اکادمیسین  دستگیر پنجشیری

  دردیده  و  دل  خا رغم  خلق   خلید

در رگ رگ من خون زمان تند  دوید

سرشار شدم  زنهضت   نسل جوان

کارم به طناب  وقفل  وزنجیر  کشید

" فروغ هستی"

یادی  از روز سوم عقرب    1344  خورشیدی

وروز جوانان  وطن

    در سالهای  (  1946-1963 ) ، پایه های  اقتصادی –اجتماعی  ونظامات  قبیله سالاری وزمینداری -اربابی روبه سایش وفرسایش نهاد . اشرافیت فیودالی  دریک دوراهه تاریخ قرار گرفت .  سردار محمد  داود  صدراعظم  پسر کاکای شاه مجبور به استعفا شد

دکتور محمد یوسف  وزیر معادن وصنایع  حکومت سردار محمد داود صدر اعظم  بتاریخ  19حوت  1341 خورشیدی به فرمان شاه   ،   مأمور   تشکیل حکومت  انتقالی گردید  . لویه  جرگه ء تصویب قانون اساسی  در 18سنبله  1343  خورشیدی  دایر گردید   قانون اساسی تصویب  و در  9میزان  1343 توشیح وپس از نشر درجریدهء رسمی نافذ شد   مبارزات پر سر وصدای  انتخاباتی نامزدان  وکالت  ولسی  جرگه  درشهر کابل ود یگر ولایات  آغازگردید  شورای ملی دوره ء دوازدهم  در22میزان  1344  خورشیدی  رسما توسط  محمد ظاهر شاه گشایش یا فت  ولی  دکتور   یوسف  درپایان دوره  ء انتقالی  باردیگر  مامور تشکیل کابینه شد  زیرا  دولتمرد تحصیلکرده  با تجربه وکار آگاه  بود

درحکومت سردار محمد داود  از وزیران شایسته  روشن بین  وبا کفایت به شمار میرفت  به تقویت  بخش دولتی  مختلط  وبخش خصوصی اقتصا د  ملی وهمکاری  اقتصادی وتخنکی با کشورهای جامعه سوسیالستی ، امریکا  اروپای سرمایه داری و به اصول همزیستی مسالمت آمیز ،عدم الحاق به دسته بندیهای  نظامی،   بیطرفی مثبت وفعال وقضاوت آزاد  درحل مسایل بین المللی از جمله به  حل وفصل صلح آمیز مسأله دیورند  باور مند بود    برای  اجرای این سیاست  دموکراتیک   به همکاری   ا  ستاد خلیل لله  خلیلی   وشماری از تکنوکراتان  بلند پایه ء دولت ا ، زمینه ء تشکیل حزبی را  مساعد کرد

در حوزه های  انتخاباتی شهر کابل  و شماری ازولسوالیها وولا یات  کشور  مبارزات  پر سروصدای انتخاباتی برای  شورای ملی  آغاز یا فت .وبه اساس مداخله آشکار وپنهان  اعضای خا ندان سلطنتی اداره های محلی حکومت انتقالی وسفارشنامه های استاد خلیلی ،  نزدیک به هفتاد تن  از  نامزدان  وفادار به شاه و حکومت مشروطه  شاهی ازدرون  صندوق های  انتخاباتی سربلند کرد . واعتبارنامه های  وکالت را به دست آوردند    این مبارزات صلح آمیز مردم استبداد  کو فته و  دردرجه اول نسل جوان کشور را   بیدار کرد وبه جنبش آورد .وبه کشف  وافشای  ماهیت  " دموکراسی تاجدار "  وصحنه سازیهای انتخاباتی توفیق بخشید  .

شایسته گفتن است که دران برهه مبارزه اجتماعی  خاندان سلطنتی ونماینده گان اگاه زمینداری  - اربابی  به  فرایند  انتقال قدرت سیاسی ازخاندان سلطنتی  به طبقات واقشار دموکراتیک جامعه  بی باور  وسخت مشوش  بودند به همین دلیل از همان  آغاز  دربرابر فرایند  دموکراسی وپارلمان آزاد   به نقب گذاری  وسنگ اندازی آشکار وپنهان آغازکردند  و قبل  از   جلسهء  رأی  اعتماد   در  برابر   حکومت  دکتر یوسف  عملا دو  گرایش  ونیروی  متخاصم اجتماعی  وسیاسی  صف  آرایی کرد وسنگر گرفت .

