ترامپ در برابر بحران خاورمیانه چه خواهد کرد؟

رئیس‌جمهور منتخب آمریکا حامی سرسخت اسرائیل است، اما به احتمال زیاد جنگ بزرگی علیه دشمنان این کشور آغاز نخواهد کرد.
رابرت اینلکش
رابرت اینلکش تحلیل‌گر سیاسی، روزنامه‌نگار و مستندساز ساکن لندن است. او از سرزمین‌های فلسطینی گزارش کرده و اکنون با خبرگزاری قدس همکاری می‌کند. او همچنین کارگردان مستند «معامله قرن: فاجعه ترامپ برای فلسطین-اسرائیل» است.

هم‌زمان با افزایش گمانه‌زنی‌ها در مورد تأثیر دولت دوم دونالد ترامپ بر سیاست جهانی، روشن‌ترین پیش‌بینی‌ها مربوط به سیاست‌های او در قبال منطقه غرب آسیا (یا همان خاورمیانه) است. هرچند شواهد نشان می‌دهند که سیاست‌های او در این منطقه شباهت بسیاری به سیاست‌های جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، خواهد داشت، اما تفاوت‌های خاصی نیز قابل‌توجه هستند.
در حالی که بسیاری از جهانیان خود را برای یک دوره ریاست جمهوری دوم ترامپ آماده می‌کنند، تجربه نخستین دوره او می‌تواند سرنخی از اقدامات احتمالی او در غرب آسیا باشد، با وجود اینکه سیاست‌های او گاه غیرقابل پیش‌بینی به نظر می‌رسند.
حمایت استوار ترامپ از اسرائیل و موضوع جنگ‌های جاری
حمایت ترامپ از اسرائیل استوار است، اما تأثیر او بر جنگ‌های جاری اسرائیل در غزه و لبنان موضوع بحث‌های بسیاری بوده است. در حالی که او در رقابت‌های انتخاباتی بایدن را به «سخت‌گیری بیش از حد» نسبت به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، متهم کرده، گزارش‌هایی وجود دارد که ترامپ به نتانیاهو گفته که می‌خواهد که اسرائیل جنگ تا ژانویه به پایان برسد.
ترامپ که حزب جمهوری‌خواه را رهبری می‌کند، هرچند معاون رئیس‌جمهور، کامالا هریس، را در موضوع امنیت اسرائیل ضعیف می‌داند، اما در سخنرانی‌هایی در میشیگان – که جمعیت زیادی از عرب‌ها و مسلمانان در آنجا حضور دارند – از پایان جنگ غزه سخن گفته است. بنابراین، این اظهارات متناقض بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد.
پشتیبانی مالی از کارزار انتخاباتی ترامپ و سیاست‌های او در قبال فلسطین
بزرگ‌ترین پشتیبان مالی کارزار انتخاباتی ترامپ در سال ۲۰۲۴، زنی به نام میریام ادلسون، ثروتمندترین میلیاردر اسرائیل است که با اهدا ۱۰۰ میلیون دلار، ترامپ را متعهد کرد تا به اسرائیل اجازه دهد کرانه باختری را که به صورت غیرقانونی اشغال کرده است، ضمیمه کند. در سال ۲۰۱۶ نیز کارزار انتخاباتی ترامپ توسط میریام و همسر فقید او، شلدون ادلسون، تأمین مالی شد، با این شرط که ترامپ سفارت آمریکا را از تل‌آویو به اورشلیم منتقل کند، که این وعده در سال ۲۰۱۸ محقق شد.
هرچند به نظر می‌رسد اسرائیل به دلیل شرایط فعلی، با چالش‌هایی برای الحاق فوری کرانه باختری مواجه باشد، احتمال دارد که حدود ۶۰ درصد از این سرزمین‌های اشغالی، که به عنوان «منطقه C» شناخته می‌شود، ضمیمه شود. اگر ترامپ به متحدان اسرائیلی‌اش اجازه این اقدام را بدهد، تمامی امیدها برای تحقق «راه‌حل دو دولتی» از بین خواهد رفت.
سیاست ترامپ در مورد غزه
در خصوص درگیری در غزه، در صورت ادامه جنگ در دوره ریاست جمهوری ترامپ، بعید است دولت او سیاستی متفاوت از بایدن در پیش بگیرد، مگر اینکه اجازه دهد اسرائیل تمامی کمک‌ها به این منطقه فلسطینی را قطع کند. در صورت اجرای این سیاست، با وجود کمبود شدید کمک‌ها و عدم تأمین نیازهای اولیه جمعیت غزه، این تصمیم می‌تواند به معنای اجرای یک نسل‌کشی کامل علیه دو میلیون نفر از مردم این منطقه باشد. با این حال، احتمالاً سیاست ترامپ در این زمینه مشابه بایدن خواهد بود.
