نوشته کریم پوپل

نویسنده دانشنامه ویکی پیدیا

چگونگی وضع مسکن در افغانستان

طبق راپور اداره UNHCR سازمان ملل حدود ۴٫۶ میلون افغان پس از سال ۲۰۰۲ واپس بوطن باز گشته‌اند که درینصورت ۲۵ فیصد نفوس بالای این خاک در مدت کوتاه بشمول رشد طبیعی اضافه گردیده‌است. درینصورت لازم بود که این نفوس دوباره به مسکن پدری خود برمی‌گشتند ولی بنا بر فکتورها ۴۰% این نفوس  بخانه اصلی خود برنگشتن بلکه اکثر اینها شهر نشین شدند که شهرها به مشکلات مسکن آب فاضلاب وغیره مبتلا گشته‌اند > تعداد بالاثر جنگهای طالبان و حوادث طبیعی نیز بی خانه و بی شغل گردیده‌اند. شهر کابل زیاد ترین گدا را در منطقه با خود دارد. یعنی در هر صد متر یکنفر گدا از شما پول طلب می‌کند. اطفال کارهای شاقه را انجام می‌دهد. بالاثر بی کاری سطح جنایات بلند رفته‌است. حدود 100 ها گروپ آدم ربائی تبدیل اعضای بدنی عملاً درخاک وجود داشته و حدود بیشتراز یک میلون نفر مبتلا به نوشیدن مواد مخدر مبتلا بوده که تعدار زیاد آن جوانان بی کار بی مسکن و بی فامیل اند. که اینها بعضاً مورد استفاده دشمنان افغانستان قرار می‌گیرند. پس از سال ۲۰۰۲ که مردم در مدت کوتاه به خانه‌ها وشهرهای ویران شده خود برگشتن تزئید قیمت روزانه زمین  ومواد ساختمانی مشکل جدید برای آنها گردیند بناعاً تعداد دیار اصلی خودرا رها کردند. دربعضی محلات که هنوز امن نشده مردم آن محلات در شهرها پناه آورده‌اند که وضع رقت بار دارند. طبق برسی وزارت شهر سازی ومسکن افغانستان حدود ۱۲۶۰۰۰۰ مسکن طور فوری برای بی جا شدگان ضرورت است. که ۷۰% این خانها در روستاها و ۳۰% در شهرها باید ساخته شود.

تعداد بازگشت معاجرین افغان وبیجا شدگان داخلی

طبق که در جدول دیده می‌شود تعداد بیجا شدگان از بازگشت۳ چند اضافه می‌باشد.

شرایط سکونت در افغانستان

مطابق به ماده۱۴ پاراگراف ۱-۲- وماده ۳۸  قانون اساسی افغانستان هر افغان که در افغانستان زندگی می‌کند حق داشتن سرپناه رادارد. دولت از آن حمایت می‌کند. بدین منظور مردم می‌توانند در محلات وقسمت‌های که ممنوع  نباشد.رایگان  برای خود  سرپناه  اعمار نماید تا زمانیکه مراجع باصلاحیت دولت امر ندهد هیچ مرجع حق تخریب اورا  ندارد. بدین منظور شهر کابل که پایتخت افغانستان است ۶۸% مردم در خانه‌های بدون نقشه وبرنامه  حیات بسر می‌برند. ودولت از سرپناه که سقف داشته باشد حمایت می‌کند. دربعضی شهرهای بزرگ آنعده منازل خود سر که نیم کاره باشد وتاهنوز سقف آن اعمار نشده باشد دولت ممانعت می‌نماید. به اسنثنای باشندگان ایالت  پشتونستان ، بلوچستان، و معاجرین قبول شده در جامعه افغانی دیگر هیچ خارجی حق خرید زمین و ملکیت راندارند.

