روزنامۀ آلمانی : Die Rheinpfalz

شماره (4) مورخ 2010 / 1 / 6

نويسنده: Monika Lauer

مترجم: غفار عريف

ديدگاه: پيشبرد ماموريت شکست خورده درافغانستان

در يک کشور بيگانه

       بتاريخ 28 جنوری، کنفرانس بين المللی درلندن ميخواهد پاسخ های جديدی به پرسشهای مربوط به افغانستان را، جستجو کند.

      غربی ها ازاين هدف که آن سرزمين را به استقامت دموکراسی سوق دهند، بطورکامل دست کشيده اند.

     اين مطلب بخشی ازواقعيتنگری جديد است که درفرجام بايست راه را به پايان ماموريت Isaf درهندوکش [افغانستان] هموار سازد.

    Carl Bildt صدراعظم سويدن و رئيس شورای اتحاديۀ اروپا، دراخيرماه اکتوبر(2009) با تذکار حرفهای زيرين، به اروپايی ها ، مسير حرکت به هندوکش را، ازپيش داده بود:

     « لاجرم بايد، مسأله افغانستان يک آغاز جديد دريابد.» اين که ، اين آغازجديد، يعنی استراتژی نوين افغانستان چه چهارچوب و شکل و شمايل داشته باشد؛ جامعۀ بين المللی ميخواهد آن را بتاريخ 28 جنوری در يک نشست درلندن، مشخص سازد. بايد يکجا با [ هيأت دولت ] افغانستان، هدف ها تعيين و بخشی از گام های قابل بازرسی، توافق شود تا  با انجام دادن آنها ميزان موفقيت مساعی که درختم سال 2001 در هندوکش شروع گرديده بود، سنجش شده بتواند. زيرا نيروهای ياری حفاظت و امنيت Isaf نبايد برای هميش درافغانستان باقی بمانند.

  Anders Fogh Rasmussen     سرمنشی پيمان ناتو گفته است:

    « ماموريت ناتو آن وقت به پايان ميرسد،  که زمامداران درافغانستان درموقعيتی قرارگيرند تا بتوانند وضعيت امنيتی خود را کنترول نمايند و درمملکت خويش [ خوب ] حکومتداری کنند.»

     سرمنشی ناتو از يک تاريخ معينه و حتی ازيک پلان مشخص ياد آوری بعمل نياورد. ازسوی ديگر، شرايط درافغانستان هر روز بدتر، برهم و درهم تر و غيرقابل پيشبينی ميشود.

       Bernd Mutzelburg وظيفه دار خاص وزارت خارجۀ آلمان برای افغانستان و پاکستان چنين می پندارد که جامعۀ بين المللی مجبور است، پس از گذشت هشت سال، « سرانجام ازمرحلۀ پيداکردن استراتژی » بيرون گردد. اين که تا حال مطالب درست به پيش نرفته، علت آن دراين نهفته ميباشد که درنزد اروپايی ها و امريکايی ها، ساختارهای سياسی- تباری درافغانستان، بکلی بيگانه است.

    با اين انديشه و طرزتفکر که درافغانستان يک دموکراسی پارلمانی استقراريابد، ايالات متحدۀ امريکا و متحدين دنباله روآن کشور  خيلی ها با عجله [ وغيرواقعبينانه ] برخورد کردند. اين که اين تجربه [ ازمدت هشت سال بدين طرف افغانستان به لابراتوار تجربۀ امريکا و ساير دول غربی مبدل شده است- مترجم ] به شکست مواجه گرديده، جريان انتخابات رياست جمهوری ماه اگست سال گذشته آن را به خوبی نشان داد. زيرا [عدم شفافيت]، تقلب گسترده دريک مقياس وسيع وقابل ملاحظه، مشخصۀ آن را ميساخت. ارزش نتيجۀ بدست آمده ازاين انتخابات حتی به بهای کاغذ مصرف شده درآن، برابرنيست؛ زيرا برگه های رأی دهی بسيار پرهزينه و درمطابقت به يک انتخابات گران قيمت به طبع رسيده بودند.

    مزيد برآن، حامد کرزی بحيث رئيس جمهور وبدين وسيله شخص مساعد و شريک گفت وگوهای غربی ها پيرامون موضوع های مشخص، باقی ماند.