1 ) :  - فرکسیونهای پارلمانی   سازمانهای سیاسی  علنی و مخفی چپی  راستی وملیگرا ی متشکل  ازجمله فرکسیون پارلمانی  جبههء ملی به رهبری  استاد خلیلی  ،  افغان ملت به رهبری  پاپا  غلام محمد  فرهاد    ،  فرکسیون  پارلمانی "جمعیت دموکراتیک خلق "   به رهبری ببرک کارمل  وحلقه  های  پراگنده  دموکراتیک –ملی  طرفدار  تأمین  حقوق و آزادیهای دموکراتیک  مصرحه درقانون اساسی  ،   فرکسیون  پارلمانی  محمد صدیق فرهنگ  و دیگر نیروهای  سیکولار  وهوادار  جدایی "دین ازدولت  " .ومردمسالاری

2) : حلقه  های  پراگنده  و دارای گرایشهای اخوان ا لمسلمین  مصر ، طرفذاران  تنظیمهای  تندرو ،   کندرو   پاکستان  و وارثان سردار  عبدالقدوس خان اعتمادی که مشروطیت  جدایی دین ازدولت  و مردمسالاری را بدعت   قلمداد وتبلیغ  میکرده اند      .

به هرحال وکیلان به  "ظاهر "  منتخب ولسی جرگه  ، هریکی  در پشت این  مقاصد واهداف  سیاسی متفاوت  ومتضاد  سنگر گرفته و  بسوی  حاکمیت می خزید ند  .

درچنین  احوال واوضاع  سیاسی  ، تشنه گان  و  هواداران آزادی  دموکراسی وعدالت  در روز دوم عقرب 1344 خورشیدی وارد تالار شورای ملی شدند

تعداد طرفداران  پارلمان آزاد و دموکراتیک  بیشتر از ظرفیت تالار ولسی جرگه بود  .قریب هزار تن از شهریان کابل  ،درمحوطه شورای ملی  منتظر  شنیدن  جروبحثها  وجریان جلسه ء رأی اعتماد به حکومت دکتر یوسف بود ند  .ولی پولیس   مانع اهالی شهر  وعلاقه مند  ان  اشتراک  درجلسه ء رأی اعتماد شد

درهما ن روز  زنده یاد  کاکا  حکیم  یکی ازسپید مویان و  کارگران پرسا بقه وصاحبان ترانسپورت موتری پنجشیر ،  بردیوار محوطه  شورای ملی بالاشد  وبه فساد دستگاه حکومت انتقالی بویژه  به افشای  سو  ء ا  ستفاده های مالی  سید قاسم رشتیا وزیر مالیه  ء حکومت  انتقالی  پرداخت  به یک کلام  در روز دوم  عقرب جلسه رأی  اعتماد ولسی جرگه   گشایش نیافت   وفیصله رأی اعتماد   ولسی جرگه به حکومت دکتر یوسف به روز سوم عقرب  به تأخیر افتاد

ولی در روز  سوم  عقرب  1344خورشیدی  نزدیک به  پنجهزار  از شهریان کابل  پیرامون  شورای ملی  اجتماع کرد .  جلسهء رأی  اعتماد باز به تعویق افتاد

  اجتماع  کننده گان  به  بهانه افشای توطیه محافل حاکمه  ودفاع از دموکراسی به تظاهر خیابانی اغاز نهادند 

درنزدیکی  لیسه ء حبیبیه  ،   پولیس  مانع  حرکت  مظاهره گان  گردید  و به امر بهاء ا لدین  سرمامور پولیس فیرها ی هوایی صورت گرفت   شماری از شاگردان ودانش  آموزان ,معارف  ازسوی پولیس  بازداشت شد  برخورد پولیس  نسل برافروخته ء جوان  را برافروخته تر  کرد.

 درین  تظاهر خیابانی  بطورعمده ( محصلان) دانشجویا ن  وبخشی از استادان  دانشگاه کابل  شاگردان لیسه های دارلمعلمین ابن سینا   رحمان بابا   وخوشحال خان  لیسه ء زراعت ودیگر  لیسه های معارف    علاقه مندان  فرکسیونهای پارلمانی و  سازمانها   جمعیتهای سیاسی  فرهنگیان وروشنفکران  ضد استبداد سلطنتی  وزمینداری -  اربابی اشتراک فعال داشتند

جنبش  نخست به شکل  خود به خودی  آغازشد  ولی پس از برخوررد  با پولیس   زنده یاد   محمد طاهر بدخشی و سلطان علی کشتمند این دوعضو کمیته ء مرکزی  وفعالان جمعیت نو بنیاد دموکراتیک خلق ، ابتکار رهبری این جتبش را به دست گرفت   " جمعیت دموکراتیک خلق"    دران هنگام به نام جریان دموکراتیک خلق یاد میشد  . نورمحمد تره کی  منشی عمومی  وببرک کارمل  منشی کمیته ء مرکزی درمنزل   دکتر اناهیتا  درمقابل  دیپوی کارته 4 جلسه داشتند.

