افغانستان بعد از بیست سال کشمکش به کجا کشانیده خواهد شد؟

ایالات متحدهٔ امریکا جایی حضورمی یابد که منافع اقتصادی وسیاسی آن درمیان باشد. مداخله امپریالیسم امریکا، جهت تأمین سلطهٔ اقتصادی و استراتیژیک وی درشرق میانه و کشورعزیزما با تقویت گروه های اسلامی انجام یافت. سیاست های را که ایالات متحدهٔ امریکا طی چند دههٔ اخیر دنبال نموده، اکثرِ کشورها را به نابودی سوق داده است.

چرا امریکا بیست سال قبل با طالبان مذاکره و محاسبه نکرد؟

زمانیکه امریکا به بهانه ۱۱ سپتمبر ۲۰۰۱ میلادی تحت نام مبارزه علیهٔ ترورریسم کشورما را مورد حملهٔ نظامی قرار داد ودرنتیجه طالبان شکست خوردند، آیا در آن زمان ساده نبود که با طالبان محاسبه میشد؟

ایالات متحدهٔ امریکا منحیث بزرگترین قدرت سیاسی و اقتصادی جهان، درآن زمان به بسیار سادگی میتوانست، طالبان را نابود سازد؛ ولی آنها این کار را نکردند و ما امروز دلیل آن سیاست شان را عملاً با برگشتاندن دوباره طالبان در رأس قدرت مشاهده مینمائیم؛ قربانی اصلی این سیاست های غیرانسانی ، مردم بی دفاع و ویرانی کشور زخمی ما بوده است.

فرار امریکا از افغانستان به جهانیان ثابت نمود که کشورهای استعماری بیشتر ازاین نمیتوانند بر کشورهای فقیر و وابسته تجاوز و آنها را برای همیشه تحت اشغال شان داشته باشند؛ سرانجام روزی فرا میرسد، که آنها باسرافگندگی آن کشورها را ترک و فرار نمایند.

فرار امریکا از افغانستان باعث شگاف در جامعهٔ امریکا و حکومتِ آن کشور گردید (شگاف میان جمهوریخواه ها و دموکراتها، میان مردم و حکومت) و برعلاوه شگاف میان کشور امریکا و هم پیمانانش.

با فرار امریکا از افغانستان برنامه های بوش اول، تحت نامِ نظم جهانی شرق میانهٔ بزرگ نیز برهم خورد.

فرار امریکا از افغانستان، ازیک طرف باعث ایجادِ خلای سیاسی گردید که این خلأ به کمک سازمان همکاری شانکهای و کشورهای روسیه، ایران و پاکستان پُر خواهد شد و ازجانب دیگر کشور پاکستان را با کشورهای چین و ایران نزدیک و نزدیکتر ساخت.

عدم حضورامریکا در افغانستان درحقیقت شرایط بهتر را جهت سرمایه گذاری های بزرگ چین مهیا ساخت. زیرا مشکلات و موانعِ را که امریکا قبلاً سد راه چین قرار میداد، دیگر وجود نخواهد داشت و چین آزادانه تجارت و سرمایه گذاری اش را انجام خواهد داد.

همچنان این فرار به اعتماد کشور هند نسبت به ایالات متحدهٔ امریکا هم لطمه وارد خواهد کرد و کشور هند درآینده دقت بیشترخواهد نمود تا به وعده های امریکا دل نبسته، اختلافات اش را با پاکستان و چین به شکل مسالمت آمیز حل نموده، درسیاست خود تجدید نظر و روابط دوستانه با این کشورها برقرار نماید.

همان طوریکه همه میدانیم، امریکا منحیث بزرگترین قدرت جهانی هدف برتری جوییِ جهانی اش را ادامه خواهد داد و جهت توجیه کنترول فزاینده اش بر جوامع و سرکوب فزایندهٔ مردم توسط دستگاهٔ حکومتی، جهان را همیشه با هراسِ متداوم و جنگهای پایان ناپذیرتحت فشار قرار خواهد داد.

طی چند دههٔ اخیر ما شاهد بودیم که امپریالیسم خود به شکلِی از اشکال مشکلات را درمناطق مختلف جهان بوجود آورده و مقصر، دشمن را میدانست، به نظر آنها این دشمن یا داعش، یا طالب، یا نیروهای مترقی و کشورهای که تحت تأثیر آنها قرار نمی گرفت ویا به هرنامِ دیگرِ که بود، معرفی میشدند.