      Mutzelburg به اتکای حالت تازۀ پيش آمده، هشدارداد:

     « ما مجبورهستيم، نظربه هدفهای که درپيش رو داريم، واقعبين باشيم ». يک مطلب که به اين واقعبينی تعلق ميگيرد، عدم تقاضاهای بيشترازکرزی، بالاتر ازتوانايی او ميباشد. به قول Mutzelburg : « کرزی دريک محيط شرقی زندگی ميکند.» به اين مفهوم دراين جا [ درافغانستان ] بيشتروفاداری به مناسبات قومی و تباری، نقش بازی ميکند تا به تقليد و پيروی صاف و ساده ازيک دموکراسی پارلمانی. کسانی که درخدمت به اين مقصد قرارميگيرند، بادادن امتيازات و تقرر درمقام های دولتی ازآنان پاداش بعمل می آيد.

     مصداق حرفهای بالا، درهفتۀ گذشته دوباره به مشاهده رسيد:

     ازجملۀ (24) نفروزرای پيشنهادی کرزی، به تعداد (17) نفر آنان ، ازشورای ملی [ مجلس اول پارلمان ] رأی اعتماد کسب کرده نتوانستند. درليست پيشنهادی کرزی، خواست دول غربی نيزدرنظر گرفته شده بود. با وجود اين که درترکيب وزرای پيشنهادی به شورا، شماری ازافراد کاردان و مسلکی شامل بودند؛ ليکن [ تقاضای تحريری و رسمی رئيس جمهورافغانستان ] حيثيت کاغذ باطله را به خود گرفت.

     درحال حاضر، افغانستان دارای يک حکومت فعال و کارا نيست. کرزی مجبوراست درهمراهی با اعضای يک حکومت عبوری ( موقت ) غرض اشتراک درکنفرانس [ بين المللی پيرامون افغانستان ] به لندن سفرکند [ کرزی بتاريخ 2010 / 1 / 9 ، سر ازنو ( 17) تن وزرای جديدی را بخاطر اخذ رأی اعتماد به پارلمان معرفی نمود که ازجملۀ ( 17) نفر نامزد  وزير، تنها (7 ) نفرآن بتاريخ 2010 / 1 / 15 رأی اعتماد بدست آوردند- مترجم ]. اين کمبود [ نبود حکومت قانونی و فعال] چيزی است که ديدگاهها را [ دربارۀ افغانستان نسبت به گذشته ] خراب تر نشان ميدهد و نميتواند درپايتخت انگلستان منجر به حصول وعده های سودمند [ وعقد پروتوکول های همکاری های مساعد به افغانستان] گردد [بادرنظرداشت همين حساسيت بود که کرزی بايک تصميم عجولانه، باعجله و شتاب غير ضروری، به استناد فقرۀ سوم مادۀ يکصدو هفتم قانون اساسی، با صدورفرمانی امرکرد تا جلسات شورا بمنظور استماع خطوط پلان کاری وزرای پيشنهادی جديد و انجام پروسۀ رأی دهی، ادامه يابد].

     تپ وتاب ماموريت تلاش های پيگير درهندوکش، دايربراين که درآن جا يک دولت مطابق الگوی غربی ها ساخته شود، در ماههای گذشته به اندازۀ قابل لمس به سردی گراييده است. خانم Angela Merkel صدراعظم آلمان هدف های [بعدی] را انتقال گام به گام مسؤوليت ها به حکومت افغانستان ، عنوان کرد.

      ليکن Mutzelburg هوشدارداد:

    « پس ازد خول به افغانستان [ اعزام قوای نظامی ويا اشغال افغانستان]، خروج از آن جا فقط زمانی ميتواند امکان پذير باشد؛ که موفقيت دست دهد تا درتأمين امنيت کار موثری بسررسانيده شود؛ حاکميت دولتی بربنياد قانون- حق و عدالت با توانايی و کارآيی لازم بوجود آيد؛ زمينه های مصروفيتهای شغلی برای شهروندان بيکارفراهم گردد.

     غلط فهمی رخ ندهد: حاکميت دولتی بربنياد قانون- حق وعدالت براساس عنعنۀ ديرينه درافغانستان!

     ممالکی که قوای نظامی خويش را درافغانستان مستقرساخته اند، مجبورهستند تا « اولويت های شهروندان افغانستان را جدی بگيرند و به رعايت آنها پابند باشند. بدين معنی: چيزی که آنان ميخواهند، مهم است، نه آنچه ما خواستار آن هستيم.» نقاط مشترک که شهروندان افغانستان را در روابط ميان يکديگر پيوند ميزند، پيداگردند و ازآنها حمايت صورت گيرد.

