مروری بر هشتاد مين سال روز لشکر کشی آلمان نازی بر اتحاد شوروی

و شکست مرگبار آن

هشتاد سال پیش امروز در 22 جون 1941، ساعت 4 صبح، آلمان نازی و متحدانش بدون اعلان جنگ بر ارتش اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در مرزهای« ریگا، وینداوا، لیباوا، شائولیایی، کائوناس، ویلنیوس، گرودنو، لیدا، ولکوویسک، برست، کوبرین، اسلونیم، بارانوویچی، بوبرویسک، ژیتومیر، کیف»حمله کردند، شهرها، خط راه آهن، فرودگاه های اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، بندر های دریایی بمباران شدند و حمله های توپخانه ای از استحکامات مرزی و مناطق استقرار نیروهای شوروی در نزدیکی مرز از دریای بالتیک تا کارپات ها ادامه یافت.

پس ازآن این جنگ به عنوان خونین ترین رویداد ثبت تاریخ شد.

مردم اتحاد شوروی آزمایش های سختی را پشت سر گذاشتند و پیروز شدند.  برای پاکسازی جهان از وجود فاشیسم، به همه نشان دادند که اشغالگران، سربازان ارتش سرخ  را شکست داده نمی توانند. هیچ کس نمی توانست تصور کند که نام شهرهای قهرمان، چون، استالینگراد، نمادی از مردانگی و مقاومت مردم؛ لنینگراد - نمادی از شجاعت؛ برست، نمادی ازپایداری پیرمردان، زنان و کودکان،نام می گیرند که در همه آن شهرها مردم قهرمانانه از سرزمین خود در برابرهیولای فاشیسم  دفاع کردند.

در جولای 1940،رئیس ستاد نیروهای دفاعی، دگرجنرال ف.گالدیر؛ تحت قومانده فیلدمارشال ف. بروخیچ حمله نظامی  به اتحاد شوروی سوسیالیستی را طرح کردند که بنام طرح «بارباروس»یاد شد.

برای اجرای این وظیفه،از طرف اف. گالدر، دو گروه كاری در اداره عملیاتی ستاد ارتش آلمان، تحت رهبری تورن جنرال یودلیه  و تورن جنرال مارکس،ایجاد شد تا طرح ها و پیشنهادات خود را در رابطه به حمله به اتحادشوروی،در مدت یکماه آماده کنند.

گروه کاری  جنرال یودلیه طرح پیشنهادی خود را ارائه کرد که نیروهای جنگی در نقطه استراتژیک غرب متمرکز شوند و ضربه اصلی را در امتداد خط برست؛ اسمولینسک و مسکو وارد نمایند. نیروهای نظامی گروه کاری مارکس به سمت جنوب غربی به نقطه لفوف،ژیتومیر و کیف متمرکز شوند و ضربه اصلی را وارد کنند.

پس از ارائه هر دو گزینه و بازنگری هر دو طرح گروپ کاری؛ هتلر، بروخیچ و یودلیه به تصمیم نهایی رسیدند و به معاون ستاد ارتش، اف. پاولوس دستور دادند تا بار دیگر بازنگری کنند.

در 18 دسامبر 1940،هتلر پس از مطالعه اسناد و نسخه نهایی طرح بارباروس  را به عنوان دستورالعمل  شماره 21 سرقوماندان اعلی قوای مسلح، امضا کرد.

قطعات ارتش "شمال" متشکل از نیروهای پیاده نمبر 9، 16 و 18، قوای تانک نمبر3 و 4 با بیشتر از 800 تانک و خودرو تفنگدار، نیروهای هوایی با 1070 هواپیما، تحت فرماندهی فیلد مارشال لیبد، ضربه اساسی را بالای شهرهای داگاوپیلس، پیسکوف و لیننگراد وارد کردند. 

نیروهای"مرکز" بخشی از ارتش پیاده نمبر 4 ، 6 ، 17، و 50 ،نیروهای تانک نمبر 1 و 2  با 950  چین تانک و خودرو تفنگدار و نیروهای هوایی با 1670 هواپیما تحت فرماندهی فیلد مارشال ف. بوکا، ضربه اصلی را در جبهه برست، اسمولنسک و مسکو وارد کردند.

ارتش جنوب، متشکل از نیروهای نمبر 3 ، 5 و 11  و57، فرقه پیاده،  نیروهای هوایی چهارم با 1300 هواپیما تحت فرماندهی فیلد مارشال گ.شتیدتا ضربه سنگینی را بالای لفوف،ژیتومیر و کیف وارد کرد.

 طرح بارباروس، به مثابه دکترین "حمله برق آسا" در دایرکتیف شماره 32 در 11 جون 1941 توسط هتلر امضا شد، که در مدت سه ماه و حداکثر، چهار ماه باید تا پایان خزان 1941، اجراء

 می گردید.

شروع اجرای طرح بارباروس، در ماه می 1941 برنامه ریزی شده بود، اما، سپس این تاریخ به ماه جون 1941 موکول شد.

باید گفت که آژانس های استخباراتی اتحاد شوروی از طریق کانال های مختلف، از جمله کمیساریای مردمی امور خارجه اتحاد جماهیر شوروی،و.گ. دیکانوزوف، استخبارات نظامی ستاد ارتش، گرو،ف. گولیکوف و استخبارات وزارت داخله،ن.و. میرکولوف، اطلاعات گسترده به استالین انتقال یافت و در عین حال بسیاری از اطلاعات متناقض می بودند و تاریخ حمله آلمان نازی به اتحاد شوروی سوسیالیستی ،22 جون 1941 یاد آوری شده بود.