                              تاریخچه مساکن در افغانستان                                                                در طول تاریخ مسکن گزینان افغانستان معمولاً  دارای جامعه قبلوی بوده کوشش نموده‌اند که از محدوده جفرافیای قبیله خویش دور تر زندگی ننمایند. بدین منظور  بیش %۸۰ جمعیت معمولاً در همان جایی به سر می‌برند که متولد شده‌اند. روستا نشینان این کشورها به علت عدم رضایت  قوم قبیله ، شرایط خاص اجتماعی و اقتصادی، نبودن راه‌های انتقالاتی مناسب برای رفت و آمد، نبودن وسایل حمل و نقل کافی، مشکل بودن زندگی در شهرها،  فقدان کار و درآمد، عدم پذیرش افراد قبایل دیگر، جنگ دشمنی وغیره دریک محدوده توانسته اند  نقل مکان از یک قریه به سایر قریه جات و شهرها نمایند. قریه جات بنا بر ضرورت و ازدیاد نفوس توسط مردم توسعه میابد. در اکثریت قریه جات مسکن و زمینهای مردم دارای اسناد شرعی نمی‌باشد دیده شده یک شخصص یا یک فامیل زمین زیادی دولتی را بشمول کوه غصب نموده‌است. بدین منظور یکنفر بیگانه نمی‌تواند بدون پول یا رضایت مردم مسکن گزیند. در میان قریه جات پشتون اگر جوان یک قریه بادختر قریه دیگر عروسی کند. باشندگان دوقریه می‌توانند در هردو قریه مسکن گزینند. تمام باشندگان قریه دختر اهالی  قریه پسر را داماد وقریه پسر باشندگان قریه دختر  را خسربره می‌گویند.                              مسله شهر سازی در زمان ظاهر شاه تحت برنامه‌های پنج ساله آغاز گردید دولت وقت علاوه بر پروژه‌های تولیدی ساختمانی پروژه‌های رهایشی را نیز در برنامه‌های خویش گنجانید. فابریکه خانه سازی کابل ظرفیت تولیدی ۳۲باب منزل را دریک ماه داشت. دولت وقت غرض تقویه بنیه کارمندان دولتی پروژه رهایشی مکرویان اول دوم سوم چهارم، کارته مامورین، کارته چهار، پروژه حصه اول خیر خانه مینه را اعمار و قسط باز پرداخت آنر برای مدت ۲۵ سال بدون مفاد تعین نمود. مردم عادی بدون مشکلات در مدت یک هفته می‌توانستن زمین خرید نمایند. به همین ترتیب بعضی پروژه هارا در ولایت هرات  شبرغان مزارشریف جلال آباد وهلمند روی دست گرفت. پس از سال ۱۳۶۰ بالاثر  عملیات‌های سنگین نظامی  تقریباً ۸۰-۸۵% مردم روستاها وولسوالی‌ها یا به شهرها هجوم آوردند حتا روستاهای که در ۱۰کیلومتری شهر کابل قرار داشت خالی از سکنه شدند. در آن زمان نفوس شهرها خیلی کم وزمین زیاد بود. چون روستا نشینان در آمد خودرا از دست داده بودند نمی‌توانستن در شهرها برای خود خانه ویا زمین خرید نمایند بناعا غرض گذران شب وروز خود در گوشه‌های شهرها خانه‌های کاه گلی وخود سر اعمار نمودند.  دولت‌های آنوقت گذاشتن تا مردم مجبور برای خود خانه سازند. در سالهای جنگ گروپ بزرگ از افغانها در کشور ایران پاکستان امریکا آلمان ترکیه هند انگلیس  وغیره مهاجر گردیدند. که جماً بیشتر از ۵ میلون بود. پس ازسال ۲۰۰۲ تقریبا 40 % این مردم به روستاها باز نگشته زندگی شهر نشینی را اختیار نمودند. شهرها بمشکلات آب  کمبود مدرسه هوا تنفسی، ازدیاد فاضلاب وغیره مواجه گردیده. فعلاً بی سرپناها در شهرهای نسبت به دهات ازیاد یافته‌است.

نفوس افغانستان با ارتباط سکونت

طبق آمار سی آی ای نفوس افغانها در سراسر جهان  ۲۹٬۸۳۵٬۳۹۲ می‌باشد. از جمله ۲٫۷ میلون در پاکستان وایران و ۱٫۲ ملیون در کشورهای خارج زندگی دارند. وطبق آمار احصایه مرکزی افغانستان نفوس داخل افغانستان در سال ۲۰۱۱ از ۲۴٫۵ ملیون به ۲۶ میلون رسیده‌است. از جمله ۵٫۹ ملیون یا ۲۳% در شهرها ۷۷% در ولسوال‌ها ودهات زندگی دارد تناسب شهری شده سالانه ۵٫۴ % می‌باشددر شهرها در ۴ فامیل یک فامیل بی خانه‌است. شهرهای کابل مزارشریف جلال آباد قندهار کندز هرات سرپل لشکرگاه پل خمری خوست غزنی دارای رشدسریع  نفوس یعنی ۳٫۱% بوده این شهرها در حال ذیق شدن جا بوده دارای اعیار بلند بی خانه شدن در سال می‌باشد. تعداد  نفوس افغانستان دریک کیلومترمربع  ۵۲٫۷ نفر  می‌باشد.