امریکا به بهانهٔ محو تروریسم به افغانستان حملهٔ نظامی نمود وبا بیرون راندن گروهٔ طالبان، درکشور ما گروهی را در رأس قدرت قرار داد که آنها درحقیقت غلامان حلقه به گوش خودشان بوده و کشور مارا با هزاران پرابلم و مشکل مواجه ساختند. درحقیقت هدف اصلی ابرقدرت بزرگ، محو تروریسم و ختم جنگ نبود؛ بلکه استقرار و حضورش درمنطقه و کشور ما بود.

اگر دقت نمائیم، حوادث ۱۱ سپتمبر ۲۰۰۱ ‌‌ اتفاقات بعدی را که تا امروز ادامه دارد، سرعت و تداوم بخشید؛ امپریالیسم هیچ گاه خاموش ننشسته و با صدور گروه های تروریستی و جهادیِ ایجاد شدهٔ خودشان، مانع آرامش درمنطقه و کشورما گردیده، تحریم اقتصادی وضع نموده، اختلافات قومی، ملیتی، زبانی و مذهبی را دامن زده و آن را عمیقتر میسازد، زیرا ایجاد چنین وضع به نفع آنها میباشد.

موفقیتِ برق آسا و تسلط کاملِ طالبان بر افغانستان، شوکِ بود که مردم بلا کشیدهٔ ما و اقتصاد فوق العاده ضعیف کشورما به آن مواجه گردید. اقتصاد افغانستان که تاقبل از تسلط طالبان با نا امنی، ویروس کرونا، فسادگسترده، مدیریت ناکارای حکومت، کاهش عواید و خشک‌ سالی روبرو بود، بعد از تسلط طالبان، با مشکلات بیشترازپیش مواجه خواهد شد. اقدامات و عملکرد طالبان و عکس العمل جامعه جهانی میتواند این بحران‌های اقتصادی و اجتماعی را تشدید یا تسهیل سازد.

وضعیت فعلی افغانستان بیانگر آنست که متأسفانه کشورما با فروپاشی نظام اقتصادی و اجتماعی مواجه است که خطر تبدیل شدن به یک فاجعه انسانی را درقبال خواهد داشت. عواقب خطرناک بحران انسانی و فروپاشی نظام اجتماعی و اقتصادی افغانستان برای مردم ما، منطقه و جهان ناگوار خواهد بود.

مسدود شدن ذخایر خارجی بانک مرکزی افغانستان و کاهش عوایدِ خارجی کشورما که باعث فلج شدن سیستم بانکی درکشور و دشوار شدن برداشت پول بوسیلهٔ مردم شده است، سببِ بلند رفتن سطح تورم و کاهش ارزش پول ملی کشورما گردیده است.

از زمان روی کار آمدن طالبان ازماه اگست ۲۰۲۱ تا حال، قیمت مواد غذایی بیش از ۵۰ فیصد افزایش یافته است، ۱۸ میلیون تن به کمک نیاز دارند، ۱۴ میلیون نفر به غذا ضرورت دارند و ۹ میلیون تن آب آشامیدنی صحی ندارند. درسال جاری ۶۰۰ هزار نفر آواره شده اند و ۵ میلیون پناهنده گردیده و وضعیت حقوق بشر، بخصوص حقوق زنان به حالت فاجعه بار قرار دارد. بیش از یک سوم جمعیت افغانستان با درآمد کمتر از ۲ دالر در روز زندگی می‌کنند و ازسال‌ها بدینسو کشورما شدیدأ به کمک‌های خارجی وابسته بوده است، چنانچه در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۴۳ فیصد از تولید ناخالص داخلی کشورما را کمک های بین المللی احتوأ می‌کرد و ۷۵ فیصد توزیع معاشات در بخش خدمات دولت از کمک‌های خارجی تأمین می‌شد.

سرمایه داری جهانی با تحمیل سلطه گروه های تروریستی و جنایتکار، که خود ایجادگر آنها اند، این فاجعهٔ انسانی را که درطول تاریخ کشورما بی سابقه است، بالای مردم ‌افغانستان بوجود آورده اند.

به اساس گزارش روزنامهٔ ‌وال استریت ژورنال، مؤرخ ۱۶ اکتوبر ۲۰۲۱، افغانستان به فقرشدید مواجه است و مردم مجبور شده اند تا فرزندان شان رادر برابر قرضه های شان معامله نمایند، برعلاوه انتظار میرود که سطح فقرالی اواسط سال ۲۰۲۲ به ۹۷ الی ۹۸ فیصد برسد.

گزارشات وسیع درمورد نقض حقوق بشر و اِعمال محدودیت‌های جدی ازجانب طالبان در برابر فعالیت‌های اجتماعی زنان موجود است. این امر خود بیانگر آنست که طالبان درمقایسه با حکومت قبلی شان از سال‌ ۱۹۹۶ الی ۲۰۰۱ تغییرننموده اند.