بر اساس این غلط گویی ها تعدادی از سیاستمداران ضد استالین،بخصوص، آ.نیکریچ،م. سمیریاگه، و.روزانوف،س.میروننکو وغیره شروع به تبلیغاتی منفی دست زدند و گفتند که به دلیل عدم اتخاذ تدابیر مناسب برای دفاع از کشور،استالین مرتکب جنایت شده است.

اکنون واضح است که:

اولأ،22 جون 1941 تنها یکی از تاریخ های آغازاحتمالی حمله به اتحادشوروی بود که به استالین اطلاع رسیده بود.

در حالیکه از بخش های استخباراتی مختلف هم به استالین اطلاعات می رسید.به این حساب،دلایل فاجعه 1941 بسیار عمیق تر از توانایی و قضاوت آنها بود و حدس احمقانه نسبت به استالین  شمرده می شود. 

ناوقت شب 21جون 1941 ،سترجنرال گ.ک.ژوکوف رئیس ستاد ارتش اتحاد جماهیر شوروی،و مارشال تیموشینکو با دریافت اطلاعات موثق مبنی بر اینکه نیروهای مسلح آلمان در شب 22 جون 1941 از مرز اتحاد شوروی عبور خواهد کرد،برای ملاقات با استالین به کریملین آمدند،بعد از بحث طولانی،استالین متیقن شد و با صادر نمودن فرمان نمبر یک و احضارات محاربوی و اعزام نیروهای مسلح،به مرز کشور دستور داد،اما گرفتن این تصمیم ناوقت شده بود،چون دو ساعت بعد نیروهای هوایی آلمان نازی بسیاری از اهداف را در شهرهای اتحاد شوروی بمباردمان کردند،ازجمله سواستوپل ، کیف و دیگر شهرها و اهداف نظامی را مورد ضربات قرار دادند و نیروهای جنگی آلمان از مرزهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی عبور کرده بودند.

در حدود ساعت 6 صبح در 22 جون 1941 ،وزارت امور خارجه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ، كنت اف شولنبورگ، سفیر آلمان،در مسکو را رسماً احضار نمود و به وی از قطع روابط دیپلوماتیک و آغاز جنگ بین اتحادشوروی و آلمان نازی اطلاع داد. بلافاصله پس از دریافت این خبر مولوتف وزیر خارجه وارد کریملین شد ودر جلسه دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست شرکت نمود. رئیس شورای عالی اتحاد شوروی کالینین فرمان را در مورد بسیج مردم و حالت نظامی در مناطق خاص اتحاد شوروی  امضا کرد.

  14 ایالت اتحاد شوروی حالت نظامی را به خود گرفت،در لنینگراد، بالتیک، غربی، کیف، ادیسا، خارکوف، ارلوف، مسکو، آرخانگلسک، ولگا، قفقاز شمالی، ماورا قفقاز، اورال و سیبری، سفربری عمومی اعلان  و شهروندان واجد شرایط خدمت نظامی  متولد 1905-1918 فرا خوانده شدند.

 در بخش اروپایی کشور: در جمهوری های اوکراین، بلاروس، مولداوی، کاریل، لیتوانیایی، لتونی و استونی، و همچنین شهرهای مسکو، و لنینگراد و هفده ایالت فدراتیف روسیه،حالت نظامی اعلان شد.

ظهر 22 جون 1941، به دستور دفتر سیاسی کمیته مرکزی،مالوتف معاون شورای کمیسارهای مردمی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و وزیرامور خارجه،از طریق رادیو،از حمله آلمان نازی به مردم اتحاد شوروی خبر داد و سخنان خود رابا جملاتی ختم کرد که شعار تمام جنگ شد:

« جنگ ما عادلانه است، دشمن شکست خواهد خورد، پیروزی مطلق از آن ما خواهد بود.»

 اتحاد شوروی در دو هفته اول جنگ،متحمل خسارات جانی و مالی شد، طبق تخمین های مختلف، دشمن از 500 هزار نفر تا یک میلیون سرباز و افسر شوروی را اسیر کردند.

باید گفت که در بین تاریخ نگاران خارجی و روسی اختلاف نظر وجود دارد که چه عواملی باعث شد که چنین فاجعه ای در خط جبهه در روزها و هفته های اول جنگ رخ دهد.

 توضیحات زیادی در این مورد وجود دارد ، از جمله تحقیقات ا.م.مارتیروسیان بر تسلط کامل رهبری وزارت دفاع و شخص گ.ک.ژوکوف و س.ک. تیموشینکو در جبهه جنگ  و خیانت آنها که مارشال ژوکوف در خاطرات خود صریحأ نوشته است .اینها  از برتری نیروهای دشمن و چند برابر بودن سلاح ها و حمله ناگهانی به خاک شوروی، آگاهی لازم نداشتند.اما ژوزف استالین مقیاس شدت حمله آلمان نازی،به اتحاد شوروی بسیار بهتر ارزیابی کرده بود. و به سرعت کشور را برای دفع این تجاوز آماده کرد.

(ادامه دارد)

ترجمه: جیلانی گلشنیار

مأخذ:کتاب، روسیه ـ اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

نویسنده: ایفگنی اسپیسین،پرفیسور و استاد دانشگاه پیداگوژی مسکو؛نویسنده ده ها جلد کتاب درباره تاریخ روسیه و اتحاد شوروی سوسیالیستی