غفار عریف 

                                رهایی از بحران و یا بحران آفرینی؟

          در ماه روان جهان سرمایه داری با برگزاری دو نشست، با هشدار دادن ها و تهدید کردن ها، درجهان سیاست قدرت نمایی کرد و نشان داد که با سرنوشت انسان های روی زمین با چه ترفند های سیاسی - اقتصادی - نظامی وحشتناکی دارد بازی می کند.

         ۱ -  در ۲۱خرداد/جوزا۱۴۰۰خ-۱۱جون۲۰۲۱ رهبران هفت اقتصاد پیشرفته جهان (صنعتی ترین اقتصاد های دنیا) با انبازی کردن برخی سران اتحادیه اروپا، در کرانه های کورنوال بریتانیا گردهم آمدند تا پیامد های بیماری همه گیر کوید-۱۹بر اقتصاد جهانی و به زیان بردن روند های اجتماعی، بویژه پیوستگی انسان ها به همدیگر، را به بررسی بگیرند. افزون بر این، دگرگونی های اقلیمی و چسانی بهبود یافتن وضعیت زندگی اجتماعی پس از بیماری همه گیر و آفریدن یک نظم بهداشتی نیرومند وپاسخگو به نیازمندی های پزشکی برای مصون ماندن مردم در برابرهمه گیری ها، در آجندای کاری گنجانیده شده بود. 

       بنابران دریافت راه حل هایی برای وارهانیدن اقتصاد جهانی از بحران به وجود آمده از پی نا به سامانی های بیماری همه گیر کرونا و درازا شدن دوام آن، همچنان رونق بخشیدن سر از نو به روند های اقتصادی برای بازگشت به وضعیت اقتصادی پیش از این بیماری فراگیر، سرخط گفت  گوهای رهبران کشور های سرمایه داری را در این نشست در بر داشت. زیرا در آغاز شیوع یافتن بیماری کوید-۱۹، صندوق بین المللی پول پیش بینی کرده بود، که بسیاری از فعالیت های اقتصادی فرو می ایستد و به سبب آمدن کاهش در فرآورده های ناخالص در جهان، بیکاری دراز مدت و ورشکستگی شماری از نهاد های اقتصادی، اندازه ی رشد اقتصادی پایین می افتد و اقتصاد جهانی کساد می پذیرد. برعکس صندوق بین المللی پول از روند بازرگانی و در کل اقتصاد چین یک تصویر بهتر و روشن تری رسم کرده بود.

           پیش بینی صندوق بین المللی پول درست از آب در آمد:

فرو افتادگی اقتصادی برخاسته از بیماری همه گیر کرونا که قرنتینه یکی از سبب های آن است،

بد ترین رویداد پس از رکود بزرگ اقتصادی دهه ی ۱۹۳۰ است که اقتصاد جهانی به ارزش هزارها ملیارد دالر زیان، بهای آن را می پردازد. هر چند بحران مالی سال ۲۰۰۸ و بی جنب و جوش شدن اقتصاد جهانی در سال ۲۰۰۹ نابرابری های اقتصادی را در پی داشتند.

       اگر به پیشینه جی-هفت( در آغاز جی-۶بود، در سال ۱۹۷۶با پیوستن کانادا جی-۷شد، در سال ۱۹۹۸با پذیرفته شدن فدراتیف روسیه جی -۸گردید،در سال ۲۰۱۴ از پی آشوب های نارنجی در جمهوری های شوروی - بحران اوکراین و همه پرسی در جزیره ی کریمه و پیوند دادن آن به خاک روسیه، فدراتیف را از دایره جی-۸بیرون کردند و گروه طاقی شد و بازگشت به جی-۷) نگر اندازی گردد، دیده می شود که بحران و بحران آفرینی با پایه گذاری و نام آن پیوند ناگسستنی دارد.