افغانستان که از سالهای متمادی بدینسو یکی از فقیرترین کشورهای جهان‌ محسوب میگردد، با رویکار آمدن گروه طالبان، مشکلات و پرابلم های آن افزایش یافت که بزرگترین مشکل درشرایط کنونی فرار مغزها است، تعداد زیادِ متخصصینِ مسلکی و باتجربه یا کشوررا ترک نموده‌اند و یا تلاش دارند تا ازکشور خارج شوند

بحران آوارگی گسترده، بی نظمی و هرج و مرج درعواید و کمک‌های دولت، مسئلهٔ دیگری است که افغانستان به آن مواجه است. وزارت مالیه در تأمین مصارف اساسی مثل معاش کارمندان دولت، به ویژه معلمین با مشکلات جدی روبرو است.

منحل نمودن نیروهای ملی امنیتی افغانستان و محدود ساختن کار زنان درنهادها و ارگانهای دولتی نیزباعث شوک اقتصادی بزرگ خواهد شد. زیرا صدها هزار نفر از کارمندان و پرسُنل اردو، پولیس، امنیت دولتی و کارمندان اناث، درآمد شان را از دست داده و بیکاری افزایش می یابد. رهبری و ادارهٔ غیرمسئولانهٔ اقتصاد کلان می‌تواند به‌ سادگی باعث افزایش تورم و کمبود عرضه گردیده که بر اقتصاد و افزایش فقر تأثیر ناگوار خواهد داشت.

مسدود نمودن ذخایر اسعاری افغانستان توسط ایالات متحدهٔ امریکا، سبب شده تا بانک مرکزی افغانستان مدیریتِ نرخ اسعار با مبادله دالر و سایر ذخایر خود به پول محلی را ازدست دهد که این امر خود منجر به سقوط ارزش پول افغانی، کاهش نرخ اسعار و تورم شدید می‌گردد. تصامیم اتخاذ شده‌ توسط ایالات متحدهٔ امریکا و دیگر کشورها و نهادها می‌تواند وضعیت را ازین هم بدتر سازد و باعث یک فاجعهٔ اقتصادی شدید گردد.

گرچه ایالات متحده امریکا، سایر کشورها، نهاد ها و سازمانهای بین المللی درتلاش اند تا ازطریقِ استفاده ازفشارِ مالی، جهتِ به کرسی نشاندن خواسته های شان در امر حفظ حقوق و دستاوردهای دو دهه اخیر بر رژیم طالبان عمل نمایند؛ ولی متأسفانه طوریکه دیده میشود، وضعیت اقتصادی کشورما نهایت سریع روبه وخامت است. اوضاع اجتماعی ـ اقتصادی کشور روزتاروزبدتر و غیرقابل تحمل شده میرود، بهبودِ وضع موجود تا حد زیادی بستگی به اقدامات و عملکرد طالبان و به واکنش ایالات متحده امریکا، کشورها وسایرنهادهای بین‌المللی دیگر دارد.

وضع تحریم‌ها درمجموع برای مردمِ یک کشور ناگوار وزیان آور است؛ ولی باتوجه به وضع کشورما که وابستگی شدیدِ اقتصادی و مالی به کمک‌ها و روابط با مؤسسات مالی بین‌المللی دارد، شدت آن بیشتر و عمیق تر خواهد بود.

گرچه ارسال کمک‌های بشردوستانه، مثل غذا و تجهیزات طبی، فشار تحریم ها را بالای مردم کمتر میسازد؛ ولی بایست این کمک‌ها برای افغانستان گسترده تر باشد.

حاکمیت گروه های دست نشاندهٔ امریکا به اصطلاح جهادی ها، طی بیست سالِ گذشته، سپردن دوبارهٔ افغانستان به گروه مُتحجر و تروریستی طالبان؛ مسدود نمودن ذخایر مالی بانک مرکزی افغانستان توسط امپریالیسم امریکا و فرار سران دولتِ قبلی با ملیون ها دالر، تحت نظر مستقیم ارتش امریکا؛ فقر را درکشور بصورت وحشتناک افزایش داده و وضعیت اقتصادی کشور را به پرتگاهٔ نابودی نزدیک ساخته است.

خلاصه مسئول این جنایت بشری، امپریالیسم امریکا و همپیمانان آن است که گروه های تروریستی جهادی را بوجود آورده، زیربناها و منابع افغانستان را نابود و این فاجعه را بالای مردم افغانستان تحمیل نمودند.

دوکتور نظیفه "توخی"