انتقال قدرت در آمریکا: حوادث غیر‌منتظره در خاورمیانه

مترجم: 

سایت «۱۰ مهر»

برگرفته از: 

راشا تودی ـ آلمانی، ۲۹ نوامبر ۲۰۲۰

از اینجاست که وهابیسم و صیهونیسم با هم کنار می ‌آیند. رویداد های اخیر نشان دهنده آنست که بازیگران وابسته و کلیدی ایالات متحده آمریکا در منطقه بهم نزدیک شده و بدنبال متحدین تازه ای نیز می ‌باشند. این ائتلاف علیه قدرت منطقه‌ای، ایران، برآن است تا در سال‌ های آتی نقشه ژئو‌پولیتیک خاورمیانه را با خروج تدریجی نیرو های آمریکایی از منطقه از نو بازسازی نماید.

بازدید پمپئو از بلندی ‌های اشغال شده جولان، ملاقات مخفیانۀ نتانیاهو وبن سلمان درعربستان سعودی ، حمله موشکی دیگر بار شورشیان حوثی به سکو های نفتی سعودی، خاورمیانه را با زنجیره ای‌از حوادث تازه روبرو ساخته است.

اخیراً دونالد ترامپ راه را برای تحویل قدرت به جو بایدن هموار ساخته است. از همین رو خاور میانه آبستن حوادث غیر‌منتظره‌ای به ‌نظر می‌آید. و همه این درحالی است که ترامپ از زمان رياست

‌جمهوری، عملاً از درگیری‌های خاورمیانه دوری جسته و وزارت دفاع آمریکا {ظاهرن- سپیده دم} از عقب ‌نشینی سربازان آمریکایی از افغانستان و عراق، حتی قبل از پایان دوران ریاست ‌جمهوری ترامپ در ژانویه خبر می ‌دهد.

اخیرا مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا از شهرک ‌های اسرائیلی در کرانه اشغال شده باختری بازدید کرد و سپس روانه بلندی‌های اشغالی جولان که متعلق به سوریه است شد. پمپئو مدیر سابق سیا به ‌خود اجازه داد تا در عرصه دیپلماسی جرأت کرده و قدمی‌ بر دارد که قبلاً هیچ دیپلمات و یا رئیس دولت آمریکایی انجام نداده بود. از طرف دیگر رسانه ‌های اسرائیلی گزارش دادند که بنیامین نتانیاهو نخست ‌وزیر اسرائیل همراه با جوسی کوهن رئیس سرویس اطلاعات خارجی موساد به ‌طور مخفیانه به عربستان سعودی سفر کرده و با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی و پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا در نئوم دیدار کرده است. نتانیاهو همچنین قصد دارد در ماه دسامبر به ‌طور رسمی ‌از بحرین و امارات متحده عربی نیز بازدید کند.

این واقعیت که نتانیاهو از مقامات سعودی در عربستان سعودی بازدید کرده، خود نشانگر مرحله روند تازه‌ای در خاورمیانه است که خطوط مقدم ژئوپولیتیک آن در سال ‌های آتی نمایان خواهد شد.

هم اسرائیل و هم عربستان سعودی رویداد های واشنگتن را با حساسیت و نگرانی دنبال می ‌کنند. هر دو طرف بر این باورند که بایدن سیاست تازه‌ای را در خاورمیانه در پیش خواهد گرفت. از آنجا که در دولت ترامپ «دمکراسی و حقوق بشر» از نظم جهانی لیبرال، جایی نداشت، اسرائیل توانست در سال‌ های گذشته روابط خود را با کشورهای حاشیه خلیج فارس گسترش دهد.

تا آنجا که به «دمکراسی» مربوط می ‌شود، هم بن سلمان و هم نتانیاهو در این عرصه خوشنام نیستند. زمان برگزاری این ملاقات در عربستان سعودی، قبل از آنکه به روابط بین اسرائیل و عربستان مربوط باشد، بیشتر معطوف به سیاست داخلی آمریکاست. در اینجا باید متذکر شد:

