عبد الواحد فيضی

مرُوری بر رخداد های خونبار سه سده ی اخير خرُاسان ديروز وافغانستان امروز

از برچيدن بساط اشغالگران کهن تا افتيدن به دام غارتگران نوين!

ويا:از برخاستن ميرويس خان برضد صفویها تا خميدن اشرف غنی در پابوسی امريکايیها

(1709 ـ 2018)

   دهه ی سوم پادشاهی محمد ظاهرشاه در تحت سلطه پسران اعمام و خانواده

( 1332ـ 1342 خورشيدی مطابق 1953 ـ 1963 ميلادی )

بخش سيزدهم

     ج ـ دوران صدارت محمد داوود خان ( استبداد صغير)!

     محمد داوود خان دراثر بروز اوضاع پرتلاطم ای که درنگارش گذشته روی آن تذکار بعمل آمد؛ بتاريخ ششم سپتمبر 1953 با نشر خبر استعفای اجباری شاه محمود خان که خود وی مصروف بازی بليارد بود؛ قدرت را ازحريف قديمش تحويل گرفت و موظف به تشکيل کابينه جديد گرديد. وی پس از14 روز اعضای حکومتش را به تفصيل آتی به خدمت گماشت:

      معاون اول صدارت                    علی محمد خان          (1953 ـ 1963)

      معاون دوم صدارت ووزيرخارجه  سردار محمد نعيم خان    (1953 ـ 1963)

      وزير دفاع                             جنرال محمد عارف خان (1953 ـ 1954)

      ـــــــــــــــــ  بعداً                      سردار محمد داوود خان  (1954 ـ 1963)

     وزير داخله                             سردار محمد داوود خان  (1953 ـ 1955)

      ــــــــــــــــــ بعداً                      عبدالحکيم شاه عالمی   (1955 ـ 1958)

      ــــــــــــــــــ بعداً                      سيد عبدالله خان          (1958 ـ 1963)

      وزير عدليه                           سيد عبد الله خان          (1953 ـ 1963)

      وزير ماليه                           عبدالملک عبدالرحيم زی (1953 ـ 1957)

      ــــــــــــــــ بعداً                      عبد الله ملکيار             (1957 ـ 1963)

      وزير تجارت                        عبد الرؤوف حيدر         (1963 ـ 1964)

      ــــــــــــــــ بعداً                      عبدالملک عبدالرحيم زی (1954 ـ 1957)

      ــــــــــــــ  بعداً                      عبد الله ملکيار             (1957 ـ 1958)

      ـــــــــــــــ بعداً                       غلام محمد شيرزاد          (1958 ـ 1963)

      وزير معارف                        دکتر عبدالمجيد            (1953 ـ 1955)

      ـــــــــــــــــ بعداً                     دکتر علی احمد پوپل      (1955 ـ 1963)

      وزير فوايد عامه                    عبد الحکيم شاه عالمی     (1953 ـ 1955)

      ـــــــــــــــــ  بعدآً                    محمد کبير خان               (1955 ـ 1963)

      وزير صحيه                        دکتر غلام فاروق           (1953 ـ 1955)

      ـــــــــــــــــ بعداً                    دکتر عبدالظاهر             (1955 ـ 1963)

      وزير مخابرات                    عبد الحکيم شاه عالمی       (1953 ـ 1954)

      ـــــــــــــــــ بعداً                   محمد مريد خان               (1954 ـ 1963)

      وزير معادن و صنايع            دکتر محمد يوسف             (1953 ـ 1963)

      وزير زراعت                     مير محمد يوسف              (1953 ـ 1958)

      ـــــــــــــــ  بعداً                   غلام حيدر عدالت          (1958 ـ 1963)

      رئيس مستقل مطبوعات          صلاح الدين سلجوقی      (1953 ـ 1955)

      ـــــــــــــــــــ بعداً                 محمد هاشم ميوندوال         (1955 ـ 1958)

      ـــــــــــــــــ  بعداً                 سيد قاسم رشتيا             (1958 ـ 1960)

      ـــــــــــــ    بعداً                  محمد آصف سهيل            (1960 ـ 1963)

      وزير پلان                        سردار محمد داوود           (1957 ـ 1963)

      معين با عضويت در کابينه     عبدالحی عزيز             (1957 ـ 1963)

      ساير ارکان دولت که در مجلس وزراء شرکت نداشتند:

      وزير دربار                     احمد علی سليمان          (1953 ـ 1963)

      سرمنشی                       حافظ نور محمد کهگدای      (1953 ـ 1963)

      رئيس شورای ملی            عبدالرشيد خان              (1952 ـ 1955)

