دلایل سوق‌الجیشی عقب‌نشینی نیروهای روسیه از خرسون

ایگور اسکریپکا

ا. م. شیری

نبرد سرنوشت‌ساز در خرسون اتفاق نیفتاد!

با این حال، ایالات متحدۀ آمریکا در نظر دارد به استفاده از منابع انسانی اوکراین به عنوان «برده‌های رزمی» علیه روسیه ادامه دهد.

... موقعیت واحدهای ارتش روسیه در ساحل راست دنپر از نظر نظامی، واقعاً آسان نبود. رود دنپر از خرسون تا کاخوفکا و بیشتر تا دهانه آن، فقط دو ساحل سادۀ یک رودخانۀ عریض نیست. کرانۀ چپ حدود ۱۰ کیلومتر دشت عریض است که پوشیده از باتلاق‌های سیلابی و مجموعۀ بهم پیوستۀ برکه‌ها و انبوه نیزارها می‌باشد و کانال‌ها و رود‌های متعددی در امتداد و عرض آن‌ها جاری هستند.

علاوه بر نیروگاه برق آبی کاخوفکا، یک گذرگاه دیگر از دشت سیلابی در پائین‌دست یک سد خاکی از اولشک تا پل آنتونوفسکی وجود دارد. یعنی باید با کشتی نه ۱-۲ کیلومتر مانند طریقۀ معمول عبور از رود عریض دنپر، بلکه ۱۵-۲۰ کیلومتر را پشت سر بگذارند، که آن هم ظرفیت عملیاتی کشتی‌ها را تا حدود زیادی کاهش می‌دهد (کانال‌های قابل کشتیرانی پیچ در پیچ هستند و حرکت در یک خط مستقیم ممکن نیست).

مشکل دیگری نیز در آستانۀ زمستان وجود دارد. در سال‌های اخیر، زمستان مهمان نادری در پایین‌دست دنپر بوده است، اما هیچ تضمینی در برابر هوسبازی طبیعت وجود ندارد. و یخ زدن رود دنپر می‌تواند واقعاً به یک فاجعه تبدیل شود. از یک طرف، به دلیل نادر بودن یخ‌زدگی دنپر در منطقۀ خرسون، یخ شکن‌های بسیار کمی در اینجا وجود دارند. از طرف دیگر، ضخامت یخ هرگز آنقدر نبوده است که حتی عبور وسایل نقلیۀ سبک از روی آن امکان‌پذیر باشد. به این دلایل، کرانۀ راست منطقۀ خرسون از «سرزمین اصلی» به مدت چندین ماه واقعاً به طور کامل قطع می‌شود.

همانطور که گفته می‌شود، جیک سالیوان، دستیار امنیت ملی بایدن، هنگام  بازدید از کی‌یف در ۴ نوامبر، به زلنسکی پیشنهاد کرد که برای مذاکره با روسیه «علاقمندی» نشان دهد. و در عین حال، او خواستار حمله به خرسون در روزهای آینده شد تا تصرف آن با اجلاس کشورهای گروه ۲۰ در اندونزی در ۱۵ نوامبر مصادف ‌شود. برای اینکه  بنظر می‌رسد «مسئله اوکراین» در آن محوریت خواهد داشت.

برغم این، تصویر پیروزی نظامی اوکراین ظاهر نشد. در حالی که دشمن در همان مواضع ماه آوریل باقی ماند، نیروهای روسیه کاملاً سازمان‌یافته به سمت ساحل چپ عقب‌نشینی کردند. اگر هر چیزی را بنام خود بنامیم، این یک امتیاز جدی است که به زلنسکی اجازه می‌دهد تا در یک «موج پیروزمندانه» صلح کند.

در عین حال، هیچ توافق حد وسطی مانند «توافق مینسک» دیگر برای روسیه مناسب نخواهد بود. یعنی توافقی لازم است که وضعیت پیرامون اوکراین و روابط دوجانبه را عادی سازد و اختلافات ارضی موکول شده به آینده را  با حفظ خط مرزی موجود حل و فصل کند.

با این حال، میهن‌پرستان اوکراینی خواستار پیروزی کامل زلنسکی هستند. اما ایالات متحده در نظر دارد به استفاده از منابع انسانی اوکراین به عنوان «برده‌های رزمی» علیه روسیه ادامه دهد. «صلحدوستی» زلنسکی به آمادگی برای مذاکره «بدون پیش‌شرط»، یعنی برای مدت نامحدود خلاصه می‌شود.

موضع روسیه توسط ماریا زاخارووا اعلام شد: «ما همچنان برای مذاکره آماده هستیم. ما هرگز از مذاکره امتناع نکرده‌ایم، ما برای انجام آن، البته با توجه به روند توسعۀ واقعیت‌هایی موجود، آمادۀ هستیم».

اما از واشنگتن چنین صداهایی به گوش می‌رسد: «حل و فصل مناقشۀ در اوکراین فقط پس از خروج نیروهای روسیه امکان‌پذیر است». این حرف بایدن است و سالیوان به رئیس خود می‌گوید: «مسکو اگر بخواهد می‌تواند فردا به درگیری پایان دهد. ما مشتاقانه منتظر روند مذاکرات در آینده هستیم. رئیس جمهور ما، جو بایدن گفت که این جنگ باید با یک توافق خاتمه یابد. اما ما می‌دانیم این تصمیم در اختیار پرزیدنت زلنسکی است که پیش‌شرط‌ها، از جمله احترام به مرزها و به رسمیت شناختن مسئولیت را تعیین کند و بر اساس آن‌ها بر سر میز مذاکره به‌نشیند».

امتناع زلنسکی از شرکت در نشست بالی بلافاصله پس از خروج نیروهای روسی از خرسون، بارزترین نشانۀ خواست آمریکایی‌ها است. برای اوکراین، که عضو دائمی «باشگاه گروه ۲۰» نیست، دعوت حتی به عنوان مهمان، یک رویداد است (به خصوص اگر یک بازیگر از خود راضی دعوت شود). آمریکایی‌ها مجبور بودند برای گرفتن دعوت رسمی از کشور میزبان اجلاس (اندونزی) تلاش زیادی کنند، اما معلوم شد این دعوت همزمان با امتناع از پیش تعیین شدۀ زلنسکی از سفر، یک ظاهرسازی بود.

غیبت زلنسکی در نشست بالی به معنای فقدان امکان رسمی گفتگوی اساسی در مورد اوکراین و همچنین، به مفهوم غیرممکن بودن اجرای درخواست آمریکا مبنی بر «تعیین پیش‌شرط‌ها و به تبع آن، نشستن بر سر میز مذاکره بعنوان اختیارات رئیس جمهور زلنسکی» می‌باشد.

۲۴ آبان- عقرب ۱۴۰۱