 هنگامی‌ که ترامپ اندکی قبل از انتخابات ریاست‌ جمهوری آمریکا به ‌دنبال «معامله صلح» بین اسرائیل و کشور های حاشیه خلیج فارس بود، آنرا نه برای جاه ‌طلبی‌ های ژئوپولیتیک خود در این منطقه، بلکه با هدفی استراتژیک برای انتخاب مجدد در آمریکا دنبال می ‌کرد. «معامله صلح» قرار بود برای او در انتخابات ریاست‌ جمهوری نوامبر آرای بسیاری را به ارمغان آورد. ترامپ برای انتخابات سوم نوامبر، شدیداً نیازمند حمایت و پشتیبانی در داخل کشور، به ‌ویژه از سوی لابی اسرائیل در واشنگتن بود. گفته می ‌شود بعد از انتخابات آمریکا، رئیس ‌جمهور علاقه چندانی به باصطلاح توافق صلح بین اسرائیل و کشور های عربی ندارد، زیرا نتانیاهو حالا دیگر به جو بایدن و کاملا هریس معاون وی به ‌عنوان برندگان انتخابات آمریکا تبریک گفته است.

در آستانه انتخابات ایالات متحده، نگران این بودند که ترامپ در انتخابات شکست بخورد و حریف وی، بایدن معاون رئیس جمهور سابق، مسیر تازه‌ای در خاورمیانه در پیش گیرد. برای محمد بن سلمان که ادعا می ‌شود در قتل فجیع ژورنالیست عربستان سعودی جمال قاشقچی دست داشته است، اعلام پیروزی بایدن برای وی یک کابوس بود. ترامپ زمانی پس از قتل فجیع قاشقچی در سال ۲۰۱۸ گفت که او «... ولیعهد سعودی» را ... نجات داده است.

قبل از منصوب شدن محمد بن سلمان در سال ۲۰۱۷ به‌ عنوان ولیهعد پدرش، سلمان، محمد بن نایف پسر وزیر داخله سابق عربستان وارث تاج و تخت بود. امّا بعدا سلمان با ولیعهدی بن نایف به مخالفت پرداخت. این تصیم به کمیسیون انتخاب جانشین «هیئت البیع» واگذار شد که با ۳۱ رأی موافق از ۳۵ رأی، مورد تأیید قرار گرفت؛ البته از همان ابتدا روشن بود که بن سلمان در خانواده سلطنتی عربستان سعودی، و به ‌ویژه بعد از قتل قاشقچی، دارای قدرتی شکننده است. اکنون نتانیاهو و بن سلمان رسماً در منطقه بهم نزدیک و نزدیک ‌تر می ‌شوند، زیرا بن سلمان امیدوار است با برداشتن چنین گام بحث ‌برانگیزی در دیپلماسی، بتواند موقعیت رهبری خود را در میان خانواده سلطنتی تثبیت نماید. نتانیاهو هم البته در جستجوی شرکای استراتژیک تازه‌ای در منطقه علیه تهدید ایران، خصوصاً بعد از اعلام آمریکا مبنی بر خروج نیروهایش از خاورمیانه می‌باشد.

در حقیقت از اینجاست که وهابیسم و صیهونیسم با هم کنار می ‌آیند. رویداد های اخیر نشان دهنده آنست که بازیگران وابسته و کلیدی ایالات متحده آمریکا در منطقه بهم نزدیک شده و بدنبال متحدین تازه ای نیز می ‌باشند. این ائتلاف علیه قدرت منطقه‌ای، ایران، برآن است تا در سال ‌های آتی نقشه ژئو‌پولیتیک خاورمیانه را با خروج تدریجی نیروهای آمریکایی از منطقه از نو باز سازی نماید.

بنابر گزارش ‌هایی, ایران از متحدین خود در خاورمیانه خواسته است تا ضمن حفظ «آمادگی کامل»، از ایجاد هرگونه تنش با دولت آمریکا در رو زهای آینده خود داری ورزند؛ اقداماتی که در آخرین روزهای باقیمانده حکومت ترامپ، می ‌تواند دستاویزی برای توسل به حملاتی باشد. ترامپ اخیراً مارک اسپر وزیر دفاع خود را بر کنار کرد؛ در پی آن نیویورک تایمز گزارش داد که رئیس ‌جمهور در حال بررسی حمله نظامی ‌علیه ایران در دوران باقیمانده اقامت خود در کاخ سفید است.