 زنده یاد شهرالله شهپر عضو کمیتهء مرکزی واینجانب درامتداد  جاده عمومی دهمزنگ وچهار راهی دارلمعلمین کابل  جریان حرکت مظاهره را ازدور ترصد  وپیوند  رهبری  مظاهره   را  به آهنگ  شتابنده  توسط بایسکیل ،  با منشییان  جمعیت تآمین  میکردیم .رهبری جمعیت  از توطیه نیروها  و جناح   سکون پرست  وواپسگرای هیا ت حاکمه مشوش بود  ومیدانست  که   دشمنان آشکار وپنهان دموکراسی وآزادی برای سرکوب  جنبش دموکراتیک جوانان  چنگ ودندان  خود را تیز کرده اند

رهبری جمعیت  دموکراتیک خلق درروشنایی درسهای  تاریخی جنبش محصلان ووکیلان  دوره ء هفتم  و آغاز مبارزات  انتخاباتی  دوره ء هشتم   وسرکوب رهبران فقید احزاب  خلق وطن  وجوانان بیدار (ویش زلمیان )  مسوءولانه تلاش میکرد  تا جنبش دموکراتیک جوانان  پیش از وقت  مورد حملهء وحشیانه عوامل استبداد وواپسگرایا ن   قرار نگیرد   وبهانه ء به دست دشمنان دموکراسی وترقی نیفتد  به اسا س تصمیم  مشترک اعضای کمیتهء مرکزی جمعیت دموکراتیک خلق     صفوف  مظاهره   کننده گان  ازچها ر راهی  دهمزنگ  بسوی دانشگاه کابل وسپس از  طریق کوه بچه زیارت   سخی بسوی شهر کابل چرخش سمت وسو ودر چها ر راهی سینما  پا میر با  بیانیه  زنده یاد  طاهر بدخشی پایان یافت 

شا یسته ء یاد آوریست  که  درزمینه ء  توطیه های پشت پرده ء حلقه های   حاکم افغا نستان ،  درچهار راهی  مقابل  زندان  دهمزنگ  ،  به مقصد  جلوگیری  از تصا دم بیشتر با  پولیس ونیروهای مسلح دولت  ؛   توسط  زنده نام  طاهر بدخشی ورفیق سلطان علی کشتمند ودیگر فعالان جمعیت دموکراتیک خلق   درین مظاهره  ء خیابانی سخنرانیهای  افشاگرانه  وبیداری  بخشی صورت گرفت    وصفوف  جنبش  به پیشنهاد  رهبری مظاهره  به سوی  دا نشگاه کابل  سمت وسویافت  و گردهما یی  درمیدان سید جمال  الدین ،  با نظم وانضباط  آگاهانه به کار خود ادامه  داد   نسل  جوان واقعا  تشنه ء آزادی  ودموکراسی بود  و پس از  سالیان  طولانی سلطه  ء استبداد وحشی  برای نخستین بار  امکان یافته بود  تا رنجهای بیکران مردم  ستمدیده  وزحمتکشان  وطن را  با شور وهیجان  انقلابی  وصدای   رسا   بیان  کنند  ولی  برضد  جنبش مسالمت آمیز  جوانان لشکر کشی  آغاز شد   صفوف مظاهره ازسوی نیروهای زرهی  اردو محاصره گردید  دران هنگام  سردارعبدالولی داماد شاه   قوماندان قوای مرکز بود   .   رهبران  جنبش  با  الهام  از  ین مثل   خردمندانه  توده ها که  " کوهها   هم  بالای خودراه  دارد " چون پلنگان خشماگین  بر لاش کوه سخی بالاشدند   وموج پیشاهنگ  جنبش جوانان  وتظاهر خیابانی باشعارهای " زنده باد آزادی  دموکراسی  ومرگ براستبداد  وارتجاع "  تا پل باغ عمومی  به شیوه مسالمت آمیز  به  پیش  شتافت   وطبق پالیسی رهبرا ن  جمعیت  دموکراتیک خلق  در عصر روز  سوم  عقرب 1344  ختم  مظاهره