بنيان آفرينش مرد و زن يكی است    

همه ساله در ۸ مارچ از روز همبستگی بین المللی زنان جهت قدردانی دستاوردهای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زنان تجلیل به عمل می‌آید. دراین روز تلاش صورت میگیرد تا توجهٔ جهانیان را به برابری جنسیتی، تأمین حقوق حقهٔ زنان و جلوگیری از خشونت و سوء استفادهٔ زنان معطوف دارند.

دراین روز زنانِ جهان بدون توجه به گرایشات مختلف فکری، عقیدتی، نژادی وغیره از موفقیت ها و دستاوردهای شان یادآوری می نمایند. در حقیقت، این روز فرصتی جهتِ مرور درمورد تلاش ها، منازعات و فعالیت های گذشته و نگریستن به آیندهٔ که در جهت شکوفایی استعدادها و فرصت ها، در انتظار نسل آینده زنان است، میباشد.

درابتدا از این روزمنحیث یک رویدادِ سیاسیِ سوسیالیستی درامریکا، آلمان و اروپای شرقی بزرگداشت صورت میگرفت، ولی باگذشت زمان این روز در فرهنگ اکثرِ کشورها آمیخته شد. سازمان ملل متحد هم از سال ۱۹۷۵ این روز را منحیث «روز جهانی زن» به‌رسمیت می‌شناسد.

ازسالها نه، بلکه از قرنها بدینسوما درمورد نابرابری جنسیتی و عدم مراعات حقوق حقهٔ انسانی زنان مطالعه میکنیم و میشنویم. اگر ازگذشته های دور صحبت نکنیم و خویشتن را به دو یا سه دهه اخیر تمرکز دهیم، برمی یابیم که نابرابری جنسیتی و زن ستیزی و بالاخره عدم مراعات حقوق زنان و ریشه های اصلی نابرابری، اساس فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی دارد، که بایست روی تمام اینها دقت صورت گیرد.

از هشتم مارچ، روز جهانی زن در حالی در جهان تجلیل به عمل می‌آید که خشونت‌ها علیه زنان در افغانستان افزایش یافته و گروه طالبان حقوق زنان افغانستان را برسمیت نمی‌شناسند. یکعده از زنان معترض که به خاطر حقوق انسانی شان علیه طالبان اقدام به اعتراضات مسالمت‌آمیز و مدنی نمودند، توسط  گروهٔ متحجرِ طالبان بازداشت گردیده و مورد آزار، اذیت وشکنجه قرار گرفتند.

گرچه زنان و دختران قهرمان کشورما درجاده های کابل و سایر شهرها با تظاهرات مسالمت‌آمیز خواهان حقوق انسانی وشهروندی شان از گروه طالبان شدند، ولی متأسفانه پاسخ به این اعتراضات، بجُز از شلاق، شکنجه، توقیف و ترور چیزِ دیگری نبود.

با افتخار باید گفت که درشرایط اختناق و ترورطالبانی حاکم برکشورما، مبارزه و مقاومت درمقابل استبداد، گلوی زنانه دارد. زنان کشورما درطول تاریخ، قهرمانی های قابل ملاحظه ازخود نشان داده اند و هم تا حدودی به موفقیت های بزرگ نایل شده اند.

تاریخ بشریت بیانگرآنست که درجوامع مختلف همیشه نیروهای عقب‌گرا، سرکوبگر و ظالم موجود بوده و علیهٔ زنان ازهیچ نوع ظلم وستم دریغ نورزیده‌اند. این نیروها با درنظرداشت فرهنگ و سنت های تاریخی ازیک جامعه تا جامعه‌ دیگر به شدت متفاوت‌ بوده اند.

در فرهنگ اکثرِجوامع، اصل «مرد» است و «زن» جایگاهٔ دوم را  دارد.

طوریکه سیمون دوبوار متفکر فمینیسم اگزستنسیالیست بیان میدارد: «زن، زن به دنیا نیامده، بلکه زن ساخته می‌شود.» بنابرآن عامل ستم و ظلم بر زنان را ساختار‌ها و جامعه‌ مردسالار تشکیل میدهد و نهادهای اصلی سرکوب زنان در ساختارهای مردسالار فرهنگی، تاریخی، حقوقی، خانواده و ازدواج نهفته است.