     سال 2010 بايست به سال پيشبرد گفتگوهای سازنده با مخالفان مسلح و مدغم کردن دوبارۀ آنان درجامعه، تبديل شود. بی تفاوت است که گروههای مخالف، طالبان باشند و يا شورشيان ديگر:

     [ هرگاه وضع بدين منوال به پيش رود، درموجوديت يک حکومت بی کفايت و تداوم فساد مالی و اداری و گسترش فضای بی ثباتی و ناامنی، توأم با نارضايتی فزايندۀ مردم] شورشيان ازپشتيبانی وسيع دربين مردم [ درمناطق جنوبی و جنوب غربی، شرقی و جنوب شرقی] برخوردارميگردند. غربی ها نميتوانند بيش ازاين، موضوع را ناديده بگيرند. [دراصل درحال حاضر] تعداد زياد شهروندان افغانستان برای آيندۀ کشورخود ، افزايش فساد مالی و اداری، قانون شکنی و قرارداشتن افراد نا سالم را دررهبری حکومت؛ به مراتب خطرناکتر نسبت به کسب نفوذ روبه تزايد طالبان دربين مردم، قلمداد ميکنند. به ملاحظه ميرسد که درآن جاهايی که حکومت دست کوتاه دارد، خاليگاه پيشبرد وظايف دولتی را طالبان پرمی نمايند.

      Mutzelburg پيشرفت درپروسۀ طالبستان سازی افغانستان را اين گونه بيان نمود:

      « درصورتی که پدر و مادر نتوانند فرزندان [پسر و دختر] خويش را به مدرسه بفرستند ، ازاين که يک سيستم درست و [ متوازن] تعليم و تربيه سراسری موجود نيست،[دراکثرشهرها، ولسوالی ها و روستاها، کتب و وسايل درسی مورد نياز، تعميرو صنوف درسی، وجود ندارد]؛ بنابران فرزندان خانواده ها به مدارس دينی ميروند، يعنی درآن مدرسه های مذهبی آموزش قرآن که طالبان درآن جاها ازنوجوانان و جوانان درجهت بسط بيشتر انديشه های خود استفادۀ اعظمی بعمل می آورند. اين که سيستم بهداشتی فعال وجود ندارد و[عرضۀ خدمات پزشکی دربسا نقاط زيست مردم يا بکلی صورت نميگيرد ويا اگر هم است، درسطح خيلی ها نازل قرارداشته، پاسخگوی تقاضاهای اوليۀ باشندگان نمی باشد]؛ ازاينرو ساکنان محلات وابستگی به سازمانهای خيريۀ اسلامی پيدا ميکنند که اين نهاد ها دربدل کمک های خويش، ازمردم محتاج مطالبه مينمايند تا با آنها همکار گردند و ازآنها پشتيبانی بدارند.

      درافغانستان، پديدۀ ناخوشايند نمبر اول، مشکل بيکاری است.آمار احصائيوی دقيق دردسترس نيست؛ تخمين ها نشان ميدهد که بالاتر از سی درصد شهروندان  درزير خط فقر حيات بسر ميبرند و حدود بيست درصد ديگر قريب به خط فقربا ناملايمات زندگی دست و گريبان هستند. درچنين شرايط زندگی پرازمصيبت، طالبان به هرمرد  جوان که بخاطر پيشبرد جنگ و [ بسط وگسترش تخريب و دهشت افگنی] به صفوف آنان بپيوندند، روزانه مبلغ (10) دالرمی پردازند. يک پيشکش خوب و مناسب درحالت ابتر زندگی که هيچ کس ازپذيرش آن سرباز نمی زند.

     Mutzelburg هوشدارداد:

     برقراری امنيت نظامی درافغانستان، فقط يک وظيفۀ کمک کننده به امر اعمار ساختارهای دولتی، اقتصادی و اجتماعی داشت. ليکن اکنون استراتژی جهان غرب با زبان ديگری حرف ميزند. اين مسأله در جريان جر و بحث ها و گفتگوهای [ سياسی درپارلمان، درميان احزاب اپوزيسيون و کابينۀ حکومت ائتلافی] آلمان ، انعکاس يافت. تابه حال [ دررابطه به حل مشکل مردم افغانستان] صحبت ها بطورعموم برمحور انجام ماموريت نظامی می چرخيد. مبرهن است که درماموريت نظامی، موفقيت زمانی بدست می آيد که تلاشها با پيشبرد کارهای بازسازی توأم ساخته ميشد، يعنی آن فعاليتی که شرايط زندگی روزمره را برای شهروندان افغانستان، آسانتر ميساخت. اين کار ميتوانست بهترين استدلال داير برحضور نيروهای نظامی خارجی درافغانستان، درضديت با طالبان باشد.