      ـــــــــــــ بعداً                  محمد نوروز خان             (1955 ـ 1961)

      ـــــــــــــ بعداً                 دکتر عبدالظاهر             (1961 ـ 1964)(17)

     محمد داوود خان پس از اعلان اعضای کابينه وهمکارانش، خط مشی حکومت خويش را، برخلاف آنچه که شاه و صدراعظم سابق، گرايش بسوی دموکراسی را وعده داده بودند؛ راه و رسم محمدهاشم خان عم اعيانی خود را مبنی بر ادامه ی سرکوب مجموع آزادی خواهان نهضت مشروطيت سوم و ديکتاتوری نفس گير را، توأم با پيش کشيدن داعيه ی پشتونستان و انکشاف امور اقتصادی براساس پلان گذاری و اقتصاد رهبری شده اعلام و درمعرض اجراء قرارداد.

      اما، از اين که پيرامون شخصيت، دوره های کار و رفتار محمد داوود صحبت ها و داوری های متفاوت، با ذوق ها و سليقه های مختلف و مخالف هم، بعمل می آيد؛ ازاين رو، ضرورت احساس می گردد تا درمورد ايشان با ارائه پاسخ به اين پرسشها کاوش تاريخی و اقناعی صورت گيرد تا درزمينه ی شناخت وی و داوری بر اعمالش، خوانندگان تاريخ اين سرزمين دچار اشتباه نگردند:

     الف ـ محمد داوود خان کی بود؛ شخصيت و ديدگاهش از کجا سرچشمه گرفت ورشد کرد؟

چرا، عاشق سينه چاک آزادی وجداکردن پشتونستان ازخاک پاکستان والحاق آن به افغانستان گرديد؛ درحالی که وی درمورد ساير خاک های از دست رفته ی افغانستان (پنجده ـ مشهد و نيشاپورـ هشتادان و سيستان و بلوچستان)، که توسط زمامداران محمد زايی سلف وی به دولت های روسيه ی زاری و فارس، تحويل داده شده اند؛ هيچ گاهی، يک حرف هم برزبان نياورد؟

     ب ـ وی، طرز اداره ی کشوررا براسلوب ديکتاتوری فردی، استبداد خونبار و فرمانروايی خودکامه؛ توأم با سياست سيستم پلانگذاری بر بنياد تقويه سکتور دولتی ـ سيستم اقتصاد مختلط وحمايت ازسرمايه داران ملی را دربرابر تجار وابسته به انحصارات خارجی، ازکجا آموخت؟

     ج ـ چرا محمد داوود به جنبش عدم انسلاک پيوست؛ به چی علت نتوانست کمک های اقتصادی و نظامی را از ايالات متحده امريکا را بدست آورد وچی چيزموجب شد که وی روابط گرم باهمی رابرخلاف سياست خانواده ی حکمران، با اتحاد شوروی برپايه ی مناسبات دوستی و حسن همجواری برقرار و تحکيم بخشيد و بربنياد اين سياست، کمک های اقتصادی و نظامی آن کشور را به پيمانه ی جذب نمود که سيمای افغانستان طی دهسال حکومتش تغيير فاحش کرد؟

    د ـ وی روی کدام علل وعوامل پس ازدهسال از پست صدارت واداره ی کشور کناررفت؟

   پاسخ به پرسش الف ـ برای توضيح اين پاسخ، نخست بايست به عقب برگرديم وبرگه های تاريخ را ورق زنيم:

    آن گونه که در بخش دوازدهم اين رويداد ها گفته شد: در سال 1878هنگاميکه اميرمحمد يعقوب خان جبهه ی ملت افغانستان را ترک و معاهده ی گندمک را امضاء نمود، پس از آن دولت انگليس وی را درسپتمبر1879 ازکابل به هندوستان تبعيد نمود ومتعاقباً سرداريحی خان يکی ازپسران سلطان محمد خان طلايی[همان طلايی که پيشاوررا به رنجيت سنگه معامله کرد!) خسراميرمحمد يعقوب خان را نيزازکابل به ديره دون هند فرستاد.

    خانوادۀ يحی خان از 1879 تا 1901 درديره دون ميزيستند وچون درهندوستان دارايی نداشتند که معيشت شان را کفايت کند، لهذا با جيرۀ مختصری که حکومت انگليس بايشان

 می داد، می ساختند، خصوصاً که اعضای اين خانواده فاقد سرمايه برای تجارت وهم فاقد تخصص برای اشتغال درشقی ازشقوق امور بودند.

عبدالواحد فیضی

تعداد مقالات در سپیده دم 96

نمایش تمام مقالات عبدالواحد فیضی