عبدالاحمد فیض

آيا تحولات پيرامون اوكراين تهديد جهاني است؟

آرايش نيروهاي نظامي روسيه در امتداد مرز با جمهوري اوكراين، دركانون توجه رسانه هاي بين المللي درين روزها قراردارد، مزيد برين دستكاه تبليغاتي جهان غرب ورسانه ها درين كشورها، تراكم نظاميان روسي را كه با تسليحات فوق مدرن مجهزهستند، خطربالقوه براي متحدين ناتو وحاكميت ملي اوكراين عنوان نموده وبا راه اندازي هياهوي كسترده تبليغاتي، ازآغازتهاجم مسلحانه روسيه بركيف سخن ميكويد.

علي رغم اينكه روياروئي رواني با گذشت هرروز درين زمينه ابعاد وسيع كسب نموده ومساعي ديپلوماتيك نيز در زمينه كاهش تنشهاي اطراف اوكراين مؤثرنبوده است، مسكو جابجايي هزاران نظامي خود را با تجهيزات سنگين درچهارچوب حق حاكميت وامنيت ملي خود تعريف داشته واز هرگونه حمله برقلمروكشورهمسايه اوكراين به كرات اطمينان داده است.

ايالات متحده ودرمجموع سازمان ناتو، حمله روسيه را بركيف قريب الوقوع ارزيابي وازپيامدهاي سنگين اين حمله احتمالي التماتوم هاي متعددي به آدرس مسكوفرستاده است. اكنون نگرانيها درقبال اوضاع روبه وخامت اطراف اوكراين، اين پرسش را دراذهان عامه جهان ايجاد نموده است كه آيا وقوع حمله مسلحانه احتمالي روسيه به يك درگيري درمقياس بزرگ نخواهد انجاميد؟

تقابل مسكو وكيف ونيز مسكوغرب با فروپاشي رژيم طرفدارمسكو درنتيجه انقلاب رنگين درسال (٢٠١٤)كه ازحمايت غرب وبويژه ايالات متحده برخورداربود، آغارشد كه درنتيجه آن ويكتوريانوكوويچ رئيس جمهورطرفدارمسكوازقدرت خلع وراه براي بقدرت رسيدن چهره هاي نزديك به غرب مفتوح گرديد، هكذا الحاق جزيره كريمه به روسيه درهمين سال به دامنه تقابل گستره مزيد بخشيد.

مبرهن است كه شكل گيري انقلاب مخملين كه روسيه آنرا كودتا عليه رئيس جمهورمشروع اعلام نموده بود، بگونه خودجوش بوقوع نپيوسته؛ بلكه به استناد منابع معتبر، ايالات متحده ميليونها دالر به قصد سرنگوني رژيم طرفدار دوستي با مسكو هزينه نموده بود.

همچنان فكتور ديگري كه باعث بحران اطراف اوكراين گرديده است، تقرب روزافزون نيروهاي نظامي ناتو در امتداد مرزهاي ملي روسيه واستقرار سيستم هاي دفاع موشكي ناتو در خاك پولند بوده ميتواند. هكذا درسالهاي اخير غرب بدين اكتفاءنورزيده بلكه مساعي درجهت عضويت اوكراين در پيمان نظامي ناتودرجريان است.

 هرگاه اوكراين عضويت ناتو را كسب نمايد، بروفق منشور پيمان، اين سازمان بخود حق خواهند داد كه به استقرارسامانه دفاع موشكي وتجهيزات سنگين نظامي برضد روسيه در قلمرو اوكراين بمثابه عضو ناتومبادرت ورزند، كه اين امربوضوح توازن قدرت را بسود غرب برهم زده و امنيت ملي روسيه به مخاطره جدي مواجه خواهند شد.

مسكو موضع گيري ناتو را درتضاد به معاهده ای ميداند كه در دهه نود في مابين مسكو وواشنگتن مبني برعدم پيشروي غرب بسوي شرق به امضاء رسيده است. لذا تمركزگسترده وغيرمعمول قواي مسلح فدراسيون روسيه در نزديكي سرحدات اوكراين پاسخي اين كشورخوانده ميشود، دربرابر پيشروي هاي فزاينده ناتو ونيز اراده مبني بركشانيدن اوكراين به عضويت ناتو.

ديدگاه غالب در اوضاع روبه وخامت درشرق اروپا حاكي ازين است، كه هدف از آرايش قدرت نظامي مسكو بيشترينه كسب تضمين امنيتي ازغرب بوده وتا حد مقدور ازحمله براوكراين علي رغم سياست غرب مبني بركشانيدن روسيه بجنگ اجتناب خواهند نمود.

 اما اگر چنين حمله اي صورت گيرد، اين اوكراين ومردم آن خواهند بود كه بهاي جبران ناپذيري ناشي از اقدامات تحريك آميز رهبران ومتحدين را پرداخته وروسيه دركانون تقابل غرب ازمجراي اعمال تعزيرات گسترده غرب قرارخواهند گرفت، اماكيف بخوبي بايد بداند كه نيروهاي نظامي ناتووبخصوص نظاميان امريكاني مستقر در شرق اروپا هرگزحاضرنخواهند بود كه بخاطر تماميت ارضي اوكراين بالاي نظاميان روس حمله نمايند. زيرا اتاقهاي فكري ونظريه پردازان عرصه سياسي وراهبردي درغرب محاسبه دقيقي ازخطرات روياروي بالفعل با مسكورا بخوبي درك مينمايند.

 استراتژيستها در دنياي غرب وكانونهاي ثروت بدرستي درك مينمايد كه اقدام نظامي درچهارچوب دفاع از متحدين، جنگ احتمالي را وارد نبرد با ابعاد بزرگ با بكارگيري ازتسليحات اتمي خواهند نمود، كه بي ترديد چنين جنگي درمحدوده كاربرد جنگ افزارهاي كشتارجمعي محدود، محصورنخواهند ماند وتئوري كاربرد محدود از جنگ افزارهاي هستوي درزمينه منتفي است، بلكه امحاي كامل مدنيت بشري را در پي خواهند داشت.

به باوراين قلم، ايده قدرت بازدارندگي توانمنديهاي اتمي قدرتهاي دارنده اين تسليحات مخوف وويرانگر اگرنبود، منافع طاقتهاي طماع ازمرزاصول جهاني منع استفاده از زوردرمناسبات بين المللي، هرگز قادر نبود تا سياره زيبا مانرا از انهدام مطلق نجات دهند، تناسب راهبردي درسطح توانمنديهاي اتمي ميان قدرتهاي بزرگ حاكم است.

 لذا خطري يك جنگ قريب الوقوع با پهناي وسيع جهان ما را درحال موجود با وجود وخامت اوضاع بين المللي تهديد نمي نمايد.