کریم پوپل

                            یاد بود از سوم می رور جهانی آزادی مطبوعات

آزادی یک نعمت خداوندی است.هر انسان به آزادی جسمانی و روحی ضرورت دارد. اگر یک ازین کم یا خدشه دار باشد .پس انسان آزادی کامل ندارد. شاهان وحاکمان سابق تقریباً همه ظالم ومستبد بوده اند.آنچه را که میخواستن برای خود میخواستن نه برای دیگران. آزادی بیان که امروز نصیب تعداد کثیر کشورها گرد یده از برکت مبارزات انسانهای بیدار مبارز وجان فدا ها  بوده است.  گویند سقراط را به جرم اینکه گفت  اسپ 32 دندان دارد زهر دادند. گالیله را بنست اینگه نوشته بود زمین مدور است اعدام نمودند. دلیل آن این بود که این موضوع در انجیل طور دیگر ذکر گردیده بود. کشتن هزاران بی گناه آزادی خوا افغان توسط  حاکمان اعراب وابوقتیبه ، اعدام نمودن ده هانفر از دانشمندان حزب سری ملی ، بزندان انداختن  هادی داوی ، میرغلام محمد غبار، اعدام تمامی خانواده غلام محمد چرخی ، و هزاران دیگر در دوره های حکومتهای امیر عبدالرحمن ،امیر حبیب اله، نادر َشاه ، هاشم جلاد ، داود خان ، پس از رویداد 7و 8ثوروطالبان خونخوار بوده است. با وجودیکه افغانستان ی دوره زود گذر آزادی اطلاعات را در زمان شاه امان اله ، دهه 40 حکومت ظاهرشاه دید ولی این نعمت بزودی به خفه نمودن  تبدیل شد. خوشبختانه بشریت بیدار آرام ننشسته در کنار  سازمان ملل شعبه را بنام مرکزعلمی وفرهنگی بنیاد گذاشتن تا شود از نویسندگان وخبرنگاران عملاً دفاع نمایند.

سرمنشی سازمان ملل، بان کی‌مون و ایرینا بوکووا مدیرکل سازمان علمی فرهنگی و آموزشی نهاد  یونسکو  روز سه‌شنبه (سوم مه ) به مناسبت روز جهانی آزادی رسانه‌ها پیام مشترکی به جهانیان ابلاغ نمودند. متن فارسی این پیام را کمیسیون ملی یونسکو به زبانهای مختلف جهان بنشر رسانیده و به اطلاع  کشور ها ر سانید. شعار سال 2012  در سرنامه مقاله چنین  نوشته شده است «آزادی مطبوعات سنگ بنای سایر آزادی‌ها و یکی از پایه‌های اصلی حفظ کرامت انسانی محسوب می‌گردد. وجود رسانه‌های آزاد، مستقل و کثیرالطبع  در هر جامعه‌ای برای بهره‌مندی از این آزادی ضروری است.»  در پیام  مذکور دنیای امروز را "عصر انفجار اطلاعات" خواند با وجودیکه رسانه ها وخبر نگاران خطر مرگ را در کنار دارند ولی این راه را تعقیب می نمایند . در پیام نوشته شده که آزادی بیان از پایه‌های اصلی تحول بشری است. موسسه بین‌المللی رسانه ها، در وین پایتخت اطریش، هشدار داد که سال جاری 2012 می‌تواند به خطرناک‌ترین دورهٔ کاری خبرنگاران در ۱۵ سال اخیر شمرد. در سال 2011 موج از ژونالیستان در کشور های عربی بود .مطابق آمار این موسسه در ۴ ماه اخیر الی ۳۰ اپریل ۲۰۱۲ تعداد 21 روزنامه‌نگار در کشورهای مختلف جان خود از دست داده‌اند.