       بحران نفتی در سال ۱۹۷۳ و پس از آن رکود اقتصاد جهانی در سال ۱۹۷۴ سردمداران کشور های سرمایه داری (آمریکا،بریتانیا،آلمان فدرال،فرانسه،ژاپن) را واداشت تا نشست غیر رسمی را در کتابخانه کاخ سفید برگزار کنند. همین بحران نفتی و از هم پاشیدن نظم مبادله ی ارز برتون و ودز سبب شد که ژیسکار دیستن رییس جمهوری فرانسه و هلموت شمیت نخست وزیر آلمان، اندیشه ی راه چیره شدن بر بحران را در راهکار جهانی پی ریزی و از سران بریتانیا،آمریکا،ایتالیا،ژاپن- بخواهند تا با هم گروه اقتصاد جهان را تشکیل دهند که نخستین نشست آنان در ۱۹۷۵در قصر رامبولبه در پاریس برگزار شد.

        از آن پس تا کنون گروه جی-۷خود را جامعه ارزشی غربی می داند که از صلح،امنیت،حق تعیین سرنوشت ملت ها،دموکراسی،حاکمیت قانون،رفاه اجتماعی،توسعه ی پایدار روابط سیاسی ـ اقتصادی ... در سراسر جهان دفاع و پشتیبانی می کند. ولی امروزه روز به خوبی دیده می شود که باشگاه اقتصادی جی-۷از هدف های آغازین خود به کلی دوری گزیده، تغییر ماهیت داده و حالا بیشتر به شکل یک باشگاه سیاسی و اندیشه ای درآمده است که اقتصاد کلان، بازرگانی جهانی، روابط با کشور های رو به رشد، پیوند های اقتصادی میان شرق و غرب، مسایل زیست محیطی و انرژی (نفت و گاز)، دهشت افگنی...را،دست کم از دید رهبران، سر و سامان می دهد.

       کنون باید دید که جامعه ارزشی غربی (جی هفت) تا چه اندازه در کارکرد ها و باورهای خود به ارزش های وابسته به زندگی اجتماعی انسان ها و همزیستی مسالمت آمیز و تشنج زدایی پابند است. یک نمونه:

       سران جی -هفت در دومین روز نشست خویش در کورنوال، هم رأی شدند که در همچشمی با جمهوری چین و رویارویی با افزایش نقش و رخنه کردن این کشور در اقتصاد و سیاست های جهانی برنامه ی گسترده ای را برای سرمایه گذاری در زیر ساخت ها در کشور های رو به رشد و توسعه،

پی ریزی و آغاز به کار کنند. دلیل این خشمگینی چیست؟ 

       جمهوری چین پیرنگ "راه ابریشم جدید" را ریخته است و می خواهد دو سوم جمعیت جهان را در (۷۰) کشور با خط های شبکه ی زمینی (کمر بند) و راه های دریایی (جاده)به هم پیوست سازد و برای تحقق پیدا کردن این برنامه، ملیارد ها دالر را در زیر ساخت ها،در سراسر جهان سرمایه گذاری نموده است که خشم سرمایه سالاران را برانگیخته است.

        رییس جمهوری آمریکا در نشست کورنوال خواستار آن شد تا ابتکار عمل زیر ساختی جدید جهانی، با چونی بالاتر جایگزین برنامه های چین گردد؛زیرا چین با استفاده از نیروی کار ارزان و بیگاری، سد راه همچشمی اقتصادی منصفانه می شود. برخی از منتقدان دیگر، پیرنگ چین را با ابراز کردن این دیدگاه نادرست خواندند:

     کشور های نادار با بدهی هایی روبرو می شوند که توانایی پرداخت آن را نمی داشته باشند.

         جمهوری چین بی این که فرصت سوزی کرده باشد،با یک واکنش روشن به رهبران جامعه ی ارزش های غربی هشدار داد که در گفته های خویش وضعیت کنونی جهان را در نظر بگیرند.

          سخنگوی سفارت چین در لندن به جهانیان این آگاهی را رسانید: 

          " دیگر آن زمان گذشته که گروه کوچکی از کشور ها،در باره ی سرنوشت مردم جهان تصمیم بگیرند. کشورهای بزرگ و کوچک،قوی یا ضعیف،نادار و یا ثروتمند با هم برابراند؛ از این رو مسایل جهانی باید از راه رایزنی با همگان در میان گذاشته شود."