انواع مسکن در افغانستان

مسکن گزینی در افغانستان زیاده متعلق به اقوام است که در آن محل اجداد آنها زندگی نموده‌است. درترکیب نفوس افغانستان  ۴۲% پشتون که زیاده در ولایتهای وردک پکتیا جلال آباد لغمان کنرهار قندهارهلمند بودباش دارند.  ۲۷% تاجیک  در شمال شرق سطوح مرکزی وهرات و  فراه زندگی می‌نمایند. هزاره ۹% در سطوح مرکزی تا حدود کم در مزارشریف کابل غزنی] وپکتیا بودباش دارند. ازبک ۹ فیصد ترکمن ۳% درشمال افغانستان پراگنده‌اند.  ایماق ۴% در هرات و غور بلوچ  ۴%در  زابل نیمروز و۴ فیصد سایرملیتها  قزل باش  در جنوب غرب پشه ئی در نورستان  هندو در کابل جلال آباد پکتیا عرب در شمال  یهوددر کابل  زندگی می‌نمایند. افغانستان دارای ۳۹۲ ولسوالی بیشتر از۴۰۰۰۰ قریه می‌باشد.

روستا نشینان

بالاتر از ۷۰ فیصد نفوس افغانستان در قریه جات ودهات زندگانی دارند. مسکن روستا نشنیان سنگی مانند خانه‌ها دره سالنگ، چوبی مانند نورستان وکنرهار، گمبزی اکثراً در شمال افغانستان، گلی بدون تهداب، سنگی، قلا دارای دیوارهای خیلی بلند، مغاره‌ای مانند بامیان ودره‌های مرکزی، خانه خشت خام یاپخته با تهداب سنگی وخانه‌های موقت تابستانی بنام خس پوشک وغیره می‌باشد. در طول ۱۰۰ سال اخیر بودیجه داخلی افغانستان توان این را نداشته‌است تا بتواند در روستاها مکتب خدمات آب سرک تلفون شفاخانه وغیره را نماید. الی سال ۱۳۴۵ برای تمامی ساکنین ولایتهای دور دست یک داکتر یک بیتار(وترنر)یکنفر جراح در تشکیل خود داشت در سال ۱۳۵۰در ۸۰فیصد ولسوالی یک داکتر دونرس یک واکسیناتور یک بیتار در تشکیل خود داشت که پس از سال1993- ۲۰۰۲در ۸۰-۹۰ فیصد ولسوالی‌ها دکتر وجود نداشت. زندگی اکثر قریه جات افغانستان با صد سال قبل فرقی ندارد. پس از سال ۱۳۸۵ دولت توانسته‌است به بعضی قریه جات خدمات برق تلفون را تاءمین کند. انجیوهای خارجی  توانسته‌است در بعضی قریه جات پمپ آب، جنراتور آبی , برق آفتابی  تخمهای اصلاح شده، کانالهای آبی را اعمار و همکاری نموده‌است. ولی در مورد که روستا نشینان که دوباره عودت می‌کنند دولت بنسبت کمبود افراد فنی، کمبود بودیجه، وعدم امنیت نتوانسته‌است خدمات شایسته را  انجام دهد. معیشیت این توده عظیم غذاهای ابتدائی از تولیدات قریه تامین می‌شود.خان یا ارباب صلاحیت دار قریه میباشد. مردم به ریش سفیذان احترام داشته اطفال دارای حیثیت بلنئد نمی داشته باشند. درقریه جات شمال مردم دیوار های بلند ندارند ولی در جنوب خانه ها دارای دیوار بلند می باشد.زنان جوان حق بیرون برامدن از خانه ندارند.   

شهر نشینان

خانه‌های شهری افغانستان از گل، خشت خام پخته، کانکریت، گمبزی در شمال افغانستان مانند میمنه مزارشریف و شبرغان اعمار گردیده‌است. در طول صد سال دولت توانسته‌است که در شهرهای سرحدی تامین برق آب سرک مکتب بیمارستان(شفاخانه)پوهنتونها خدمات مخابرات پست وغیره را تا حد امکان نماید. دولتهای وقت یکتعداد پروژه‌های نیمه مدرن رادر  محدوده شهر کابل ودربعضی شهرها (ّپروژه مالداری هرات، وادی لشکر گاه، تفحصات مزارشریف، ثمر خیل و هده جلال آباد، سمنت پلخمری)  حسب ضرورت اعمار نماید. ولی پلان شهر سازی مدرن را هرگز نداشته‌است. در اکثر نقاط شهرها ساختمان خانه‌ها مانند صد سال قبل است. بصورت عموم خدمات آبرسانی خیلی ضعیف وخدمات