موسسه بین‌المللی رسانه، سوریه را در سال ۲۰۱۲ پرمخاطره‌ترین کشور جهان برای خبرنگاران خوانده است. در سه ماهه ابتدای امسال ۱۱ گزارش گر سوری و خارجی در سوریه کشته شده‌اند. بر اساس آمار موسسه یاد شده در سال ۲۰۱۱ شمار روزنامه‌نگارانی که در حوادث مختلف جان باخته‌اند ۱۰۲ نفر بوده‌است. موسسه بین‌المللی رسانه‌ها برای حفاظت از آزادی بیان و فعالیت‌های رسانه‌ای کارزار تبلیغاتی گسترده‌ای را آغاز کرده‌است. نشریه‌های بسیاری در کشورهای مختلف جهان اعلام آمادگی کرده‌اند به مناسبت روز جهانی آزادی رسانه‌ها یک آگهی بزرگ این موسسه در دفاع از آزادی بیان و خبررسانی را مجانی منتشر کنند. کشورهایی مانند  هند، ارجنتاین، نامیبیا، استرالیا، صربستان، آفریقای جنوبی، ترکیه، لهستان، آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی از ابتکار موسسه بین‌المللی رسانه‌ها حمایت می‌کنند. از سال ۱۹۹۷ جایزه‌ای نیز به عنوان "آزادی رسانه‌ها" تاسیس کرده که هر سال به فعالان این عرصه در یکی از کشورهای جهان اهدا می‌شود. جایزهٔ سال ۲۰۱۲ به عین‌الله فقتح‌الله‌اوف روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر آذربایجانی تعلق گرفته‌است. او در سال‌های گذشته بارها به اتهام‌های گوناگون از جمله فعالیت تروریستی، عدم پرداخت مالیات، ایجاد اختلافات ملی و قومی بین مردم و خرید و فروش مواد مخدر محاکمه  شده‌است. فتح‌الله‌اوف، بنیادگذار و سرپرست هفته‌نامه روسی‌زبان "آذربایجان واقعی" و روزنامهٔ "آذربایجان روزانه"، در سال ۲۰۰۷ به ۸ سال زندان محکوم شد. او پس از شدت گرفتن اعتراض‌های بین‌المللی سال گذشته به بهانهٔ روز ملی آذربایجان توسط رئیس جمهور این کشور عفو گردید. به گزارش سازمان حقوق بشر در حال حاضر شش روزنامه‌نگار و ۱۴ فعال سیاسی در آذربایجان زندانی هستند. ده کشور دیگر مانند آذربایجان به صدها گزارشگر را که جرم آن حقیقت گفتن است محبوس نمودند. به مناسبت روز جهانی رسانه‌ها، امسال نیز مانند سال‌های اخیر، فهرست‌های مختلفی منتشر شده که وضعیت کشورهای گوناگون را در کشور ها تشریح نموده است.  ایران در سال ۲۰۱۲ نیز جزو کشورهایی شناخته شده که بیشترین محدودیت را بر روزنامه‌نگاران تحمیل نموده است. اریتره در صدر این فهرست چین دومین کشور وایران سومین کشور جهان است که آزادی مطبوعات ورسانه ندارد. کشورهای که درین ردیف اند عبارتند از کره‌شمالی، سوریه، گینیا ، ازبکستان، میانمار، عربستان سعودی، بحرین  کیوبا و بلاروس از جمله این ده کشور معرفی شده‌اند که فعالیت‌های رسانه‌ای در آنها پرمخاطره‌تر از دیگر نقاط جهان است. آذربایجان، اتیوپی، چین، سودان، ترکمنستان و ویتنام در ردیف‌های بعدی قرار دارند. کشورهای چون تونس و مصر تا اکنون آزادی کامل رسانه ندارند. گزارشگران بدون مرز در فهرست امسال نام ۱۷۹ کشور را از منظر آزادی رسانه‌ها صف بندی نموده اند. چند کشور آفریقایی در قطار محدویتها جدول قرار دارند دو کشور نامیبیا و جمهوری کیپ‌ورد موفق شده‌اند پس از انجام اصلاحات گسترده در میان ۲۰ کشور قرار بگیرند که آزادی رسانه‌ها در آنها مطلوبتر ارزیابی شده‌است. گفته می‌شود ثبات سیاسی در این موفقیت نقش مهمی داشته‌است. در افغانستان رسانه‌ها با دولت مشکل کم دارند. پس از سقوط طالبان یعنی  سال ۲۰۰۱ میلادی ۱۷۰ فرستنده رادیویی و ۶۰ تلویزیون خصوصی تاً سیس  شده‌است. ولی  فشارهای اسلام‌گرایان افراطی طالبان وسایر بنیاد گرایان محدودیت‌های شدیدی بر فعالیت آزاد رسانه‌ها تحمیل نموده است . بنیاد گران سر تعداد زیادی از خبر نگاران داخلی را از تن جدا نموده اند. چنانچه سال گذشته سربریدن  نوری نطاق  سابقه دار رادیو تلویزون ملی افغانستان را همه شاهد هستند.کار روزنامه‌نگاران در کشورهای آمریکای لاتین، از جمله مکزیک و هندوراس  بنسبت موجودیت باندهای تبهکار بسیار پرمخاطره‌است.در  برزیل چهار روزنامه‌نگار در چهارماه گذشته قربانی افشاگری رشوه‌خوارن، فساد مالی گردیده است. انگلیس از نظر قوانین افشاگری محدودیت‌های فراوان دارد. بیشتر این محدودیت‌ها از قوانین اروپایی مربوط به مسائل شخصی نشعت گرفته‌است. مطابق بر قانون مصوب   سال ۱۹۷۴ افراداجازه ندارند  استفاده شخصی و کسب اطلاعات از اسناد مراکز نمایند.  ودر مورد قوانین خاص دارند.  در سال  2012 ایران سومین زندان روزنامه‌نگاران اند درین سال سه روزنامه‌نگار و ۱۸ وب‌نگار در زندان، حداقل ۵ روزنامه‌نگار ممنوع‌القلم و دهها تن زیر احکام سنگین هستند. ۲۸ نفر هم در سال گذشته مجبور به ترک ایران شده‌اند.

