عبد الواحد فيضی

مرُوری بر رخداد های خونبار سه سده ی اخير خرُاسان ديروز وافغانستان امروز

از برچيدن بساط اشغالگران کهن تا افتيدن به دام غارتگران نوين!

ويا:از برخاستن ميرويس خان برضد صفویها تا خميدن اشرف غنی در پابوسی امريکايیها

(1709 ـ 2018)

دو دهه ی نخست پادشاهی محمد ظاهرشاه در تحت سلطه ی اعمام و خانواده

( 1312ـ 1342 خورشيدی مطابق 1933 ـ 1963 ميلادی )

بخش سيزدهم

از طرف چپ محمد هاشم خان ـ محمد ظاهر شاه و شاه محمود خان

    محمد ظاهرشاه درسال 1293 خورشيدی برابر با 1914 ميلادی درکابل تولد شده سپس در دوران کودکی همزمان با عزيمت پدرش بحيث سفيرافغانستان در پاريس وی هم به فرانسه رفت وآموزشهای دانش متداوله را تا درجه متوسط (کلاس دوازدهم) درآن کشور فراگرفت.

     ظاهرشاه دروقت قتل پدرش درکابل بود و هنوز پا به آموزش عالی نگذاشته بود که تاج پادشاهی برسرش گذاشته شد؛ اما تنها نام سلطنت به اسم او رقم خورد، درحالی که اقتدار کل کشوربدست محمد هاشم خان صدراعظم وشاه محمود خان وزيرحربيه بود.

      وی آن گونه که در بخش دوازدهم ذکرشد، مانند شاه شجاع جزازنام، هيچگونه قدرت و استفاده از صلاحيتهای قانونی درامور کشور وحتا سلطنت را هم نداشت ومثل محبوس دربين چهارديوارارگ سلطنتی بسر ميبرد.

       الف ـ دوران صدارت سردار محمد هاشم خان

     محمد ظاهرشاه با پيروی ازدستوراعمام، با صدورفرمان مورخ27 عقرب 1312 محمد هاشم خان را مجدداً بحیث صدراعظم معرفی و موظف به تشکيل کابينه جديد نمود.

اعضای حکومت وی علی رغم اين که آنان فاقد صلاحيت های قانونی بودند و درواقعيت امر وزراء حيثيت امرين شعبات را داشتند وهر لحظه به ميل صدراعظم از کار سبکدوش وحتا رهسپار زندان هم می گرديدند، از آغاز صدارتش درسال 1929 تا سال 1946 اين اشخاص بودند: 

     ـ صدراعظم (فرمانروای کل کشور) محمد هاشم خان (1929 ـ 1946)

     ـ معاونان صدراعظم    عبدالرحيم خان  (1938 ـ 1940 )

     ـ معاون اول صدراعظم  محمد نعيم خان   (40 19 ـ 1946)

     ـ معاون دوم صدراعظم عبدالرحيم خان (1940 ـ 1946) پس ازآن زندانی بدون محاکمه

     ـ وزير حربيه           شاه محمود خان  (1929 ـ 1946 )

     ـ وزير خارجه      فيض محمد خان زکريا (1929 ـ 1939)

     ـ  ـــــــــ  بعداً       علی محمد خان         (1939 ـ 1946 )

     ـ وزير داخله       محمد گل خان مومند    (1929 ـ 1939 )

     ـ  ـــــــ   بعداً  غلام فاروق خان عثمان  (1939 ـ 1942 )

     ـ  ــــــــ بعداً    محمد نوروز خان         (1942 ـ 1945 )

     ـ  ــــــــ بعداً غلام فاروق خان عثمان        (1945 ـ 1946)

     ـ وزيرعدليه حضرت فضل عمر مجددی    (1929 ـ1932)

     ـ ـــــــ بعداً حضرت فضل احمد مجددی     (1932 ـ 1946)

     ـ ـــــــ بعدا  محمد ايوب خان                   (1929 ـ 1932) (بعداً معذول و محبوس درخانه به علت شرکت در فاتحه خوانی خويشاوندش محمد مهدی خان که اعدام شده بود)

     ـ  وزير عدليه     ميرزا محمد يفتلی           (1933 ـ 1945)

     ـ  ــــــــ بعداً      محمد نوروزخان             (1945 ـ 1946 )

     ـ وزير تجارت  حاجی محمد اکبرخان         (1929 ـ 1931 )

     ـ  ـــــــــ بعداً     ميرزا محمد يفتلی            (1931 ـ 1938 )

     ـ  ـــــــــ بعداً     عبدالمجيد ذابلی            (1938 ـ 1946 )

