تعیین مراحل نوین‌سازی سوسیالیستی چین توسط کنگرۀ بیستم حزب کمونیست چین

ویکتور پیروژنکو (Victor PIROZHENKO)

ا. م. شیری

صنعتی کردن نوین

بیستمین کنگرۀ حزب کمونیست چین، کار خود را با شرکت ۲۳۴۰ نماینده از طرف بیش از ۹۶ میلیون نفر عضو حزب کمونیست کشور روز ۱۶ اکتبر در پکن آغاز کرد.

گزارش شی جین پینگ، دبیر کل کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست چین در روز نخست کنگره، تصمیمات بلندمدت در سیاست داخلی و خارجی را که هدف آن حفظ رشد اقتصادی و ثبات اجتماعی-سیاسی مبتنی بر توسعۀ سیاست چین و  روش مواجهه با چالش‌های خطرناک غرب: جنگ‌های تجاری و اقتصادی، خرابکاری‌های اطلاعاتی، ظهور کانون‌های درگیری در نزدیکی مرزهای چین است، تشریح نمود.

در گزارش به کنگره «تبدیل چین به یک کشور سوسیالیستی بزرگ و نوین از هر نظر» بعنوان هدف اعلام شده است. این هدف قرار است در دو مرحله محقق شود. در مرحله اول - از ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۵ – باید نوین‌سازی سوسیالیستی به طور عمده انجام شود و از سال ۲۰۳۵ تا ۲۰۴۹، یعنی تا صدمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین، چین باید به یک کشور سوسیالیستی مرفه، قوی، دموکراتیک و کاملاً توسعه‌یافته تبدیل شود.

کارشناسان چینی بر این عقیده هستند که «نوین‌سازی با ویژگی‌های چینی» یک مفهوم کلیدی است که اصل اساسی بهبود جامعۀ چین را قبل از همه، برای حل وظایف توسعۀ داخلی آماده می‌سازد. به باور آن‌ها، ویژگی اصلی نوین‌سازی چین عبارت از این است که با بهره‌گیری از جهانی شدن، «دو محصول جانبی انحرافی مرتبط با شیوه‌های نوسازی غربی، یعنی سلطه‌گری و استعمار» را حذف می‌کند.

چین دومین کشور جهان پس از اتحاد جماهیر شوروی است، که بدون داشتن مستعمرات و بدون استثمار منابع طبیعی و نیروی کار کشورهای فقیر، نوسازی همه‌جانبه را با موفقیت انجام داده است.

شن یی، استاد دانشکدۀ روابط بین‌الملل و روابط عمومی دانشگاه فودان می‌گوید: «مفهوم نوین‌سازی چین ابتدا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین درس‌هایی مطرح شد که حزب کمونیست چین از تجارب گذشته خود آموخته است».

از گزارش کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست چین به کنگره چنین استنباط می‌شود، که در توسعۀ آتی جمهوری خلق چین، نه بر رشد اقتصادی شتابان به هر قیمتی، بلکه، به رشد کیفی حفظ محیط زیست، افزایش سطح درآمد گروه‌های مختلف اجتماعی و ارتقاء سطح زندگی مناطق روستایی مطابق معیارهای سطح زندگی شهری، تاکید می‌شود. اساس الگوی جدید رشد اقتصادی چین، صنعتی کردن جدید، یعنی گذار صنعت و حمل و نقل به منابع انرژی غیرهیدروکربنی شامل انرژی هسته‌ای، هیدروژنی، بادی و خورشیدی، و همچنین توسعۀ شتابان صنعت هوافضا و فضای مجازی خواهد بود.

جهانی‌سازی اقتصادی اکنون در بحران به سر می‌برد. کشورهای غربی که قدرت رقابت با مراکز جدید قدرت را از دست می‌دهند، سعی می‌کنند سلطۀّ جهانی خود را با توسل به زور بازگردانند. شی جین‌پینگ خاطرنشان کرد که چین با تمامی اشکال سلطه‌جویی و ​​سیاست زور، علیه ذهنیت جنگ سرد، مداخله در امور داخلی سایر کشورها و معیارهای دوگانه مخالف است. چین از نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین بین‌المللی و بر اساس اهداف و اصول منشور سازمان ملل متحد حمایت می‌کند.