سیاست بایدن در منطقه بر مبنای سیاست‌های ترامپ بنا شد
جو بایدن در آغاز دوره خود با وعده پایان دادن به جنگ یمن، اتخاذ موضعی سخت‌تر علیه ولیعهد عربستان محمد بن سلمان و بازگشت به توافق هسته‌ای ایران به قدرت رسید، اما در هیچ‌کدام از این موارد موفق نشد.
در عوض، دولت بایدن کمپین فشار حداکثری علیه ایران را ادامه داد و حتی تحریم‌های بیشتری علیه ایران اعمال کرد، در حالی که مذاکرات در وین برای احیای توافق هسته‌ای ناکام ماندند. او همچنین خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را که پیش از این توسط دولت ترامپ و طالبان توافق شده بود، اجرا کرد.
نگاه بایدن به عربستان و نقش منطقه‌ای ریاض
دولت بایدن به جای اتخاذ موضعی سخت‌تر علیه عربستان سعودی، در نهایت ریاض را به عنوان رکن اساسی استراتژی خود در غرب آسیا برگزید. با تمرکز بر توافق عادی‌سازی روابط بین سعودی‌ها و اسرائیل، بایدن در پی ایجاد مسیر تجاری هند-خاورمیانه-اروپا بود که با افتخار در اجلاس گروه بیست در دهلی نو، سپتامبر ۲۰۲۳، اعلام شد.
این چشم‌انداز برای منطقه، که نتانیاهو نیز در سپتامبر ۲۰۲۳ در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل به آن اشاره کرد، توسط دولت اول ترامپ با مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌های عادی‌سازی بین اسرائیل و کشورهای عربی پایه‌گذاری شد. بایدن تنها این سیاست را ادامه داد و به دنبال اتحاد تمامی کشورهای عربی با اسرائیل بود تا چیزی شبیه به «ناتوی عربی» را ایجاد کند.
سوالات بی‌پاسخ در خصوص روابط ترامپ با ایران
این سوال مطرح است که ترامپ چقدر در قبال ایران رفتار تهاجمی خواهد داشت. آیا سیاست‌های مشابه دوره قبل خود و موضع‌گیری‌های بایدن را دنبال خواهد کرد یا تلاش می‌کند با یک جنگ بزرگ، دولت تهران را سرنگون کند؟ با توجه به چارچوب واقع‌گرایانه و هزینه‌های بالای این جنگ، احتمال آغاز چنین درگیری‌ای اندک به نظر می‌رسد، به ویژه با توجه به تمرکز ترامپ بر بهبود وضعیت اقتصادی آمریکا.
به‌وضوح مشخص است که ترامپ روابط دوستانه‌تری با عربستان سعودی و امارات متحده عربی دارد، که این امر می‌تواند مسیر توافقات آسان‌تر در این جبهه را هموار کند، اما هنوز مشخص نیست که استراتژی آمریکا برای منطقه با وجود جنگ چند جبهه‌ای اسرائیل چگونه پیش خواهد رفت.
سوال مهم و سرنوشت‌ساز
سوال کلیدی اینجاست که اسرائیل چگونه پس از جنگ با این وضعیت روبه‌رو خواهد شد، زیرا این امر نقش مهمی در چگونگی اجرای استراتژی واشنگتن دارد. اگر اسرائیل در اثر درگیری با ایران و حزب‌الله، پس از عدم تمایل به کاهش تنش‌ها و پیگیری دیپلماسی، دچار آسیب‌های جدی شود، ممکن است مجبور به پذیرش امتیازات بزرگی به نفع فلسطینیان شود یا حتی با خطر فروپاشی روبه‌رو شود.
از سوی دیگر، اگر اسرائیل به طریقی با تغییرات دیپلماتیک موفق به پایان جنگ شود، آن‌گاه ائتلاف اسرائیلی-عربی می‌تواند توسط دولت آینده ترامپ تقویت شود. در مجموع، نشانه‌ای از تغییر چشمگیر سیاست‌های ترامپ نسبت به بایدن وجود ندارد و به احتمال زیاد، بیشتر همان سیاست‌ها ادامه خواهد یافت، شاید با برخی اقدامات شدیداً طرفدار اسرائیل. بدترین نتیجه ممکن، آغاز جنگی با ایران است.