     ـ وزير معارف  علی محمد خان                (1929 ـ 1933 )

     ـ ــــــــــ بعداً    احمد علی سليمان           (1933 ـ 1938 )

     ـ  ـــــــــ بعداً     محمد نعيم خان               (1938 ـ 1946 )

     ـ  وزير فوايد عامه   الله نواز خان          (1933 ـ 1943 )

     ـ تشکيل وزارت ـ عبدالرحيم خان           (1933 ـ 1938)

     ـ درسال 1933  عبدالحسين عزيز         (1938 ـ 1941 )

     ـ ـــــــــ بعداً      محمد کبير لودين             (1942 ـ 1946 )

     ـ  مديريت مستقل طبيه محمد اکبر خان        (1929 ـ 1943)

    ـ بعد وزارت صحيه غلام يحی خان طرزی (1934ـ 1939)

     ـ ــــــ بعداً   سلطان احمد شيرزوی          (1945 ـ 1946)

     ـ مديريت مستقل پست و ـ رحيم الله خان    (1932 ـ 1939 )

     ـ تلگراف، بعد رياست ـ عبدالحسين عزيز  ( 1939 ـ 1941)

     ـ و وزارت مخابرات ـ غلام يحی طرزی  (1945 ـ 1946 )

     ـ رياست مستقل زراعت ـ ميرمحمد يوسف   (1937 ـ 1946 )

     ـ رياست معادن بعد     ـ محمد کريم خان     (1937 ـ 1939 )

     ـ وزارت معادن        ـ   رحيم الله خان    (1939 ـ 1945 )

     ـ  ــــــــ بعداً          ـ غلام محمد شيرزاد    (1945 ـ 1946 )

     ـ رياست مستقل مطبوعات ـ صلاح الدين سلجوقی (1939 ـ 1946)

     علاوه بر اعضای کابينه اشخاص آتی نيز از جمله ارکان دولت به حساب می رفتند و بعضاً در مجلس وزراء شرکت می کردند:

     ـ وزير دربار          احمد شاه خان       (1929 ـ 1946 )

     ـ رئيس شورای ملی   عبدالاحمد خان     (1932 ـ 1946 )

     ـ رئيس مجلس اعيان  ميرعطاءمحمد حسينی(1932 ـ 1946)

     ـ سرمنشی          محمد اوروز خان        (1931 ـ 1939 )

     ـ  ـــــ بعداً          مير محمد حيدرحسينی  ( 1939 ـ 1946 ) (1) 

   بايد گفت، که پس ازکشته شدن نادرشاه، اين دوبرادرش (محمد هاشم خان صدراعظم و شاه محمودخان وزير حربيه) همان سياست ددمنشانۀ شاه مقتول واعمال سرکوبگرانۀ خود را ادامه دادند.

علی رغم اين که درمورد قتل نادرشاه، آنان هيأتی را جهت تحقيق و گرفتن اعتراف از عبدالخاق وساير متهمان، بمنظور شناسايی رفقای آنان، موظف نمودند؛ وليک تصميم گيرندگان درمورد انواع شکنجه ومجازات جسمی وروحی ازمتهمين، خود اين دوبرادر بودند.

    " تطبيق  شکنجه ها نظر به اشخاص متهم تفاوت داشت؛ بعضی را گلوله های آتشين زير بغل می گذاشتند تا بوی زننده متصاعد می گرديد. برخی را پاها با ريسمان بسته وبا ميخ فانه می کوفتند تا انگشتان پا شرحه شرحه می شد. يکی را پشت برهنه کرده تحت ضربات چوب های کوتاه « بيت هندی» قرارمی دادند. ديگری را از رانهای برهنه با تيل جوشان می سوختاندند. آنگاه اينها را روی پشت عسکر ويا روی چهارپايی به زندانها برمی گشتاندند و تحت معالجه داکتران هندوستانی می گذاشتند تا قبل از استنطاق و اعدام نميرد....

    درطی اين مدت [40 روز] عبدالخالق را آنقدر شکنجه کردند که رانهايش شاريد و خودش از حرکت بازماند. معهذا او تا آخر زندگی هيچ فردی از رفقای خود را افشا نکرد و گفت که من به تنهايی عزم کشتن نادرشاه [را] نمودم و کشتم. وقتی رفقای اورا زير شکنجه قراردادند باز هم يگان يگان آنان از معرفی کردن رفقای خود انکار نمودند. يکنفر محمد اسحق خان گفت من ازاصل نقشه مطلع استم وگر مرا با عبدالخالق مواجه کنيد تمام را به تفصيل بيان خواهم نمود.

    شاه محمود خان عبدالخالق را روی چهارپ