       از آنچه گفته آمد،چنین بر می آید که باشگاه جی-۷خود را مالک و رهبری کننده ی چرخه ی اقتصاد و سیاست در جهان می داند،در حالی که از همان آغاز شکل گیری،ساختار و فعالیت های آن غیر رسمی شناخته شده،همچنان اساسنامه و دفتر داری ندارد.

          کنون باید از رهبران جامعه ی ارزش ها پرسید که چرا به جمهوری چین، قدرتمند ترین اقتصاد جهان به این باشگاه راه نمی دهند،در حالی که بازار های جی-۷مالامال از فرآورده های چینی است؟

         چرا برازیل(هفتمین قدرت اقتصادی جهان)، هند(از نگر فرآورده های ناخالص داخلی جلو تر از کانادا)،مکزیک و آفریقای جنوبی در این باشگاه جا ندارند؟

         ۲ - به دنبال نشست جی-۷،به تاریخ ۲۴خرداد/جوزا۱۴۰۰خ- ۱۴جون۲۰۲۱سران پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)در بروکسل گرد آمدند و پیرامون هزینه های پدافندی، بیرون شدن نیروهای نظامی از افغانستان، دگرگونی ها در آب و هوا در جهان،چگونگی روابط با جمهوری چین و فدراتیف روسیه،امنیت سایبری و وضعیت در اوکراین، گفت و گو کردند.

        فراگیرنده ی آجندای نشست سران ناتو،همان چیز های آجندای گردهمایی جی-۷ بود:

       نفرت پراکنی،دشمنی،خود بزرگ بینی،بلند پروازی،زورگویی،افزون خواهی....

       ولی سران ناتو در بدبینی و دشمتی باجمهوری چین، پا را اندکی فرا تر نهادند و آن کشور را یک خطر امنیتی برای خود خواندند. جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید این دیدگاه را آشکار تر ساخت:

       " گفت و گو های نشست ناتو بر محور امنیت جمعی و ایستادگی در برابر چین و افزایش شتاب آلود قدرت نظامی آن کشور می چرخد."

       ینس استولتنبرگ دبیر کل ناتو،پیش از آغاز رسمی گردهمایی،در یک نشست خبری به پرسش های خبرنگاران پاسخ گفت و یاد آور شد:

       " پیمان ناتو خواهان جنگ سرد با چین نیست و آن کشور هماورد و یا دشمن ما بوده نمی تواند؛ لیکن قدرت نظامی فزاینده ی چین برای امنیت ما دشواری را به وجود می آورد که باید برطرف گردد." 

       ولی رهبران ناتو در نشست رسمی،چین را یک تهدید نظامی سازمان یافته برای خود دانستند؛ زیرا در نوسازی نظامی شفاف عمل نمی کند،زرادخانه ی هسته ای خود را گسترش می دهد و با فدراتیف روسیه همکاری نظامی دارد.

        نماینده جمهوری چین در اتحادیه اروپا در واکنش به گفته ها و موضع گیری سران ناتو،هشدار داد که در باره ی برنامه های نظامی کشورش غلو می کنند،هر گاه این جنگ نرم افزاری سازمان یافته افزایش یابد،چین در برابر آن آرام نمی نشیند.

          ناگفته نباید گذاشت که قدرت نمایی ها و تهدید کردن های سران ناتو،ریشه درآن برنامه ی دارد که در اپریل ۱۹۹۹در نشست نمایندگان کشورهای عضو پیمان در واشنگتن به تصویب رسید و بر بنیاد آن چهره ناتو از یک اتحاد نظامی پدافندی به یک قدرت نظامی مداخله گر بدل شد و کنون اسپ خود را چهار نعل می دواند.

                                             (پایان )

                                             ۲۲/ ۶ / ۲۰۲۱