برعلاوه موجودیت طبقات اجتماعی هم علت ستم بر زنان بوده و تا ازبین رفتن جامعه طبقاتی ادامه خواهد داشت.

ازآن جائیکه درجوامع، قدرت، نظام، امکانات و فرصت‌ها دراختیار و کنترول مردان است، بنابران جهان، جهان مردانه است نه زنانه. تعدادی ازمردان مبارزهٔ برابری‌طلبانه و دادخواهانهٔ زنان را مردستیزی تلقی می‌نمایند. این امر ناشی از پائین بودن سطح آگاهی، دانش و اطلاعات آنها درقبال ماهیت واساس فعالیت‌های آزادی‌خواهانهٔ زنان است.  

هیچ فردی نباید به‌ خاطر جنسیت از حقوق حقهٔ انسانی و برابر محروم شود. بایدگفت که قربانی نابرابری‌ها درجوامع نه تنها زنان، بلکه مردان و سایر گروه‌های انسانی هم‌‌اند.

باتأسف درکشورما یکعده «فعالین حقوق زن» با برداشت نادرست و سطحی از ارزش‌های اساسی مبارزات زنان، به جای مبارزه با ریشه‌های اصلی عوامل ستم و سرکوب زنان، راه ستیز با مردان را درپیش گرفتند. آنها راه حل نابرابری سیستماتیک این معضله را که ریشه در پدیده های فرهنگی ـ اجتماعی داشت، نادیده گرفته، صرف درجهت نفی نمودن مردان گام برداشتند؛ درحالیکه بایست به نفی نهاد‌ها و ساختارهای نابرابری که عامل بی‌عدالتی و سرکوب زنان در جامعه است، توجه می‌ نمودند.

برداشتهای نادرست، پنداشتها و دلایلی که ازاثرفقدان معرفت دراین راستا وجود داشت، نه تنها زنان‌، بلکه مردان‌ را نیز درجامعه‌ افغانستان قربانی نمود. این امر باعث بروز حساسیت‌ها و گسترش افکار منفی در مورد فعالان عرصهٔ زن در جامعه شده که این خود سبب شد تا پایه‌های مبارزات آزادی‌خواهی زنان را در جامعه بی اعتبار و مضمحل ساخته و راهٔ مبارزه را برای نسل‌های آینده هم دشوار و طولانی سازد.

تعدادی از مردان کشورما معتقداند که تأمین آزادی و برابری در جامعه، در آزادی هر دو جنس، یعنی زن و مرد  نهفته است، درحالیکه بعضی ازمردها هنوزهم به این باوراند که گویا با کار کردن در کنار زنان «مردانه‌گی» شان ساقط می‌گردد. هرگاه قشری، طبقه‌ای و یا گروهٔ دریک کشور محروم، محکوم و فرودست باشد، درآنصورت نمی‌توان از آزادی و برابری سخن گفت.

درفرهنگی که مردان نخواهند کوچکترین ازخودگذری نشان دهند و همیشه خود را برتر از جنس زن بدانند، چگونه زنان میتوانند بخاطر بدست آوردن حقوق شان موفق  گردند. به نظر من نخست مردان کشور بایست با فرهنگ اینکه تمام اتباع کشور صرف نظر از جنس، موقفِ یکسان و ازحقوق مساوی برخوردار اند، خودرا قناعت داده و آن را بپذیرند.

تا زمانیکه مردان فرهنگ بلند را حاصل ننمایند و باورمند به برابری حقوق زنان با مردان نشوند، نتیجهٔ تلاش زنها کمتر محسوس خواهد بود.

خلاصه، برای تغییر مناسبات مردسالارانه در افغاستان که زنان، مردان و سایر گروه‌های انسانی قربانی آن‌اند، مبارزهٔ مشترک لازمی است.

دکتور نظیفه «توخی»