تاسیس سازمان

در سال 1991 کنفرانس در چهار چوب  سازمان یونسکو و دفتر سیار اطلاعات سازمان ملل  در شهر ویندهوک در نامیبیا برگزار شد.  در کنفرانس   روز سوم ماه می را روز جهانی آزادی مطبوعات اعلام کردند . کنفرانس با تدوین اعلامیه‌ای نام این شهر را به خود گرفت، ((روز سوم ماه می)). در این اعلامیه تاکید شده‌است که برای تأمین آزادی مطبوعات وجود پلورالیزم و استقلال رسانه‌های همگانی ضروریست. حق دستیابی عموم به اطلاعات رسمی، با عنوان قانون آزادی اطلاعات، در سال ۱۹۶۶ در ایالات متحده مطرح و تصویب شد. پس از آن در سال ۱۹۸۲ کشورهای استرالیا، کانادا، و نیوزیلند به طرح و تصویب چنین موردی دست زدند. کشورهای اروپایی از جمله فنلند در سال ۱۹۵۱، نروی و دانمارک در سال ۱۹۷۱، و هالند و فرانسه در سال ۱۹۷۸ قانون دسترسی آزاد به اطلاعات را تصویب و اجرا کردند. در سویدن بیش از دوصد  سال است که چنین قانونی جاری است و در واقع منظم به قانون آزادی مطبوعات است که حق دسترسی به اخبار را برای عموم مردم به‌رسمیت می‌شناسد، که از سال ۱۷۶۶ تصویب و اجرا شده‌است و مضمون آزادی اطلاعات را نیز دربر دارد. در ایرلند، دولت جدید در سال ۱۹۹۵ به طرح چنین حقی برای مردم پرداخت. انتخاب شعار رول خود را درسال 2011 بازی نمود  علت انتخاب شعار  آوردن  تحولات دمکراتیک و اجتماعی- سیاسی در کشور ها  است که  درسال گذشته به سطح جهانی رخ داد  (.رسانه‌ها در ایجاد چنین تحولات  نقشی مهم را بر عهده داشتند، هرچند که، به نوشته یونسکو، نتوانستند نقش خود را تا رسیدن به آنچه «انقلاب رسانه‌های اجتماعی» خوانده می‌شود، به انجام رسانند. با آن که در رویدادهای سال گذشته در جهان، بخصوص در کشورهای عربی، سرکوب گری سیاسی و کمبودهای اقتصادی نقشی عمده در سازماندهی توده‌ها خصوصاً در میان جوانان برعهده داشت، با این حال نمی‌توان از این واقعیت غافل شد که آزادی دسترسی به نیروی اطلاع رسانی و فنون ارتباطی در کنار استفاده از تلویزیون‌های دیش آنتن  نقشی اساسی را در این زمینه بازی نمود.) به نوشته یونسکو این خود صحت نظریه محوری در اعلامیه روز جهانی آزادی مطبوعات را به ثبوت می‌رساند.

منابع

ا.  روزنامه  وایس آف امریکا

 http://www.voanews.com/persian/news/PressFreedom_Iran-2012-03-05-150003225.html

2.روزنامه دوچ ویله در سایت دوچ ویله

http://www.dw.de/dw/article/0,,15922748,00.html