حضور نمایندگان تایوان در کنگرۀ حزب کمونیست قابل توجه است که سیاست ثابت پکن برای اتحاد مجدد جزیره با سرزمین اصلی را تأئید کرد. در مورد موضوع تایوان، در این گزارش آمده است، که جمهوری خلق چین به «تلاش برای اتحاد مجدد مسالمت‌آمیز ادامه خواهد داد... اما هرگز قول نخواهد داد که استفاده از زور را کنار بگذارد». هدف سناریوهای سخت منحصراً مداخلۀ نیروهای خارجی و تجزیه‌طلبان است. همانطور که شی جین‌پینگ گفت، منظور آن «به هیچوجه هموطنان تایوانی ما نیستند».

در گزارش شی، این واقعیت که «تهدیدهای پنهان جدی در درون حزب، کشور و نیروهای مسلح» با ماهیت فساد وجود دارد، بطور غیرمستقیم مورد تأکید قرار گرفته است. مبارزه با فساد در مقیاس عظیم در تاریخ چین بی‌سابقه بود. برای پاکسازی حزب کمونیست چین از عناصر پوسیده، تصمیم گرفته شد «برای اینکه یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر را ناامید نکنند، چند هزار نفر را برنجانند».

تحلیلگران چینی کار عظیم مربوط به دورۀ پنج ساله در گزارش، در خصوص انجام اصلاحات در خود حزب کمونیست را مورد توجه قرار داده‌اند. ما از تجربۀ اتحاد شوروی فراگرفته‌ایم که انسجام سازمانی و ایدئولوژیک حزب کمونیست و توانایی آن برای پاکسازی خود، شرط کلیدی و تعیین‌کننده برای موفقیت الگوی شوروی-چین است. فاجعۀ اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی این بود که حزب کمونیست در مراحل خاصی به دلایل مختلف این توانایی را از دست داد. حزب کمونیست چین درس بسیار ارزشمندی از حزب کمونیست اتحاد شوروی آموخته است. بنابراین، هدف آن حفظ مداوم توانایی اصلاح صفوف حزب است و به گفته چینی‌ها، مبارزه با فساد، راه اصلی خود اصلاحی است. نکتۀ اساسی این است که «حزب هرگز فاسد ‌نشد و هرگز رنگ و روش خود را تغییر نداد».

رسانه‌های غربی با اظهار نظر در مورد کنگرۀ بیستم حزب کمونیست چین، برای درک ویژگی‌های الگوی چینی، قالب و مقیاس مشارکت جامعۀ چین در حاکمیت بطور کلی تلاش نمی‌کنند. بدوی‌گرایی فکری در همآهنگی با نگرش‌های تبلیغاتی لیبرالی، مفسران غربی را از درک دستور کار سیاسی واقعی کنگره محروم می‌سازد و این فرصت را به آن‌ها نمی‌دهد تا مدل دموکراتیک چین از نظر سنجه‌های داخلی و اثربخشی آن در پاسخ به چالش‌ها و مشکلات صرفاً چینی را ارزیابی کنند. در غرب، الگوی چینی را به طور کاملاً بی‌اساس با قالب غربی، بعنوان یک معیار می‌سنجند. رسانه‌های غربی به‌جای درک نقش تعیین‌کنندۀ نهادهای سیاسی جمعی و رهبری سیاسی جمعی در قالب حزب کمونیست چین، در دور باطل فال‌گیری‌ها دربارۀ دورۀ «سوم» رهبری شی جین‌پینگ می‌چرخند و با استناد به مقامات فاسد فراری چینی به دنبال کشف «اختیارات ویژه» او هستند.

بنا به گفتۀ آن‌ها، در سیاست خارجی چین یک حماقت آشکار ظاهر شده است: «روابط آمریکا و چین در سال‌های آینده قربانی یک رژیم استبدادی جنگ‌طلب خواهد بود». انگار این نه ایالات متحدۀ آمریکا، بلکه چین بود، که جنگ تجاری بین دو کشور را در زمان ترامپ آغاز کرد. برنامه‌های امپراتور (منظور آن‌ها شی جین‌پینگ است) مشتمل بر تجدید ساختار نظم جهانی به گونه‌ای است، که در خدمت چین و نظام استبدادی آن باشد».

با این حال، هم در گزارش کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست چین به کنگرۀ بیستم و هم در سیاست واقعی، جمهوری خلق چین به این موضع اصولی،یعنی الگو و ایدئولوژی خود را به دیگران تحمیل نکند و کشورهای دیگر را مجبور به تسلیم به سلطه‌گری و چشم‌پوشی از استقلال خود نکند، پایبند است.

۲۹ مهر-میزان ۱۴۰۱

https://www.fondsk.ru/news/2022/10/20/hh-sezd-kpk-nametil-etapy-socialisticheskoj-modernizacii-kitaja-57482.html