       تا اين دم ماموريت [جهان غرب] درافغانستان، درخط مقدم به حکومت کرزی، درکابل  توجه مبذول داشته بود. آنچه که توانايی و کفايت اين حکومت به مشکل چهار اطراف شهرکابل را احتوا می نمايد. درپايتخت [مليارد ها دالر] پول های کمکی ، سرازير ميگردد و قسمت بزرگ آن هم درهمين جا به دوران می افتد، حيف و ميل ميشود و بی فايده به مصرف ميرسد. حالا به سبب تفاوت تمرکزشهروندان درمحلات زيست، شايد سهل تر و خيلی ها موثرترآن باشد؛ هرگاه با سياستمداران درسطح ولايت ها همکاری تنگاتنگ صورت گيرد، يعنی درجاهايی که تلاشهای مشترک، دريک محيط کوچک خوبتر هماهنگ شده بتواند.

     گرچه تمام طرفهای شرکت کننده در[پروسۀ دولت سازی درافغانستان] اين مطلب را بخوبی ميدانند که ساختن پايه های نهادهای دولتی و اقتصادی، مبارزه با فساد مالی و اداری و تجارت مواد مخدر؛ فقط درارتباط به همديگر، راه حل خود را می يابند و اين پيوستگی ميتواند تلاشها را بسوی حصول موفقيت بکشاند؛ وليک باگذشت هشت سال تا هنوز دراجرای وظايف هماهنگی بوجود نيامده و اين نقيصه درسطح ملی و بين المللی به حال خود باقی مانده است.

      درارتباط به همين مشکل، يک مثال غير منتظره را ايالات متحدۀ امريکا به نمايش گذاشت:

      قرارفيصله های کنفرانس بن ( درقصرپترسبورگ درسال 2001 ) جهان مليونها دالر را به مصرف رسانيد تا افراد مسلح غير مسؤول خلع سلاح گردند و طبق پروگرام ازنزد جنگجويان با تاديۀ مبلغ (100) دالر درمقابل تحويلدهی يک ميل کلاشينکوف، اسلحۀ آنها خريداری گرديد. حالا اکثراً همان افراد خلع سلاح شده، حتا درساحۀ ولايت کندوز، درجايی که پايگاه قوای نظامی آلمان واقع است؛ مليشه ها را دوباره مسلح ساخته اند تا برضد طالبان بجنگند. البته اين کار با پول های دول غربی صورت گرفته است.

      هرچند تاريخ حوادث درافغانستان نشان داده که عمر اين گونه اتحاد ها خيلی ها کوتاه بوده، متحد امروزی ميتواند دشمن فردا باشد.

       هدف اصلی، پيشبرد مبارزه برضد دهشت افگنی بين المللی درافغانستان، ازمدتها قبل ازدست ناتو گم شده است.

      درماهيت امر خود ايالات متحدۀ امريکا به اسامه بن لادن و جنگجويان [فرصت داد] و گذاشت تا آنان به پاکستان فرارنمايند، آن گونه که درهمين تازگی ها يک گزارش مجلس سنای امريکا، اين مطلب را مستند سازی کرد.

     Mutzelburg وظيفه دارخاص وزارت خارجۀ آلمان  برای افغانستان و پاکستان، با اطمينان ميگويد:

     « درحال حاضر، افغانستان پايگاه دهشت افگنی نيست.» طالبان اشاره به آن کردند که آنان ازالقاعده، دوری جسته اند.

     اين حرف طالبان هم نميتواند آنقدرها تسلی بخش باشد. ترس Mutzelburg دراين حرف نهفته است:

     « درحقيقت تهديد خطر ازسوی پاکستان سربيرون می آورد.»

     طالبان بحيث عاملان  پهن ساختن يک نوع اسلام بنياد گرايانه، بخاطر بازگشت افغانستان به دوران خلافت، می جنگند و ميخواهند تا ازاين پايگاه  وظيفۀ دايه را جهت زايش يک دولت اسلامی درپاکستان، مملکت همسايۀ افغانستان، انجام دهند. اين شانس طالبان روز به روز قوس صعودی را می پيمايد؛ زيرا وضعيت اقتصادی پاکستان بطرف بدترشدن روان است. واما بازهمين جامعۀ بين المللی است که درکنارپاکستان می ايستد، تا اگرديرهم شده، اندک کاری را بسررساند.

      درهنگامی که حکومت آلمان تنها ازکارهای اعمار نهاد های ملکی خدمات عامه درافغانستان با هزينۀ مبلغ (750 ) مليون ايرو پشتيبانی ميدارد، پاکستان با اختصاص دادن مبلغ ( 60 ) مليون فقط يکبارقصد کمک به افغانستان را کرده است.

      کاردارخاص وزارت خارجۀ آلمان برای افغانستان و پاکستان، در اين حصه، يک ثبوت ( يک استدلال، يک دليل قابل تاييد) ديگر را نيز می بيند.

     « ما از شناسايی و آگاهی بدست آورده  چيزی  نياموختيم و به نتيجۀ درست نرسيديم.»

                                                       &