در هفته‌ های اخیر به نیرو های مسلح اسرائیل نیز دستور داده شده است تا برای حمله احتمالی ترامپ به ایران در روز های پایانی ریاست ‌جمهوری وی آماده باشند. در همین رابطه، اخیراً محسن فخری‌زاده فیزیکدان ایرانی در یک حمله در نزدیکی پایتخت، تهران، به قتل رسید. گفته می ‌شود که فخری ‌زاده مانند قربانیان قبلی در لیست ترور سرویس اطلاعاتی خارجی اسرائیل موساد بوده است.

شورشیان حوثی یمن اخیراً حمله موشکی دیگری به یکی از ایستگاه های توزیع نفت سعودی آرامکو، انجام دادند. و این در حالی است که سعودی ‌ها آخرین حمله حوثی ‌های مورد حمایت ایران به تأسیسات نفتی در شمال جده را تأیید کرده ‌اند. گفته می ‌شود که با این حملات، ایران سیگنال داده است که در صورت بالا گرفتن درگیری با عربستان سعودی، این کشور نه تنها می ‌تواند از تردد تنگه هرمز جلوگیری کند بلکه می ‌تواند کریدور غربی حمل و نقل نفت در شهر بندری جده در دریای سرخ را ببندد.

ایران اخیراً در یک اقدام بحث برانگیزِ دیپلماتیک، سفیری را برای یمنِ درگیر جنگ منصوب کرد که موجب تأسف و ناخشنودی در عربستان شد. کانال خبری العربیه گزارش داد که حسن ایرلو سفیر جدید ایران مستقیماً تابع رهبر مذهبی ایران آیت‌الله علی خامنه‌ای بوده و از طرف وزارت خارجه ایران تعیین نگردیده است؛ این امر به وی این فرصت را می ‌دهد تا در واقع به‌ عنوان «نماینده رهبر» در یمن عمل کند. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در توئیتر ایران را متهم کرده بود که یک «عضو سپاه پاسداران ایران» را تحت پوشش «سفیر» به یمن قاچاق کرده است.

گزارش‌ های منتشر شده در رسانه ‌های ایرانی مبنی بر این است که سفیر جدید در یمن همان شخصی است که ارتش آمریکا در همان روزی که سرلشکر قاسم سلیمانی به تحریک ترامپ ترور گردید، سعی داشتند او را هم در یمن از بین ببرند. بر اساس این گزارش ‌ها، گفته می ‌شود که هر دو سلیمانی و عبدالرضا شهلایی در لیست تروریستی ایالات متحده بوده ‌اند که ایالات متحده برای از میان برداشتن رهبری سپاه قدس، سعی در از بین بردن آنان را داشته است. پس از حمله ناموفق به شهلایی، ایالات متحده برای کشتن او پاداش تعیین کرد. طرف ایرانی هنوز هویت شخصی به ‌نام عبدالرضا شهلایی را تأیید نکرده است. اکنون در انظار عمومی ‌یمن سفیری از ایران ظاهر گردیده که شبیه شهلایی است و اخیراً به ‌طور غیرمعمول در صنعا مانند رئیس دولت مورد استقبال قرار گرفته است.

سیاست فشار حداکثری ایالات متحده بر ایران شکست خورده است. اقدامات انجام شده توسط ایران در واکنش به لغو توافق هسته‌ای توسط آمریكا، به احتمال خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌ های هسته‌ای قوت بخشیده است. واقعیت این است که با نزدیک ‌تر شدن عربستان سعودی و اسرائیل، ایران به ‌طور فزاینده‌ای به ‌سمت اتخاذ یک سیاست تهاجمی‌ سوق داده می ‌شود. فرض بر آن است که ایالات متحده به هر حال فارغ از اینكه چه کسی در ۲۰ ژانویه رئیس ‌جمهور شود، {احتمالن} از منطقه خارج خواهد شد. زیرا در هر حال رئیس ‌جمهور جدید در ابتدا مجبور خواهد بود روی مشکلات عظیم داخل کشور تمرکز کند. بایدن باید برای چاره ‌جویی و بهبود شرایط، ابتدا از وضعیت پاندمی‌ همه‌ گیر۱۹ COVID- و پیامد های اقتصادی آن آگاه گردد و البته قبل از هر کاری و از آنجا که «رئیس ‌جمهور آشتی ملی» است، انرژی زیادی را صرف «مقابله با تفرقه در جامعه ایالات متحده کند.