای گرایشات واحد بین المللی بودند اولین بیشتر به قهر انقلابی ودومی بیشتر به گذار مسالمت آمیز انقلاب ملی ودموکراتیک گرایش داشته اند » که بنا به نتیجه گیری زنده یاد پنجشیری بالاخره پس از جروبحث زیاد نظر زنده یاد ببرک کارمل برای ایجاد دولت دموکراتیک وملی  قابل قبول واقع شده وبتصویب رسید که زنده یاد پنجشیری از آن پشتیبانی بعمل آورده است.

ــ زنده یاد پنجشیری در بخش دیگری از نوشته های شان راجع به مواضع رهبری حزبی در جریان رویداد ثور ۱۳۵۷ خورشیدی چنین نگاشته است: در روز قیام هفت ثور ۱۳۵۷ از همان آغاز دو نظریه وجود داشت اولی   تصمیم حفیظ اله امین وبرخی از اعضای رهبری حزب راجع به کشتن محمد داود خان واعضای خانواده آن . دومی نظر زنده یاد ببرک کارمل در مخالفت با کشتن محمد داود خان واعضای خانواده ی آن ابراز گردیده بود که نباید تحول سیاسی را با ریختن خون آغاز کنیم آنهم بدون حکم محکمه ودستگاه عدلی وقضایی . درهمان حالات هیجان انگیز سیاسی زنده یا دستگیر پنجشیری درکنار مواضع اصولی ونظریات زنده یاد ببرک کارمل قرار داشتند وبعد ها نیز درکتابها و آثار گرانبهایش کجروی های خود محورانه وخود انگیختگی مخالفین اصول وموازین حزبی را بطور روشن وصریح مورد سرزنش وانتقاد قرارداده است.

ــ همچنان هفته اول پس از رویداد تاریخی ششم جدی ۱۳۵۸ خورشیدی بنا به هدایت رهبری حزب بمنظور بحث راجع به مسایل حزبی ودولتی ولایت کاپیسا به همراهی رفیق محترم عبدالواحد فیضی وداکتر کریم بها جهت ملاقات به قصر صدارت، مرکز موقتی رهبری حزب حضور بهم رساندیم که قبل از شروع صحبتها، زنده یاد پنجشیری با شتاب وجدیت، بنده را مخاطب قرارداده گفت دیدی که خود را کشیدم! هدفش این بود که بگوید دیدیند که در زمان غصب قدرت توسط حفیظ الله امین نخواستم تحت رهبری آن سفاک تاریخ، کار ودساتیر او را تحمل کنم. استقبال پرشورش ازتحول ششم جدی بیانگر عطش فراوانش در مواضع اصول وانزجار شدید ونفرت انگیزش نسبت به گروه جلاد صفت امین بود.

زنده یاد دستگیر پنجشیری بخاطر رشد وارتقای شعور سیاسی جوانان درزمان تصدی امورمعارف منحیث وزیر تعلیم وتربیه ی کشور معارف مترقی را پایه گزاری نمود وتمام دروس مکاتب ،مطبوعات معارف وچاپ کتب درسی برپاییه حقایق وبازتاب دهی واقعیتها ی علمی ،تاریخی ورشد سیاست دادخواهانه ودموکراتیک نشر ورسانش می یافت، جریان درسی مکاتب براساس رشد متوازن فرهنگی وتقویت لسان مادری درمحلات کیفیت وماهیت دروس را بالا برده بود.

زنده یاد دستگیر پنجشیری این شخصیت دانا وخرد ورز بمنظور رهایش وآسایش زحمتکشان کشور در زمان مسئولیتش بحیث وزیر فواید عامه صدها بلاک رهایشی را با راه اندازی کارهای جمعی و داوطلبانه به همکاری اعضای حزب آباد نمود که بنام خانه های ارزان قیمت پنج صد فاميلی یاد میشود. مزید بر آن در احداث سرکها پارکها منازل رهایشی اماکن مقدسه دولتی واوقاف دستا وردهای مهم کاری از خود بجا مانده است.

اکادمیسین دستگیر پنجشیری که در رشته امورسیاسی، فرهنگی وادبیات دست بالا داشت آثار ارزشمند وایجاد گری های خلاقانه وپر فروغ جاودانه ی آن در رشته فرهنگ وادبیات شناسی نی تنها در کشور ما؛ بلکه درکشور های همسایه تاجیکستان،ایران و بلندای همالیه پامیر واکسوس خاکهای قدیم آریانا تاغرب وجنوب آسیا می تابد.

زنده یاد دستگیر پنجشیری درقبال ترک وطن وزنده گی در شرایط غربت نیز در کنار حق وعدالتخواهی قرارداشت آثار گرانبهایش مجهز بواقعیتها وتعلیمات انسانی مکتب انسانیت وباز تاب دهنده واقعیت هایی بود که با تحلیل ژرف نگرانه سیاسی، جفاهای گذشته را در وجود عوامل نفوذی دشمنان وطن همچون حفیظ الله امین وسایر رویکردهای نامیمون سیاسی آندوره درحزب را بشکل نقادانه انعکاس داده، گرد وغبار رونشسه ی زمانه ها را از روی واقعیتهای تاریخی شمایل وحقایق مبارزه بدورساخته بخصوص دوران برونمرزی عمرش را با بیان آشکارا، اظهار حقایق وسمت دهی نسل جوان کشوردر پرتو اندیشه های جاودانه ی زنده یاد کارمل بزرگ متمرکز می ساخت.

زنده یاد دستگیر پنجشیری تا آخرین نفس زنده گی در خط مبارزه وفروغ صداقت، شجاعت، اصولیت، حقیقت وحفظ ضوابط انسانی واساسی آرمانهای والای خلق ستمدیده افغانستان ایستاده بود.

اورفت واما خاطرات جاویدانه واندیشه های خلاق خدمت به خلق ستمدیده افغانستان را از خود بجا گذاشت.

روانش شاد، یادش گرامی ونامش جاویدان باد!

با عرض حرمت

عبدالوکیل کوچی